گانگرن ( قانقاریا ) ، به مرگ بافت بدن به دلیل عدم جریان خون یا عفونت جدی باکتریایی اشاره دارد. گانگرن معمولاً بر روی اندام ها، از جمله انگشتان پا تأثیر می گذارد، اما می تواند در عضلات و اندام های داخلی نیز رخ دهد. ابتلا به برخی بیماری هایی که بتوانند به رگ های خونی و جریان خون آسیب برسانند مانند دیابت یا شریان های سخت شده (آترواسکلروز) احتمال ابتلا به گانگرن را بیشتر می کند. درمان گانگرن شامل جراحی برای از بین بردن بافت مرده، آنتی بیوتیک ها و  اکسیژن درمانی است. در صورت تشخیص زود هنگام و درمان فوری، این بیماری پیش آگهی بهتری خواهد داشت.

به طور کلی گانگرن ( به یونانی: γάγγραινα) یا قانقاریا (به انگلیسی:Gangrene) از عفونت و عدم گردش خون به علت دیابت و یا سختی در رگ های خونی، قسمتی از ماهیچه ها و یا استخوان ها، که معمولاً استخوان های پا و یا دست ها را درگیر می کند، بوجود می آید. سیاه شدن این قسمت از پا و یا دست منجر به مرگ آن قسمت روبرو شده و به قطعی آن ناحیه منجر خواهد شد.

علائم گانگرن یا قانقاریا بر روی پوست چیست؟

گانگرن بر روی پوست می تواند منجر به بروز برخی علائم شود، از جمله:

• ترشح ناخوشایند از ناحیه زخم
• پوست نازک و براق یا پوست بدون مو
• یک خط روشن بین پوست سالم و آسیب دیده
• التهاب یا تشکیل تاول های پر از مایعات روی پوست
• درد شدید و ناگهانی به دنبال آن احساس بی حسی
• پوستی که در اثر لمس باعث احساس خنکی یا سردی می شود.
• تغییر رنگ پوست از رنگ کم رنگ تا آبی، بنفش، مشکی، برنز یا قرمز بسته به نوع بیماری

علائم درونی گانگرن یا قانقاریا چیست؟

گانگرن که روی بافت های زیر سطح پوست مانند گانگرن گاز یا گانگرن داخلی تأثیر می گذارد، ممکن است باعث بروز علائم زیر شوند:

• تب کم
• احساس ناخوشایندی
• بافت آسیب دیده متورم و بسیار دردناک

اگر یک عفونت باکتریایی که در بافت گانگلیون ایجاد شده است در سراسر بدن انتشار یابد، شرایطی به نام شوک سپتیک ایجاد می شود. علائم شوک سپتیک عبارتند از:

• گیجی
• تنگی نفس
• فشار خون پایین
• ضربان قلب سریع

گانگرن یک وضعیت جدی است و نیاز به درمان فوری دارد. اگر درد مداوم و غیر قابل توضیح در هر ناحیه از بدن به همراه یک یا چند علامت و نشانه‌ زیر دارید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

همراه یک یا چند علامت و نشانه‌ زیر دارید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

• تب مداوم
• ترشح ناخوشایند از ناحیه زخم
• پوستی کمرنگ، سخت، سرد و بی حس
• درد ناگهانی در محل جراحی یا تروما اخیر
• تغییرات پوستی از جمله تغییر رنگ، گرما، تورم، تاول یا ضایعات پوستی که از بین نمی رود.

گانگرن مترقی پیشرفته باکتریایی (گانگرن ملنی)

این نوع نادر گانگرن معمولا بعد از عمل جراحی اتفاق میفتد و یک یا دو هفته بعد از عمل جراحی ضایعات پوستی دردناک ایجاد می کند.

گانگرنFournier

گانگرن Fournier اندام تناسلی را درگیر می کند و در مردان بیشتر دیده می شود اما در زنان هم دیده می شود. گانگرن Fournier معمولا به علت عفونت در ناحیه تناسلی یا مجاری ادراری ایجاد و باعث درد دستگاه تناسلی، حساسیت، قرمزی و التهاب می شود.

گانگرن خشک

گانگرن خشک با پوست خشک و ساییده شده و از رنگ قهوه ای تا آبی مایل به آبی یا سیاه رنگ مشخص می شود. گانگرن خشک ممکن است به آرامی گسترش یابد. این بیماری بیشتر در افرادی که بیماری عروق خونی شریانی دارند، مانند آترواسکلروز یا افرادی که به دیابت مبتلا هستند رخ می دهد

گانگرن داخلی

گانگرن که روی یک یا چند عضو بدن مانند روده، کیسه صفرا یا آپاندیس تأثیر می گذارد، گانگرن داخلی نامیده می شود. این نوع از گانگرن هنگامی رخ می دهد که جریان خون به یک اندام داخلی مسدود باعث تب و درد شدید شود و در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.

