انواع پانسمان نوین چیست؟

انواع پانسمان نوین :

1.پانسمان های جاذب

زخم هایی که ترشح اگزودا دارند نیاز به پانسمان جاذب دارند. ظرفیت بسیار بالایی برای جذب و نگهداری آب دارند، لذا در مقایسه با پانسمان های سنتی نیاز به تعویض دیرتر دارند. بنابراین فرآیند ترمیم زخم با تعویض پانسمان بهم نمی خورد. فوم ها و آلژینات ها بهترین انواع جاذب ها هستند.

2.پانسمان هایی که رطوبت را نگه می دارند

وقتی فرآیند ترمیم پیش می رود و بافت گرانولاسیون تشکیل می شود و زخم با بافت همبند پر می شود، ترشح اگزودا کاهش و نیاز به پانسمان های جاذب کاهش می یابد و ادامه مصرف پانسمان های جاذب منجر به خشکی زخم خواهد شد. در این مواقع پانسمانی لازم است که رطوبت را همانطور که هست نگه دارد. پانسمان های هیدروکلویید و فیلم ترانسپارنت اینگونه اند.

3.پانسمان هایی که به زخم رطوبت می دهند

وقتی بافتی از قبل خشک است و با بافت مرده و خشک پوشیده شده، باید این بافت مرده به نحوی برداشته و دبرید شود تا ترمیم زخم صورت گیرد. وقتی میزان بافت مرده زیاد نیست و بیمار کاندید مناسبی برای دبریدمان جراحی نیست، می توان از دبریدمان اتولیتیک استفاده کرد.

دبریدمان اتولیتیک عبارت است از هضم تدریجی سلول ها و بافت های مرده با آنزیم ها و فاگوسیت های اندوژن. مرطوب نگه داشتن زخم به این فرآیند کمک می کند. هیدروژل ها مناسب ترین هستند.

پانسمان جاذب چیست؟

پانسمان جاذب (Absorbent Dressing) یک نوع بستر پوششی است که از موادی ساخته شده است که توانایی جذب مایعات و افزایش نفوذ هوا را دارند. این نوع پانسمان‌ها برای درمان زخم‌ها و زخم‌های سطحی مفید هستند و به عنوان یکی از گزینه‌های درمانی متداول استفاده می‌شوند.

ویژگی‌های اصلی پانسمان جاذب عبارتند از:

1. جذب مایعات: این پانسمان‌ها به دلیل داشتن لایه‌های جاذب مواد مختلف مانند پلیمرها، سلولز، یا فیبرهای خاص، قابلیت جذب بالایی دارند که از تراکم زیاد مایعات در محل زخم جلوگیری کرده و مایعات را به داخل خود جذب می‌کنند.

2. نفوذ هوا: پانسمان‌های جاذب اغلب از موادی ساخته می‌شوند که اجازه نفوذ هوا را به زخم می‌دهند. این ویژگی مهم است زیرا اجازه می‌دهد که محیط زخم تا حد امکان خشک بماند و برای بهبود سریع‌تر زخم کمک کند.

3. محافظت از زخم: پانسمان جاذب به عنوان یک لایه محافظ بر روی زخم قرار می‌گیرد و از عوامل خارجی مانند گرد و غبار، باکتری‌ها، و میکروب‌ها جلوگیری می‌کند.

4. راحتی و قابلیت تطبیق: این پانسمان‌ها معمولاً خوش‌تراکم هستند و به راحتی به شکل زخم تطبیق پیدا می‌کنند. این ویژگی مهم است تا بر روی زخم به صورت صحیح قرار گیرند و از تحریک بیش از حد بر روی پوست جلوگیری کنند.

پانسمان‌های جاذب می‌توانند برای زخم‌های سوختگی، زخم‌های جراحی، زخم‌های فشاری، و زخم‌های دیگر به کار روند. همچنین، مهم است که نوع پانسمان جاذب به توصیه پزشک و نوع زخم بستگی داشته باشد.

پانسمان آلژینات

این پانسمان از انواع پانسمان نوین از جلبک های دریایی گرفته می شوند که مدت ها توسط دریانوردان به عنوان پانسمان زخم استفاده می شدند. به دو صورت ورقه ای و نواری وجود دارند. ترکیب این پانسمان ها شامل آلژینات کلسیم (نمک غیر محلول آلژینیک اسید ) و آلژینات سدیم ( نمک قابل حل آلژینیک اسید ) می باشد. و گاهی با کربوکسی متیل سلولز نیز ترکیب می شوند.

