دهانه رحم یا سرویکس پایین‌ترین قسمت رحم است که به داخل واژن امتداد دارد. خون قاعدگی از این قسمت خارج می‌شود. مانند هر بافت دیگری از بدن، دهانه رحم نیز به دلایل مختلفی می‌تواند دچار التهاب زخم شود. به التهاب دهانه رحم سرویسیت گفته می‌شود. سرویسیت اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بروز علائمی مانند ترشحات غیر طبیعی واژن، درد به هنگام نزدیکی و التهاب واژن رخ می‌دهد.

سرویسیت بسیار شایع است و پیش بینی می‌شود که نیمی از خانم‌ها در طول زندگی به آن دچار می‌شوند. البته اگر این بیماری شایع بدون درمان بماند می تواند منجر به  عفونت لگن شود که می تواند عوارض زیادی از جمله ناباروری، درد مزمن لگن یا حتی سرطان را در بر داشته باشد.خانم‌هایی که دارای رفتارهای پرخطر جنسی مانند داشتن شرکای جنسی متعدد هستند بیشتر در معرض ابتلا به زخم یا التهاب دهانه رحم قرار دارند. خانم‌هایی که مبتلا به بیماری‌های آمیزشی هستند یا همسرشان عفونت آمیزشی دارند نیز خطر بالایی برای ابتلا به زخم دهانه رحم دارند.

زخم دهانه رحم، زمانی اتفاق می افتد که سلول های نرم (سلول های غدد لنفاوی) در داخل کانال دهانه رحم به سطح بیرونی رحم رشد می کنند. یعنی این زخم در واقع بافت مخملی و قرمز رنگ رحم است که تنها به بیرون کشیده شده است و خارج از رحم به طور معمول دارای سلول های سخت (سلول های اپیتلیال) است. جایی که دو نوع سلول ها با یکدیگر می رسند، منطقه تحول نامیده می شود. دهانه رحم در گردن رحم قرار دارد، جایی که رحم به مهبل (واژن) متصل می شود. این وضعیت گاهی اوقات به عنوان زخم دهانه رحم شناخته می شود.

شایع ترین علائم زخم دهانه رحم

این نکته را به خاطر بسپارید که برخی خانم‌ها ممکن است هیچ گونه علائمی به نفع التهاب یا زخم دهانه رحم نداشته باشند، اما سرویسیت شدید ممکن است که باعث ترشحات حجیم واژن که به رنگ سبز یا خاکستری به همراه چرک شود. معاینات دوره‎ای زنان به شناسایی و درمان به موقع زخم دهانه رحم کمک بسیاری می کند.

• خارش یا سوزش
• خونریزی یا لکه بینی بین سیکلهای قاعدگی
• درد هنگام نزدیکی
• خونریزی بعد از رابطه جنسی
• درد در حین معاینه
• تکرر ادرار و درد به هنگام دفع ادرار
• ترشحات سفید یا خاکستری به همراه بو
• احساس فشار در لگن
• درد در قسمت تحتانی کمر
• درد شکم

گاهی برخی خانم‌ها هیچ یک از علائم ذکر شده را ندارند، اما دارای زخم دهانه رحم هستند، پس معاینات دوره‌ای زنان برای همه خانم‌ها به ویژه افرادی که از نظر جنسی فعال هستند ضروری است.

هرچه سرویسیت بیشتر شود، زخم دهانه رحم شدیدتر می شود تا جایی که در بعضی موارد موجب زخم باز شود. ترشحات چرکی از نشانه های زخم بسیار شدید دهانه رحم است.

تشخیص به موقع زخم دهانه رحم، اولین و مهم ترین قدم در درمان بیماری است. بهترین روش برای تشخیص زخم دهانه رحم، کولپوسکوپی است

علت زخم دهانه رحم

مهمترین علت ابتلا به عارضه زخم دهانه رحم را ابتلا به عفونت می دانند. اغلب عفونت هایی که منجر به زخم دهانه رحم می شوند از رابطه جنسی محافظت نشده انتقال می یابند. اما این به معنای عدم انتقال در صورت برقراری رابطه جنسی محافظت شده نیست.

زمانی که علائم به صورت ناگهانی بروز کند در اصطلاح به آن زخم دهانه رحم حاد گفته می شود و در صورتی که علائم دائمی و ماندگار شوند به آن زخم دهانه رحم مزمن می گویند.