گانگرن مرطوب

در صورت وجود عفونت باکتریایی در بافت آسیب دیده، به آن گانگرن “مرطوب” گفته می شود. تورم، تاول زدن و ظاهر مرطوب از ویژگی های رایج نوع مرطوب است. این نوع گانگرن ممکن است بعد از سوختگی شدید، سرمازدگی یا آسیب دیدگی ایجاد شود. اغلب در مبتلایان به دیابت اتفاق میفتد که انگشت پا یا پای آن ها را آزار می دهد. گانگرن مرطوب باید سریعا درمان شود زیرا به سرعت انتشار می یابد و می تواند کشنده باشد

گانگرن گاز

گانگرن گاز به طور معمول بر روی بافت عضلات عمیق تأثیر می گذارد. در این نوع ممکن است سطح پوست در ابتدا طبیعی به نظر برسد. با پیشرفت شرایط پوست کمرنگ و سپس قرمز خاکستری یا بنفش می شود. ممکن است ظاهر حبابی روی پوست نمایان شود و پوست آسیب دیده هنگام فشار دادن روی آن به دلیل گاز موجود در بافت، صدای ترک خوردگی ایجاد کند. گانگرن گازی بیشتر در اثر عفونت با باکتری کلستریدیوم پرفینوژنز ایجاد می شود. عفونت باکتریایی باعث تولید سموم گاز می شود و بنابراين نام آن گانگرن “گاز” است و باعث مرگ بافت می شود. مانند گانگرن مرطوب، گانگرن گازی می تواند خطرناک باشد.

علت گانگرن یا قانقاریا چیست؟

این شرایط و بیماری ممکن است به دلیل یک یا برخی از دلایل زیر رخ دهد:

• عفونت:  در برخی شرایطی باکتری ها می تواند با ایجاد عفونت باعث از بین رفتن بافت و گانگرن شوند.

• ضربه: ضربه های آسیب زا مانند زخم های ناشی از شلیک گلوله یا آسیب دیدگی در تصادفات رانندگی می توانند باعث حمله باکتری ها به بافت های عمیق در بدن و گانگرن شوند.

• عدم وجود خون: خون برای جلوگیری از عفونت ها، اکسیژن مواد مغذی را برای تغذیه سلول های بدن و اجزای  سیستم ایمنی مانند آنتی بادی ها فراهم می کند. در صورت عدم خون رسانی مناسب، سلول ها نمی توانند زنده بمانند و بافت پوسیده می شود.

عوامل خطر در گانگرن یا قانقاریا چیست؟

چندین عامل، خطر ابتلا به گانگرن را افزایش می دهند، از جمله:

• سیگار کشیدن: خطر ابتلا به این بیماری در افرادی که سیگار می کشند بیشتر است.

• بیماری عروق خونی: شریان های سخت و باریک (آترواسکلروز) و لخته شدن خون نیز می توانند جریان خون به ناحیه ای از بدن را مسدود کنند.

• جراحات شدید یا جراحی: هر صدمه به پوست و بافت زیرین آن به خصوص در افرادی که بیماری زمینه ای دارند، احتمال ابتلا به گانگرن را افزایش می دهد.

• داروها بویژه داروهای تزریقی: در موارد نادر، برخی از داروهای خاص و داروهای غیرقانونی تزریقی می توانند باعث عفونت باکتری های ایجاد کننده گانگرن شوند.

• سرکوب سیستم ایمنی:  در مبتلایان به ویروس نقص سیستم ایمنی بدن (HIV) و یا افراد تحت شیمی درمانی یا پرتو درمانی ممکن است بدن آن ها در مقابله با عفونت توانایی لازم را نداشته باشد.

• دیابت:  در مبتلایان به دیابت، بدن به اندازه کافی هورمون انسولین تولید نمی کند یا در برابر اثرات انسولین مقاوم است. سطح قند خون می تواند به رگ های خونی آسیب برساند و جریان خون را کاهش دهد و یا قطع کند.

• چاقی:  چاقی اغلب با دیابت و بیماری های قلبی عروقی همراه است، اما فشار وزن اضافی به تنهایی می تواند شریان ها را سخت کند و منجر به کاهش جریان خون و افزایش خطر عفونت و بهبود ضعیف زخم شود.

چه کسانی در معرض ابتلا به خطر گانگرن هستند؟

اگر سابقه برخی شرایط پزشکی ، از جمله:

تصلب شرایین (سخت شدن شریان ها) در پاها یا بازوها

. بیماری رینود

. دیابت

. لخته شدن خون

. آپاندیسیت

. فتق

برخی از وقایع جسمی دیگر می توانند خطر ابتلا به گانگرن را افزایش دهند. اگر:

به دلیل شرایط پزشکی یا معالجه سرطان ، ایمنی بدن کاهش یافته است.

اخیراً جراحی کرده اید.

دچار سرمازدگی شدید یا آسیب دیدگی سر ، نیش حیوان یا سوختگی جدی شده اید.

به یک روش آسیب زا آسیب دیده اید که شامل خرد شدن بافت های بدن است.

تزریق هیدروکلراید پرومتازین که منجر به آسیب بافتی شده است.

سیگار کشیدن ، نوشیدن الکل و استفاده از داروهای داخل وریدی نیز ممکن است خطر ابتلا به گانگرن را به شما اضافه کند.

پیشگیری از گانگرن یا قانقاریا چگونه است؟

برخی راهکارها برای کاهش خطر ابتلا به گانگرن، عبارتند از:

• از دخانیات استفاده نکنید. استفاده مزمن از محصولات دخانیات می تواند به رگ های خونی بدن آسیب برساند.

• از ابتلا به عفونت جلوگیری کنید. هرگونه زخم باز را با صابون و آب ملایم بشویید و سعی کنید تا زمان بهبودی زخم ها را تمیز و خشک نگه دارید.

• مراقب سرمازدگی باشید. پوست یخ زده می تواند منجر به گانگرن شود زیرا سرمازدگی باعث کاهش گردش خون در یک منطقه آسیب دیده می شود.