آلژینات کلسیم فیبرهایی را می سازد که در تماس با محلول های حاوی سدیم (مانند ترشحات زخم) بعد از تبادل یونی و تبدیل به آلژینات سدیم ،ژل آلژینات را تولید می نماید. این ژل با سطح زخم در تماس است و محیط مرطوب را برای زخم فراهم آورده و هنگام برداشتن پانسمان به راحتی و بدون درد جدا می شود.

این پانسمان ها می توانند تا 20 برابر وزن خود ترشحات را جذب نمایند. انواع آلژینات در زخم های تمام یا نیمه ضخامت با ترشح متوسط تا زیاد استفاده می شوند و در زخم های حفره ای و تونل دار عفونی قرمز و مرطوب و زرد می توان آن ها را بکار برد.

استفاده از پانسمان های ثانویه روی آلژینات ضروری است. در صورتی که زخم در مرحله پاکسازی باشد، پانسمان باید هر روز تعویض شود. زمانی که زخم به مرحله بهبودی رسید، هر دو تا سه روز یک بار به تعویض پانسمان نیاز است.

فوم ها (Foams)

پانسمان هایی صفحه ای شکل با ضخامت های مختلف بوده و ممکن است در یک سمت با یک لایه فیلم شفاف چسبدار پوشانده شده باشند. ترکیبات مختلفی همچون پلی اورتان و مواد اکریلیک و عناصر فوق جاذب در آنها بکار می رود. این یک شکل از انواع پانسمان نوین است که کاربرد زیادی نیز دارد

فوم ها را با توجه به قدرت جذب بالا در اغلب زخم های پرترشح به ویژه در مرحله گرانولاسیون میتوان استفاده نمود.

پانسمان فوم در حالی که زخم را بهبود می دهد به محافظت از زخم کمک می کند و تعادل رطوبت سالم را حفظ می کند. این امر باعث می شود پانسمان های فوم برای زخم هایی که ممکن است بوی بد بو داشته باشند ، مناسب باشد.

جذب بالای پانسمان فوم به بهبودی سریعتر کمک می کند زیرا پانسمان به طور مؤثر مایعات اضافی را از سطح زخم ها جذب می کند و در عین حال زخم را مرطوب نگه می دارد. رطوبتی که در داخل زخم بوسیله پانسمانهای فوم نگه داشته می شود ، ضمن محافظت از ناحیه در برابر عفونت ،باعث بهبودی سریعتر می شود.

بخاطر نفوذپذیری منحصر به فرد پانسمان فوم، بخار آب وارد می شود اما باکتری ها نمی توانند وارد شوند.

هیدروژل ها (Hydrogels)

هیدروژل ها به دو شکل صفحه ای و ژل بدون شکل موجود هستند. این پانسمان ها در خود مقدار زیادی آب دارند (بیش از 80 درصد حجو خود) که به همراه شبکه پلیمری تشکیل ژل می دهند. سایر ترکیبات ممکن است شامل پلی اتیلن اکساید یا پلی وینیل پیرولیدن کربوکسی متیل سولز آلژینات کلاژن، مواد نگهدارنده و سایر ترکیبات باشند.

این نوع از پانسمان نوین می توانند به انواع زخم رطوبت داده و در صورت زیاد بودن ترشحات زخم حتی رطوبت گیری کنند. معمولا در لمس خنک هستند و میتوانند درد بیمار را کاهش دهند. این پانسمان ها چون سطح زخم را خنک می کنند ایزولاسیون حرارتی را انجام نمی دهند. اگر چه هیدروژل ها را می توان در اغلب در زخم هایی که ترشح کم تا متوسط دارند استفاده نمود اما معمولا بهترین نتیجه را در زخم هایی که نکروز و یا بافت اسلاف زرد و فیبرینی دارند نشان می دهند چرا که دبریدمان اتولیتیک را تسهیل می کنند. هیدروژل ها نیاز به پانسمان ثانویه مانند پانسمان هیدروکلوئیدی و یا نوار پلی اورتان دارند. این پانسمان در زخم های خشک، خراش های پوستی، سوختگی های سطحی و یا حذف مواد زائد قابل استفاده می باشند. پانسمان های هیدروژل، یکی از موثرترین پانسمان های جدید در مراقبت از زخم جهت کاهش بافت مرده هستند. پانسمان های هیدروژل، بایستی هر سه تا چهار روز یک بار تعویض شوند.