زخم های حاد دهانه رحم می تواند از طریق ابتلا به عفونت های زیر به وجود آید:

• تبخال تناسلی
• کلامیدیا
• تریکومونا
• سوزاک
• و در برخی مواقع ابتلا به زگیل تناسلی

هر یک از این عفونت ها می تواند علاوه بر ایجاد زخم دهانه رحم موجب ابتلا به سرطان رحم در فرد بیمار نیز شود.

از دیگر عوامل موثر در ابتلا به زخم دهانه رحم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بروز حساسیت به کاندوم
• بروز حساسیت به موارد تشکیل دهنده تامپون ها
• وجود برخی باکتری ها در واژن

بطور کلی عللی مانند:

•  بارداری:  این می تواند سطح هورمون را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به سرویسیت شود زیرا گردن رحم در این زمان بسیار حساس تر است.
• سرطان یا درمان سرطان: درمان سرطان یا مراحل پیشرفته سرطان دهانه رحم به خودی خود ممکن است روی بافت دهانه رحم تأثیر بگذارد. این نادر است اما ممکن است منجر به علائم سرویسیت شود.
• عدم رعایت بهداشت ناحیه تناسلی و رحم
• استفاده از نوار بهداشتی های غیر بهداشتی
• مصرف قرص های جلوگیری از بارداری در خانم های جوان در دراز مدت
• آلرژی: اگر شخصی به اسپرم کش ها ، دوش ها یا لاتکس در کاندوم حساسیت داشته باشد ، ممکن است باعث ملتهب شدن دهانه رحم شود.
• تحریک: قرار دادن تامپون ، مایع یا دیافراگم ممکن است گردن رحم را تحریک یا مجروح کند. همچنین اگر این موارد بیشتر تکرار شود ، عارضه زخم دهانه رحم  ایجاد می شود.
• عدم تعادل باکتریایی: اگر باکتریهای مضر باکتریهای سالم واژن را تحت الشعاع قرار دهند ، این ممکن است باعث واژینوز باکتریایی شود. گردن رحم ملتهب شود و منجر به این بیماری شود.

تشخیص زخم دهانه رحم

در صورت داشتن هر یک از علائم ذکر شده در بالا یا داشتن رابطه جنسی پر خطر حتما جهت معاینه لگن به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام پاپ اسمیر، سلول های دهانه رحم را جمع آوری کرده و از نظر بروز تغییر شکل مورد بررسی قرار می‌دهد. ممکن است حتی بدون داشتن هیچ گونه علامتی پزشک در حین معاینه متوجه التهاب و زخم دهانه رحم شود.

روش‌های مختلفی برای تشخیص سرویسیت یا زخم دهانه رحم وجود دارد :

• معاینه فیزیکی لگن: معااینه لگن توسط پزشک منجر می گردد که ناهنجاریهای لگن، رحم و دهانه رحم شناخته شود.
• پاپ اسمیر:  در این آزمایش پزشک با استفاده از یک سوآپ استریل، سلول های دهانه رحم را جمع اوری کرده و جهت تشخیص تغییرات سلولی یا هرگونه عفونت به آزمایشگاه می فرستد.
• نمونه برداری از دهانه رحم یا کولپوسکوپی: زمانی که نتیجه تست پاپ اسمیر نشان دهنده ناهنجاری یا تغییرات سلولی باشد، انجام این تست ضرورت می‌یابد. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه مجهز به میکروسکوپ پیشرفته سلول‎های دهانه رحم را بررسی می‌کند. در حین معاینه چنانچه به مورد مشکوکی برخورد شود از آن نمونه گرفته و جهت بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این روش با دقت بسیاری می‌تواند سلول های سرطانی را تشخیص دهد.
• کشت سلول های دهانه رحم: در این روش نمونه از ترشحات دهانه رحم برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ از نظر عفونت‌های قارچی ، باکتریایی یا سایر عوامل بیماری زا مورد بررسی قرار می‌گیرد..

درمان زخم دهانه رحم

چنانچه علت سرویسیت، واکنش یا حساسیت به مواد به کار رفته در اسپرم کش‌ها یا محصولات بهداشت قاعدگی باشد معمولا نیازی به درمان ندارد.

 در صورتی که زخم یا التهاب به علت ابتلا به عفونت آمیزشی باشد فرد مبتلا به همراه همسر هر دو باید تحت درمان قرار بگیرند. غالبا درمان با تجویز آنتی بیوتیک انجام می شود. آنتی بیوتیک برای درمان بیماری آمیزشی کلامیدیا، سوزاک یا عفونت باکتریایی واژن مورد استفاده قرار می گیرد.