• مراقب دیابت خود باشید. اگر مبتلا به دیابت هستید، حتما روزانه دست و پای خودتان را برای بریدگی، زخم و علائم عفونت مانندالتهاب ، تورم یا چرک معاینه و سعی کنید قند خون خود را کنترل کنید.

• وزن مناسب خود را حفظ کنید. چاقی نه تنها شما را خطر ابتلا به دیابت را افزایش می دهد بلکه فشار خون را به شریان های وارد، جریان خون را محدود و شما را در معرض خطر عفونت و کندی بهبود زخم قرار می دهد.

عوارض گانگرن یا قانقاریا چیست؟

گانگرن می تواند منجر به جای زخم شود و یا نیاز به جراحی بازسازی داشته باشد. بعضی اوقات، میزان مرگ و میر بافت به حدی زیاد است که ممکن است پزشک مجبور به قطع عضو شود.

تشخیص گانگرن چگونه است؟

آزمایشاتی که برای کمک به تشخیص گانگرن انجام می شوند، عبارتند از:

• عمل جراحی: عمل جراحی برای تشخیص میزان انتشار گانگرن در بدن انجام می شود.

• مایع یا کشت بافت:  کشت مایعات از تاول در پوست ممکن است برای بررسی باکتری Clostridium perfringens انجام بگیرد.

• آزمایش خون:  شمارش گلبول های سفید خون غیرطبیعی اغلب نشانگر وجود عفونت است. پزشک همچنین ممکن است آزمایش خون را برای تشخیص برخی باکتری ها یا میکروب های دیگر تجویز کند.

• تست های تصویربرداری: از اسکن اشعه ایکس، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا یک تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) می توان برای مشاهده ساختارهای داخلی بدن، مانند اندام های داخلی، رگ های خونی یا استخوان های استفاده کرد و میزان انتشار گانگرن را مشخص می کند.

• آرتریوگرام: یک آزمایش تصویربرداری است که برای تجسم شریان های بیمار استفاده می شود. در طی این آزمایش، رنگی به جریان خون بیمار تزریق می شود و از آن ها تصاویر اشعه ایکس گرفته می شود. آرتریوگرام می تواند به پزشک کمک کند تا شریان مسدود شده را تشخیص دهد

درمان گانگرن یا قانقاریا چگونه انجام می شود؟

بافتی که در اثر گانگرن آسیب دیده است را نمی توان نجات داد، اما برخی اقدامات یا روند های درمانی برای جلوگیری از پیشرفت گانگرن انجام می گیرند. بسته به شدت بیماری، پزشک می تواند یک یا چند مورد از این گزینه های درمانی را انتخاب کند.

• عمل جراحی :

پزشک می تواند برای جلوگیری از انتشار بیماری و بهبودی بافت سالم عمل جراحی را انجام دهد. در صورت امکان، پزشک رگ های خونی آسیب دیده یا بیمار را ترمیم می کند تا جریان خون به منطقه آسیب دیده افزایش یابد. بعضی اوقات ممکن است بیش از یک عمل جراحی برای از بین بردن تمام بافت های مرده یا آلوده انجام شود. در صورت نیاز به جراحی ترمیمی، پزشک از پیوند پوست برای ترمیم آسیب های پوستی استفاده می کند. در طول پیوند پوست، پزشک پوست سالم را از قسمت دیگری از بدن جدا و آن را با دقت در ناحیه آسیب دیده پخش می کند.

پوست سالم ممکن است توسط یک پانسمان یا توسط دو بخیه کوچک نگه داشته شود. پیوند پوستی تنها در صورتی انجام می شود که لازم باشد خون کافی به پوست آسیب دیده احیا گردد. در موارد شدید تر، یک قسمت از بدن آسیب دیده، مانند انگشت پا، انگشت یا اندام، ممکن است بیمار نیاز به برداشتن جراحی (قطع عضو) داشته باشد.

• آنتی بیوتیک ها:

آنتی بیوتیک های داخل وریدی یا خوراکی برای درمان گانگرن عفونی شده استفاده می شوند. علاوه بر آن، پزشک بعد از جراحی هم احتمالا آنتی بیوتیک های خاصی را تجویز می کند تا بیمار نیازی به جراحی های بعدی نداشته نباشد و عفونت برطرف شود. پزشک ممکن است آنتی بیوتیک در هنگام درمان با اکسیژن درمانی تجویز کند.

• درمان با اکسیژن هایپربار:

علاوه بر آنتی بیوتیک ها و جراحی، ممکن است از  اکسیژن درمانی بیش فعالی نیز برای درمان گانگرن استفاده شود. تحت اکسیژن درمانی فشار زیاد خون قادر به حمل مقادیر بیشتری از اکسیژن است. خون غنی از اکسیژن رشد باکتری ها را کند و به بهبود زخم ها کمک می کند. سایر روش های درمانی گانگرن ممکن است شامل مراقبت های حمایتی، از جمله مایعات، مواد مغذی و داروهای ضد درد برای رفع ناراحتی باشد.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

در صورت بروز علائم گانگرن، فورا به پزشک مراجعه کنید.

برای آمادگی بیشتر در هنگام مراجعه به پزشک بهتر است:

• اطلاعات کلیدی پزشکی و لیست تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید را بنویسید.
• علایمی را که تجربه می کنید، بنویسید. تا حد ممکن جزئیات بیشتری را در مورد علائم و نحوه بدتر شدن یا شیوع آن را یادداشت کنید.
• هرگونه آسیب دیدگی اخیر به پوست،از جمله بریدگی، نیش حشرات، تزریق، جراحی یا سرمازدگی احتمالی را بنویسید. اگر اخیرا از داروهای تفریحی تزریقی استفاده کرده اید، صددرصد به پزشک اطلاع دهید.