فیلم یا پانسمان های شفاف (Transparent Dressings)

پانسمان های شفاف به صورت ورقه ای شکل و قابل انعطاف بوده و معمولا در یک طرف چسبدار هستند. ترکیبات مشترک آن ها شامل پلی اورتان، ترکیبات کوپلیمر و عناصر اکرولیک به عنوان چسب می باشند. لایه پلی اورتان ماده ای با حساسیت زایی بسیار کم است. این پانسمان ها بخار و گازها را عبور می دهند و نسبت به مایعات نفوذناپذیرند.

پانسمان های شفاف بعضی از ویژگی های یک پانسمان ایده آل را دارند. ترشحات زخم در زیر پانسمان جمع شده و محیط مرطوب ایجاد می کند. مقداری از این ترشحات به صورت بخار از میان پانسمان به صورت یک طرفه خارج می شود. میزان عبور بخار به ترکیبات بکار رفته بستگی دارد. بعضی از این پانسمان ها حاوی عناصر جاذب رطوبت مانند کربوکسی متیل سلولز نیز هستند که به پانسمان قدرت جذب ترشحات نیز می دهد.

یکی دیگر از انواع پانسمان نوین پانسمان های شفاف هستند که برای زخم های نسبتا کم عمق مانند محل اهدای پوست زخم های جراحی و یا به عنوان پانسمان ثانویه بر روی سایر پانسمان ها استفاده می شوند. از این پانسمان ها می توان برای پیشگیری از ایجاد و پیشرفت زخم بستر در مناطقی از پوست که در معرض فشار و سایش قرار دارند استفاده نمود.

عواملی مانند میزان نفوذپذیری به بخار، ضخامت ،راحتی ،قابلیت ارتجاعی و سهولت مصرف و قیمت در انتخاب نوع فرآورده دخیل هستند. این پانسمان ها در اشکال و اندازه های مختلف موجود هستند. پانسمان باید سه تا هفت روز بعد از استفاده، تعویض شود.

هیدروکلوئیدها (Hydrocolloids)

پانسمان های هیدروکلویید هر روز رواج بیشتری یافته و انواع مختلفی از آنها تولید و به بازار عرضه می شود. این پانسمان ها اکثر ویژگی های یک پانسمان ایده آل را دارند. قیمت آنها معقول است و نیاز به پانسمان ثانویه ندارند. این نوع پانسمان ها بیشتر در سوختگی ها ، زخم های سبک تا متوسط ​​تخلیه شده ، زخم های نکروتیک ، زخم های بستر شریانی و وریدی پا، زخم های فشاری و زخم های وریدی استفاده می شود. آنها یکی از ماندگارترین انواع پانسمان ها هستند و کیفیت چسبندگی آنها باعث می شود کاربرد آنها راحت باشد.

ترکیبات مختلف و متفاوتی برای ساخت آنها استفاده می شود. ترکیباتی مانند : کربوکسی متیل سلولز، پکتین و ژلاتین آلژینات سدیم و کلسیم و…. این پانسمان ها در اندازه و فرم های مختلف مانند ورقه ای، پودر، خمیر و سایر انواع تولید شده اند.

انواع ورقه ای آنها مانند پانسمان های شفاف نسبت به آب و میکروارگانیسم ها نفوذناپذیرند اما گازها و بخار آب را از خود عبور می دهند. در تماس با ترشحات زخم در زیر پانسمان ،ژلی تشکیل می شود که شیری رنگ بوده، ظاهری شبیه چرک با بویی قوی دارد. پرستار و بیمار باید از این مسئله آگاه باشند چرا که ممکن است آن را با عفونت اشتباه بگیرند.

این ژل با ایجاد محیط مرطوب و پیشگیری از خشک شدن زخم و همچنین حمایت از رشته های آزاد اعصاب درد را نیز تسکین می دهد و به علاوه از چسبیدن پانسمان به زخم جلوگیری می کند. تا زمانی که این ژل پانسمان را اشباع ننموده نیاز به تعویض پانسمان نیست که این زمان می تواند از سه تا 7 روز ادامه یابد. بهتر است این پانسمان ها را در زخم هایی که ترشح متوسط تا کم دارند استفاده نمود.