در صورتی که عامل عفونت ویروس هرپس باشد نیاز به درمان با آنتی ویروس است، درمان قطعی برای هرپس تناسلی وجود ندارد و داروهای آنتی ویروس تنها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند. حتما تا برطرف شدن کامل عفونت از انجام هرگونه رابطه جنسی خودداری شود.

چنانچه علت التهاب یا زخم دهانه رحم، تغییر شکل سلول‌ها یا پیش سرطانی شدن آنها باشد پزشک ممکن است از روش کرایو سرجری استفاده کند. در این روش سلول‌هایی که تغییر شکل داده یا غیر طبیعی هستند منجمد می‌شوند.

نگرانی اصلی در خصوص زخم دهانه رحم این است که میتواند باعث سرطان دهانه رحم شود. سرطان دهانه رحم بیماری خطرناکی است؛ ولی درصورتی که به موقع تشخیص داده شود قابل معالجه است. درمان سرطان دهانه رحم در نخستین مراحل بسیار ساده است و با فریز کردن سلول های غیرطبیعی دهانه رحم به آسانی انجام ميشود.

با فریز کردن زخم دهانه رحم از ابتلا به سرطان جلوگيري ميشود. مشکلات و علایم فرد هم پس از فریز کردن بهبود پیدا ميکند. در شیوه فریز کردن، با استفاده از سرما زخم دهانه رحم فریز ميشود. فریز زخم، سلول های غیرطبیعی را تخریب ميکند. سرما دادن به سلول ها در طی دو مرحله و به فاصله پنج دقیقه انجام ميشود. فریز کردن اغلب زمانی انجام ميشود که تست سرکه یا تست پاپ اسمیر مثبت شده باشد.

پیشگیری از زخم دهانه رحم

از انجا که علت اصلی و شایع زخم دهانه رحم عفونت است، رعایت نکات بهداشتی در پیشگیری بسیار ضرورت دارد. در ادامه به راهکار هایی جهت رعایت نکات بهداشتی اشاره خواهیم کرد:

• جهت پیشگیری از حساسیت حتما از لباس زیر با الیاف طبیعی مانند پنبه استفاده کنید
• از پوشیدن لباس زیر تنگ و چسبان خودداری کنید 
• حتما لباس زیر خود را در مقابل نور خورشید خشک کنید
• برای شستشوی لباس زیر از صابون غیر عطری استفاده کنید
• ترجیحا لباس زیر خود را با دست و بدون ماشین لباسشویی بشویید
• هرگز لباس های زیر خود را همزمان با سایر لباس ها در ماشین لباسشویی قرار ندهید
• به هیچ وجه از وایتکس جهت شستشوی لباس زیر استفاده نکنید، چرا که موجب حساسیت می شود
• حتما در حین رابطه از کاندوم استفاده کنید تا به عفونت های آمیزشی مبتلا نشوید
• در صورت ابتلا به بیماری های آمیزشی فرد و شریک جنسی باید مورد درمان قرار بگیرند
• تا تکمیل دوره ی درمان از انجام هر گونه رابطه جنسی خودداری کنید
• معاینات دوره ای زنان را حتما انجام دهید
• از برقراری رابطه جنسی پرخطر و داشتن شرکای جنسی متعدد خودداری کنید
• پرهیز از انجام دوش واژینال 
• عدم استفاده از اسپرم کش یا سایر مواد حساسیت زا

مهم :

ابتلا به بیماری های ناحیه رحم و واژن پس از شروع دوران باروری برای بانوان ممکن است ایجاد شود. آنچه باعث می شود بانوان ازابتلا به این بیماری ها مصون مانند، مراجعه منظم به متخصص زنان است. اگر سلامت ناحیه تناسلی بانوان مرتبا مورد بررسی قرار گیرد عامل مهمی در پیشگیری از انواع بیماری های واژن خواهد بود.

بسیاری از بیماری هایی که سرانجام خوشایندی نخواهند داشت با همین معاینه ماهیانه ساده پیشگیری خواهد شد و یا در صورت ابتلا می توان به هنگام مورد درمان قرار گیرد.