سوالات متداول در مورد گانگرن یا قانقاریا چیست؟

• به چه درمانی نیاز دارم؟
• به چه نوع تست هایی نیاز دارم؟
• بهبودی کامل چقدر طول خواهد کشید؟
• آیا نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارم؟
• محتمل ترین علت علایم یا وضعیت من چیست؟
• آیا من در معرض عوارض طولانی مدت قرار دارم؟

علاوه بر آن پزشک ممکن است سوالات زیادی بپرسد از جمله:

• علائم شما چیست؟
• آیا بیماری های دیگری دارید؟
• منطقه آسیب دیده چقدر درد دارد؟
• از چه زمانی شروع به تجربه علائم کردید؟
• آیا اخیرا طولانی مدت در معرض سرما قرار گرفته اید؟
• چه داروهایی را مصرف می کنید یا اخیراً مصرف کرده اید؟
• به نظر می رسد علائم شما با گذشت زمان بدتر می شوند؟
• آیا از داروهای تزریقی از جمله داروهای تفریحی استفاده می کنید؟
• آیا اخیرا صدماتی مانند بریدگی، زخم، نیش یا عمل جراحی به پوست خود وارد کرده اید؟

تفاوت نکروز و گانگرن یا قانقاریا چیست؟

نکروز نوعی آسیب سلول است که در آن مرگ زودرس سلول رخ می دهد. گانگرن یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که هنگام مرگ توده قابل توجهی از بافت سالم زنده بوجود می آید. گانگرن یکی از تظاهرات بالینی نکروز است. نکروز مربوط به سطح سلولی است ، در حالی که گانگرن بافت ها را درگیر می کند.

در واقع نکروز، مرگ زودرس غیر برنامه ریزی شده یک سلول سالم زنده طبیعی ، به دلیل آسیب خارجی یا داخلی است. این مربوط به سطح سلولی است. گانگرن یا قانقاریا در اثر مرگ توده ای از سلول ها یا بافت ها است. گانگرن نتیجه نهایی نکروز است. دیابت و سیگار کشیدن با ایجاد باریک شدن رگهای خونی ، خطر ابتلا به گانگرن را افزایش می دهد.

نکروز معمولاً به پنج نوع اصلی طبقه بندی می شود:

1. نکروز انعقادی : این در نتیجه کمبود اکسیژن به سلول به عنوان مثال رخ می دهد. ایسکمی سلول معماری سلولی با رسوب ژلهایی مانند مواد درون سلول حفظ می شود. این ژل چیزی نیست جز پروتئین آلبومین با denatured. ارگانهایی که معمولاً در آنها دیده می شود کلیه ها و غدد فوق کلیه است.

• نکروز مایع کننده:  این با هضم سلولها و در نتیجه تشکیل مایع چسبناک مشخص می شود. التهاب ناشی از باکتری ها یا قارچ ها باعث نکروز شدن جرم مایع می شود که به دلیل وجود سلول های مرده جنگنده ، به صورت زرد خامه ای به نظر می رسد و به عنوان چرک شناخته می شود. مغز از این نوع نکروز رنج می برد زیرا سرشار از چربی ها و آنزیم ها است.

• نکروز موضعی: این بیشتر در اثر باکتریهای سل ایجاد می شود. بافت نکروتیک به نظر می رسد سفید و شکننده شبیه پنیر کلپ شده است.

• نکروز چربی: این شامل مرگ بافت چربی به دلیل عملکرد آنزیم هایی مانند لیپازها بر روی سلولهای چربی است. ارگانهایی که معمولاً درگیر آن هستند ، لوزالمعده است و باعث لوزالمعده حاد می شود.

• نکروز فیبرینوئید: این یک آسیب واسطه ایمنی ناشی از رسوب مجتمع های ایمنی است.

مطالب مرتبط: کلینیک زخم / زخم سوختگی / درمان عفونت زخم / زخم عفونی / مدیریت پوست اطراف زخم

گرافت پوستی چیست؟

گرافت پوستی یا پیوند پوستی نوعی عمل جراحی در ناحیه ای از پوست که آسیب دیده و قادر به ترمیم نیست، با پوست سالم از قسمتی دیگر از پوست بدن پیوند و جایگزین می شود. پوست سالم معمولاً از یک ناحیه از بدن فرد برداشته شده و به ناحیه آسیب دیده پیوند زده می شود. در برخی از موارد می ‌توان از پوست فرد اهدا کننده که همخوانی ژنی داشته باشند، نیز استفاده نمود. از گرافت پوست برای درمان سوختگی، زخم و همچنین در جراحی های ترمیمی استفاده می شود.

اهداف پیوند پوست(گرافت پوستی):

این پیوند باعث می شود تا عملکرد پوست حفظ شود. همچنین باعث می شود تا پوست بد شکل نشود و جمع نگردد و در اندام فرد تغییر حالت ایجاد نشود. این عمل همچنین باعث می شود تا گوشت اضافی در زخم ایجاد نشود. با این عمل هچنین پوست سریعتر بهبود پیدا می شود. در این عمل خطر عفونت کاهش پیدا می کند.

نحوه انجام عمل پیوند پوست (گرافت پوستی):

این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. همچنین می توان با بی حسی موضعی این عمل را انجام داد. برای این حالت باید حتما پوست کاملا ضد عفونی شده باشد.

