مدیریت پوست اطراف زخم

پوست یکی از ارگان های مهم بدن است که کارکردهای بسیاری از جمله حفاظت از ارگان های داخلی بدن در مقابل حمله پاتوژن ها دارد. تماس بیش از حد پوست با ترشحاتی مانند ادرار و مدفوع یا ترشحات زخم باعث ایجاد ماسریشن (خیس خوردگی پوست)، واکنش التهابی و شکنندگی لایه پوست می گردد. در حضور عواملی چون تروما، چسباندن و کندن چسب زخم، پوست اطراف زخم نیز دچار التهاب شده و مشکلات بیمار تشدید می شود. لذا برای درمان زخم بایستی به مدیریت پوست اطراف زخم نیز توجه داشت. برای پیشگیری از تماس ترشحات زخم و مواد دفعی مانند ادرار بر روی پوست اطراف زخم از روش ها ی مختلفی استفاده می شود.

1. شستشوی زخم و پوست اطراف آن با استفاده از شوینده ملایم ( با PH نزدیک به پوست) مانند شامپو بچه و با حداقل مالش و اصطکاک. تغییر PH پوست باعث افزایش تکثیر باکتری ها می شود.
2. استفاده از پانسمان جاذب برای زخم های با ترشحات زیاد و تعویض به موقع آن ها جهت جلوگیری از تماس این ترشحات با پوست اطراف زخم
3. استفاده از چسب مناسب برای ثابت کردن پانسمان . در اثر چسباندن و کندن چسب زخم، ترومایی به پوست اطراف زخم وارد می شود که می تواند باعث علایمی مانند اریتم و ادم و یا حتی تخریب پوست بشود. برای افراد با پوست حساس بهتر است از چسب ها ی ضد حساسیت استفاده شود. ضمنا در زمان کندن چسب بهتر است این کار با ملایمت و وارد شدن کمترین تروما به پوست انجام شود.
4. استفاده از یک لایه محافظ: هم اکنون داروها و محصولات متنوعی برای پوشش پوست اطراف زخم وجود دارد که استفاده از آنها باعث کاهش تماس ترشحات زخم و بدن با پوست سالم می گردد. یکی از این مواد پماد زینک اکساید می باشد و یا هیدروکلوئید.

پماد زینک اکساید (Zinc Oxide):

روی، یک عنصر معدنی ضروری برای بدن است. این ماده در مقادیر بسیار کم مورد نیاز است، اما نقش عمده ای در عملکردهای مختلف بدن دارد. پماد زینک اکساید از جمله پماد های چند منظوره محسوب می شود که دارای طیف گسترده ای از کاربردها است. پماد اکسید روی با ایجاد یک سد فیزیکی و لایه محافظ بر روی پوست مانع تماس ترشحات مضرر مانند اگزودا، ادرار و مدفوع با پوست می شود و ضمنا اثر ضدعفونی کننده نیز دارد. این دارو مهارکننده رشد باکتری ها می باشد که تا حدودی به اثر کاهش PH ناشی از آن مربوط می باشد.

ضمنا استفاده از پماد زینک اکساید بر روی پوست باعث محافظت از پوست اطراف زخم در مقابل تروما می شود. اکسید روی باعث سرکوب اثرات هیستامین های آزاد شده توسط سیستم ایمنی شده و به کاهش التهاب پوست کمک می کند. بنابراین در درمان درماتیت کاربرد دارد.

معایب استفاده از پماد زینک اکساید:

• ممکن است با میزان چسبندگی و جذب رطوبت پانسمان اصلی تداخل کند.
• ممکن است ناخواسته وارد زخم شده و با ترکیبات ضدمیکروبی تداخل کند.
• استفاده بیش از حد آن باعث خشکی و حساسیت پوست می شود.

بیشتر افراد هیچ مشکلی هنگام استفاده از پماد زینک ندارند، اما برخی افرادی که به این ماده حساسیت دارند ، ممکن است دچار عوارضی مانند سوزش، خارش و قرمزی پوست شوند.

استفاده از پماد زینک اکساید بر روی پوست ازاطراف زخم در بیماران استومی به دلیل تماس پوست با مواد دفعی بدن مانند ادرار و مدفوع خطر آسیب پوستی بیشتر است و در اغلب بیماران طی دو ماه اول بعد از جراحی عوارض پوستی دیده می شود.

مطالب مرتبط: دوره های پزشکی / کلینیک زخم / زخم سوختگی / زخم عفونی / دبریدمان زخم