پس از انجام اقدامات لازم سپس با ابزاری مخصوص ضخامتی مورد نیاز از پوست ناحیه دهنده را بر می دارند. اگر مابین پوست ناحیه دهنده و ناحیه گیرنده، تناسبی وجود نداشته باشد. با ابزارهای ویژه ای روی پوست شکاف های موازی ایجاد می کنند و گستره آن را به ۵/۱، ۳، ۶ و ۹ برابر می رسانند.

سپس آن ناحیه را به محل گیرنده که کاملا تمییز شده باشد و آماده پذیرش پیوند باشد منتقل می کنند. سپس آن ناحیه را با استفاده از بخیه و یا چسب مخصوص و یا منگنه ثابت نگه می دارند. این عمل باید در شرایط کاملا استریلیزه انجام شود و دوره نقاهت آن تقریبا طولانی است. همچنین تا مدت ها پس از انجام عمل پیوند بیمار باید دارو مصرف کند تا احتمال رد پیوند را کم کند.

جراحی گرافت پوستی چگونه انجام می شود؟

گرافت پوستی ورقه های بسیار نازک پوست سالم است که از یک قسمت از بدن گرفته شده است و در بخش دیگری قرار می گیرد. گرافت های پوستی برای درمان پوست آسیب دیده توسط سوختگی، عفونت و یا جراحت استفاده می شوند. در زمانی که امکان پذیر باشد، دکتر پوست سالم را از محلی که دیدن آن دشوار است و یا اغلب با لباس پوشانده می شود، می گیرد.

در بسیاری از موارد، برای پیوند پوست تنها از لایه بالای پوست استفاده می شود. این یک گرافت با ضخامت تقسیم شده است. هنگامی که لایه های بیشتری مورد نیاز است، آن را یک گرافت با ضخامت کامل می نامند. نوع گرافت مورد نیاز شما بستگی به میزان آسیب دیدگی شما و مکان زخم دارد.

متخصص برای انجام پیوند یک گرافت با ضخامت تقسیم شده، یک نوار از پوست سالم با یک ابزار ویژه برمی دارد. این پوست معمولا از داخل ران یا باسن می آید. سپس نوار را در ناحیه آسیب دیده قرار می دهد و آن را با بخیه یا استاپلر (منگنه جراحی) متصل می کند. اگر این منطقه بزرگ باشد، متخصص زخم از چند نوار کوچک استفاده می کند. بدن شما می تواند یک لایه جدید پوست در جایی که نوار پوست برداشته شده است، رشد دهد.

در یک گرافت با ضخامت کامل، فقط قطعات کوچک پوست استفاده می شود. این به این دلیل است که پوست رشد نمی کند و لبه ها باید به هم بخیه شوند. پوست برای این نوع گرافت معمولا از پشت گوش یا گردن، بازو، پایین شکم و یا ناحیه کشاله ران گرفته می شود.

اگر گرافت کوچک باشد، متخصص احتمالا به شما یک شات از دارو تزریق کرده تا قبل از جراحی، منطقه را بی حس کند. برای یک گرافت بزرگتر، احتمالا داروی بیهوشی دریافت خواهید کرد تا در حین عمل جراحی بخوابید.

پس از جراحی، ممکن است یک باند روی گرافت داشته باشید. دکتر این باند را بین ۴ تا ۱۰ روز بر می دارد. سوزن یا منگنه ۷ تا ۱۰ روز بعد کشیده می شوند.

برای پیوند کوچک، احتمالا به مدت ۱ تا ۲ ساعت بعد از عمل، به خانه برمی گردید. برای پیوند بزرگ و یا در مناطق دشوار، ممکن است لازم باشد ۵ تا ۱۰ روز در بیمارستان بستری شوید.

آماده سازی برای عمل جراحی گرافت پوستی:

درک درست از جراحی برنامه ریزی شده گرافت پوستی به همراه خطرات، مزایا و سایر گزینه ها:

به درمانگر خود راجع به تمام داروها و مکمل های طبیعی که استفاده می کنید بگویید. برخی از این ها می توانند خطر خونریزی را افزایش دهند یا با داروی بیهوشی تداخل داشته باشند.

اگر از رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس) یا آسپرین استفاده می کنید، با درمانگر خود مشورت کنید. اگر نیاز باشد قبل از عمل جراحی این داروها را متوقف کنید، او به شما خواهد گفت. اطمینان حاصل کنید که دقیقا همان چیزی را که دکتر از شما می خواهد انجام دهید را درک می کنید.

پزشک به شما راجع به داروهایی که قبل از عمل جراحی باید مصرف کرده یا از مصرف آن خودداری کنید اطلاع می دهد. ممکن است لازم باشد تا یک هفته یا بیشتر قبل از جراحی مصرف داروهای خاصی را متوقف کنید.

جراحی می تواند استرس زا باشد این اطلاعات به شما در درک آنچه می توانید انتظار داشته باشید کمک خواهد کرد. و این موضوع به شما کمک خواهد کرد که با خیال راحت برای جراحی آماده شوید.

در روز جراحی گرافت پوستی چه اتفاقی می افتد؟

• دستورالعمل دقیق در مورد اینکه چه زمانی از خوردن و نوشیدن خودداری کنید را دنبال کنید. اگر این کار را نکنید جراحی ممکن است لغو شود اگر دکتر شما به شما گفت که داروهایی را در روز جراحی مصرف کنید، آنها را تنها با یک لیوان آب مصرف کنید.
• قبل از اینکه برای جراحی بروید، دوش بگیرید. از لوسیون، عطر، دئودورانت یا لاک ناخن استفاده نکنید.
• خودتان منطقه جراحی را اصلاح نکنید.

تمام جواهرات و پیرسینگ ها را در بیاورید. اگر برای چشم خود از لنز استفاده می کنید آن را در بیاورید

انواع گرافت پوستی:

طبقه ‌بندي گرافت‌ها با توجه به دهنده و گيرنده متفاوت بوده و به صورت زير است:

آتوگرافت: گرافت از بدن خود فرد گرفته شود به اين نوع گرافت، آتوگرافت مي‌گوئيم؛

ايزوگرافت:  هرگاه دهنده و گيرنده داراي ژن‌هاي مشابه باشند مثلا در دوقلوها؛

آلوگرافت:  گرافت از يك گونه به همان گونه است مثلا گرافت از بدن يك فرد به فرد ديگر؛

زنوگرافت:  گرافت از يك گونه به گونه ديگر مي‌باشد به عنوان مثال گرافت از گاو به انسان.

انواع گرافت پوستی بر اساس ضخامت و لایه های موجود در گرافت دهنده، طیفی از ضخامت و ویژگی ها را دارند اما انواع رایج تر آن گرافت پوست با ضخامت زیاد و گرافت پوست با ضخامت نسبی هستند.

گرافت پوستی با ضخامت نسبی

این نوع گرافت پوستی فقط شامل اپیدرم پوست و بخش کوچکی از درم است برای اینکه محل دهنده گرافت بتواند ترمیم شود. گرافت پوست با ضخامت نسبی از بخش های سالم بدن مانند بخش خارجی یا داخلی ران پا، شکم، باسن یا کمر برداشته می شود.

گرافت هایی با ضخامت نسبی در گیرنده ای دارای کمترین شرایط ایده آل و عروق خونی احتمال موفقیت بالاتری دارد. اما هرچه ضخامت گرافت کمتر باشد احتمال پس زدن پیوند در حین ترمیم کاهش می یابد.

از گرافت پوستی با ضخامت نسبی می توان همراه با مش برای پوشاندن بخش وسعی از پوست استفاده نمود. ظاهر این نوع گرافت، براق و صاف است اما ترکیب ظاهر مش، تفاوت در رنگ و ضخامت گرافت پوست با ضخامت نسبی را معقول تر از آرایش ناحیه آسیب دیده می سازد.

هرچه گرافت ضخیم تر باشد خصوصیات بیشتری از پوست دهنده به عنوان جای زخم قابل مشاهده خواهد بود. زمانی که بستر زخم برای کاهش ریسک عفونت یا پس زدن پیوند آماده شد و گرافت پوستی در محل خود قرار داده شد، یک پانسمان مناسب باید برای ایجاد فشار یکنواخت روی سطح گرافت پوستی قرار داده شود.

پانسمان از لغزش گرافت و تشکیل هماتوم و سروماس در زیر گرافت جلوگیری می کند. برای مکان هایی که دسترسی و پانسمان آنها مشکل است، پانسمان های مخصوص وجود دارند که از گرافت محافظت کرده و فشار متعادلی را روی گرافت پوستی ایجاد می کنند.

معمولا اولین پانسمان باید 3 الی 7 روز بدون مشکل در موضع باقی بماند. قبل از تعویض پانسمان، باید با نرمال سالین آن را مرطوب کرد تا از برداشته شدن گرافت جلوگیری شود. پس از آن پانسمان باید هفته ای دو بار تعویض شده و هر بار گرافت پوست از نظر عفونت، ترشح، درد و پیشرفت پیوند بررسی شود.

گرافت پوست ضخیم:

گرافت پوستی ضخیم شامل اپیدرم و تمام ضخامت درم است. در این نوع گرافت خصوصیات بافت دهنده حفظ می شود. گرافت پوستی ضخیم باید در سطوح کوچک و روی بستر گیرنده با عروق خونی انجام شود تا پیوند به خوبی انجام بگیرد.

از آن جایی که کل لایه درم ناحیه دهنده برداشته شده و امکان ترمیم آن وجود ندارد، برای کمک به ترمیم زخم مراقبت های اولیه و بخیه کردن انجام می شود. یکی از مزایای گرافت ضخیم این است که، خصوصیات ظاهری آن با پوست معمولی بیمار مطابقت داشته و بنابراین از نظر زیبایی بر گرافت پوست با ضخامت نسبی ارجحیت دارد.

کاربرد گرافت پوستی :

گرافت پوستی در هنگام انواع آسیب هایی که موجب از دست رفتن بخش وسیع یا عمیقی از پوست شوند مانند موارد زیر، مورد استفاده قرار می گیرد:

1) عفونت پوستی

2) سوختگی عمیق

3) زخم های باز و وسیع

4) زخم بستر یا دیگر زخم های مزمن روی پوست که به خوبی ترمیم نمی شوند.

5) سرطان پوست

روند مورد انتظار ترمیم زخم در محل دهنده گرافت:

محل جداکردن گرافت در گرافت های تمام ضخامت باید مانند زخم های جراحی به طور کامل بسته شود و درمان های مورد نیاز برای آن انجام شود. واضح است که هرچه درم بیشتری جدا شود،  زمان  ترمیم زخم بیشتر خواهد بود.  این زمان بین 7 تا 21 روز متغیر است که وابسته  به عوامل مختلفی مانند عمق گرافت، شرایط بیمار و روش درمان انجام شده پس از برداشت گرافت میباشد.

به طور میانگین زخم محل دهنده گرافت پس از 2 هفته درمان میشود اما در بیمارانی که دارای بیماری های زمینه ای، مانند دیابت میباشند، این زمان تا حدود 3 هفته هم ادامه پیدا میکند.

عواملی که بر سرعت ترمیم زخم تاثیرگذار هستند:

سن

بیماری های زمینه ای مانند دیابت، مشکلات قلبی-عروقی، کلیوی

کشیدن سیگار

وضعیت تغذیه بیمار

بازسازی سریع عروق خونی در محل زخم به منظور خونرسانی  مناسب یکی از موارد بسیار مهم در ترمیم زخم است. آزمایش اکسیژن رسانی از طریق پوست TcPO2 میتواند به عنوان یک تست استاندارد برای آگاهی در مورد وضعیت زخم استفاده شود.

در بیمارانی که دچار بیماری های مزمن مانند دیابت هستند، میزان تحرک بیمار یکی از موارد بسیار مهم است که باید به آن توجه شود. در بیماران دیابتی، زخم پا باید هرچه سریع تر درمان شود و یکی از کلیدی ترین مراحل درمان، انجام صحیح آفلودینگ است.

بهترین خاتمه برای یک زخم سوختگی در عمل جراحی گرافت ،استفاده از پوست خود بدن بیمار است که به آن گرافت خودی گفته می شود که ایده ال آن ۳ تا ۴ روز پس از عمل جراحی می باشد.

برداشتن پوست قسمت سالم بدن جهت گرافت پوستی با وسیله ای به نام درماتوم انجام می شود. به طور معمول با درماتوم اپی درم و قسمتی از درم را به اندازه ۸ تا ۱۲ هزارم اینچ بر میدارند.

این پوست برش خورده را می توان به صورت شیت گرافت پوستی دست نخورده یا به صورت مش گرافت استفاده کرد.

در سال های اخیر روش های بسیار پیشرفته تری برای انجام گرافت ابداع شده است. یکی از روش های رایج برای بزرگتر کردن گرافت جدا شده،  مش کردن mesh یا سوراخ سوراخ کردن گرافت است.

این کار باعث میشود تا بتوان با جدا کردن تکه ای کوچک از پوست، یک زخم بسیار وسیع را پوشاند. مشبک کردن گرافت پوستی باعث میشود تا بیمار درد کمتری متحمل شده و زخم محل دهنده گرافت سریع تر درمان شود.

از طرفی، مش کردن گرافت پوستی موجب می شود تا در محل گیرنده، ظاهر زخم نامناسب تر باشد و حتی پس از ترمیم زخم، ظاهر ایده آلی پیدا نکند. این مورد برای بعضی از بیماران بسیار مهم است.

در صورتی که از شیت گرافت یا گرافت یک تکه استفاده شود، ظاهر زخم بسیار مطلوب تر خواهد بود اما ترشحات نمیتوانند از زخم خارج شود و لازم است تا زخم بزرگتری در محل دهنده ایجاد شود. البته در این موارد پزشک میتواند بر روی گرافت یک برش کوچک ایجاد کند تا مایعات زیر زخم از آن خارج شوند و در عین حال زیبایی زخم حفظ شود.

شیت گرافت ها کجا استفاده می شوند:

• شیت گرافت ها را می توان در قسمت هایی که حساس ترند و عملکرد ان ها برای ما مهم و حیاتی است و جنبه زیبایی نیز دارند استفاده کرد.دست ها،پاها،صورت،گردن و مفاصل جز این قسمت ها هستند.

• شیت گرافت ها بلافاصله بعد از جدا شدن باید مدیریت شوند و بر محل مورد نظر قرار بگیرند.معمولا شیت گرافت ها با بخیه یا استاپلر(منگنه) چسبانده می شوند.

• باید محل گرافت شده را به دقت مورد بررسی قرار داد و از تجمع مایع زیر گرافت و بستر زخم جلوگیری به عمل اورد.

• اگر مایع زیر گرافت جمع شود باعث جدایی بین گرافت و بستر زخم خواهد شد و این عمل منجر به پس زدن پیوند پوست شده و عمل گرافت به شکست منجر میشود.

• هرگونه تجمع مایع زیر گرافت باید فورا برداشته شود تا چسبندگی گرافت به زخم حفظ شود.

• این عمل می تواند با کشیدن مایع توسط سرنگ یا سوراخ کردن ان انجام شود و مایع زیر ان تخلیه شود.

اگر بستر زخم اماده گرفت نباشد یا به دلایلی از گرافت مراقبت های لازم به عمل نیاید یا مانند شکل وسط گرافت در محلی باشد که فشار روی ان باشد مانند کف پا، گرافت اصطلاحا Take نمی شود.

معمولا از رنگ گرافت می توان پی برد که گرافت موفقیت امیز بوده است یا خیر. گرافتی که به رنگ های زرد یا مشکی باشد نگرفته است یا پس زده شده است.

• مش گرافت برای سوختگی های وسیع استفاده میشود و خوبی مش گرافت این است که سطح وسیعی را پوشش می دهد.

• اگر منطقه گرافت پوستی انتهای دست ها یا پاها یا مفصل باشد برای عملکرد صحیح گرافت باید از اسپلینت استفاده کرد.

• پس از انجام مش گرافت پانسمان باید جهت جلوگیری از پاره شدن گرافت انجام شود که این پانسمان متشکل از یک لایه غیر چسبنده گاز خیس نرم آغشته به مایع ۵ درصد سولفانامید باشد و این مایع باید هر ۲ تا ۳ ساعت یکبار جهت حفظ اثر بخشی ان اعمال شود.

• جز نرم پانسمان به خاطر حفظ نزدیکی گرافت و بستر زخم طراحی شده است و به خاطر درمان و به اصلاح چسبیدن گرافت پوستی به موضع مورد نظر ضروری است.

• گرافت پوستی در صورتی موفقیت آمیز است که خون کافی به بستر زخم برسد که این کار از طریق حلقه های مویرگی انجام میشود ودرضمن باید چسبندگی نزدیکی بین گرافت و بستر زخم مهیا باشد.

• پانسمان اولیه پس از گرافت معمولا بین ۵ تا ۷ روز باقی می ماند و زمانی که پانسمان برداشته میشود میتوان گرافت را مورد بررسی قرار داد.

• تعویض پانسمان معمولا از نوع غیر چسبنده برای حفظ رطوبت محل زخم استفاده میشود.

دنور چیست؟

محل دنور به قسمتی از بدن گفته می شود که از ان ناحیه پوست برداشته میشود.این قسمت ها عموما ناحیه ران ها یا شکم یا پهلوها را شامل میشود.

مراقبت از محل دنور چگونه است؟

در انجام عمل گرافت محلی را که ما پوست برمیداریم را به عنوان دنور سایت میشناسیم و ان قسمت را به عنوان زخم نیم ضخامت سطحی در نظر میگیریم و برای درمان ان از گاز وازلینه یا آلژینات(جلبک دریایی) استفاده میکنیم.

گرافت پوستی را در چه کسانی نباید انجام شود:

گرافت در افراد زیر نباید حتی الامکان استفاده شود:

• دیابتی ها
• ضایعات نخاعی و معلولان
• کسانی که مشکلات قلبی و خونرسانی دارند
• سالمندان
• کسانی که گرفتگی عروق و مشکل خونرسانی به اندام ها دارند.

آیا حتما باید عمل گرافت پوستی انجام شود:

انجام عمل گرافت پوستی حتما باید موقعی انجام شود که اولا زخم عمیق و درجه سه باشد یا محل سوختگی در مفاصل مهم و حیاتی بدن باشد.

در غیر این صورت گرافت در زخم های درجه دوسطحی و عمقی نیاز نمی باشد.

یادمان نرود اگر هزار و یک راه برای درمان سوختگی وجود داشته باشد هزار و یکم ان عمل جراحی و گرافت می باشد.

مزایا و معایب گرافت پوستی چیست؟

اینکه پیوند پوست عملی بسیار خوب است و کسانی که زخم در مفاصل و زخم های درجه سهو چهار دارند بسیار عالی است.

اما معایب بسیاری نیز دارد :

• زخم شدن یک قسمت دیگر از بدن
• ماندن جای محلی که پوست برداشته می شود تا اخر عمر
• درد بسیار شدید و وحشتناک در هنگام تعویض پانسمان
• امکان پس زدن پیوند و شکست خوردن کل عمل
• بیشتر شدن زمان بستری در بیمارستان
• هزینه بر شدن درمان

خطرات ناشی از جراحی پیوند پوست شامل:

• خونریزی
• عفونت

خونریزی،   عفونت،   آسیب   های   عصبی،   پس   زدن   پیوند   ازعوارض  پیوند  است  و  فرد  باید  تا  ماهها  از  پوست خود  محافظت کامل را عمل آورد.

موفقیت  پیوند  هنگامی  است  که  خون  رسانی  و  شرایط  ایجاد جریان  خون  از  منطقه  گیرنده  برای  پوست  پیوندی  فراهم  شود که برای این منظور از دو روش باز و بسته استفاده می شود .

در  نوع  باز،  روی  محل  پیوند  شده  با  گاز  مرطوب  پوشانده نگه داشته می شود و هر 2تا 3ساعت یکبار تعویض می شود ومرتباً  مرطوب  نگه  داشته  می  شود  .48تا  72ساعت  اول  باید پیوند بی حرکت باشد و این روش کمک می کند که پیشرفت خونرسانی  پوست  ،زیر  نظر  باشد  و  اگر  در  زیر  پیوند،خون  یا ترشح جمع شود بتوان آن را تخلیه کرد و پیوند را به جای اول خود بر گرداند .

در روش بسته، ناحیه عمل شده بی حرکت می شود و در افراد مسن  و  بچه  ها  که  به  خوبی  همکاری  ندارند  استفاده  می  شود. یک    بانداژ  فشاری  با  فشار  مختصر  روی  پیوند  انجام  می  شود  تا امکان جمع شدن ترشحات در زیر پیوند به حداقل برسد.

اولین تعویض  پانسمان  5- 3روز  بعد  از  عمل  انجام  می  شود  .محل پیوند اگر ترشح یا بوی بد  داشت تعویض پانسمان زودتر انجام می  شود. اگر  پیوند از  محل خود  جداست  با  گاز  مرطوب  شده به  وسیله  سرم  نمکی  آن  را  مرطوب  نگه  می  داریم  تا  مجدداً پزشک آن را در محل خود قرار دهد در  طی 5-3 روز اول جا به جا کردن بیمار باید با احتیاط انجام شود . تا حد امکان عضو پذیرنده باید بالا تر قرار داده شود تا از فشار  روی  ناحیه،  جلوگیری  شود.

مطالب مرتبط: کلینیک زخم / زخم سوختگی / درمان عفونت زخم / زخم عفونی / فیستول