التهاب دهانه رحم یا سرویسیت قابل درمان است. توجه کنید که درمان های خانگی یا گیاهی نباید جایگزین درمان دارویی شوند. چنانچه دچار سرویسیت حاد هستید بهتر است زیر نظر یک پزشک یا ماما تحت درمان قرار بگیرید. در صورت شک به سرویسیت حتما جهت معاینه و بررسی به پزشک خود مراجعه کنید. رعایت نکات بهداشتی و رابطه جنسی امن در پیشگیری از زخم دهانه رحم بسیار حائز اهمیت است.

انواع سوختگی

برای آشنایی با پماد سوختگی باید ابتدا نوع و درجه سوختگی را بشناسید. سوختگی را به سه درجه تقسیم می کنند.

سوختگی درجه یک

این سوختگی بیشترین بروز خود را در سطح نشان می دهد و در واقع لایه اپیدرم پوست شما را از بین می برد. در این حالت پوست قرمز و متورم خواهد شد. گاهی نیز درد زیادی از سوختگی ناشی می شود. بهتر است درمان سوختگی با این حالت را در قسمت هایی چون  مفاصل بزرگ، ران و  باسن زیر نظر پزشک انجام دهید. سوختگی با آب جوش از این نوع می باشد.

سوختگی درجه دوم

سوختگی نوع دوم دارای عمق بیشتری نسبت به نوع یک می باشد و علاوه بر نخستین لایه پوست یعنی اپیدرم، دومین لایه پوست یعنی درم را نیز از بین خواهد برد. با این وضعیت، تاول های پوستی ظاهر می شود. لکه لکه و قرمز شدن از نتایج سوختگی درجه دوم می باشد. عده ای از افراد برای از بین بردن علائم سوختگی درجه دوم، از یخ بهره می برند. البته این روش درست نیست. چون با سرد شدن بدن فرد زخم سوختگی بیش از قبل خواهد شد. معمولاً سوختگی هایی با بعد مساحتی هفت و نیم سانتی متری جزء سوختگی درجه یک هستند و به شکل روش اول درمان می شوند اما در مساحت های بیش از هفت و نیم سانتی متر نوع سوختگی در رده دوم قرار خواهد گرفت و از روش های درجه دوم برای بهبود وضعیت استفاده می شود.

درمان سوختگی درجه یک و دو

در این وضعیت، محل سوختگی را زیر آب سرد قرار می دهند. همچنین می توانند از یک ظرف آب سرد استفاده کنند. این کار سبب از بین رفتن تورم و گرما می گردد. این مدت باید به اندازه ۱۰ الی ۱۵ دقیقه باشد. البته نباید از یخ بر روی قسمت سوختگی استفاده کرد. برای بستن این زخم ها بهتر است از پارچه های بدون پرز استفاده کنید. مخصوصاً اگر سوختگی شما یک زخم باز را شامل می شود. بهتر است زخم را به آرامی ببندید تا کمترین فشار نیز به محل سوختگی وارد نشود.

بستن صحیح باند استریل باید به گونه ای انجام گیرد که از هوازدگی زخم ممانعت شود. در نتیجه پوست از تاول مجدد حفظ می گردد. داروها و پمادهای سوختگی باید طبق نظر پزشک توصیه شده باشند. این داروها معمولاً قرص های ناپروکسن ، ایبوپروفن، استامینوفن و آسپیرین می باشند و ممکن است برای کودکان و نوجوانان صدماتی را به همراه داشته باشند.

ویژه: کلینیک زخم در تهران

سوختگی درجه سوم

سوختگی درجه سوم از لایه های پوست عبور کرده و تمام پوست به همراه ماهیچه، استخوان و بافت چربی را شامل خواهد شد. در این حالت احتمال دارد مونوکسیدکربن از سوختگی منتشر شود و فرد به مشکلات تنفسی و مسمومیت دچار گردد. ناحیه سوخته شده خشک خواهد شد و سیاه می شود.

نکات مهم برای استفاده از پماد سوختگی

• قبل از استفاده از پماد ناحیه موردنظر را تمیز کنید؛
• دارو را در دمای اتاق، دور از رطوبت و حرارت نگه دارید؛
• بسته دارو را از دسترس کودکان و  حیوانات خانگی دور نگه دارید؛
• داروی سوختگی را بیشتر یا کمتر از مقدار توصیه‌شده استفاده نکنید؛
• حتما مدت درمان را کامل کنید و استفاده از پماد را زودتر از موعد مقرر قطع نکنید؛
• در هنگام استفاده از دارو دستورالعمل روی جعبه را بخوانید و از دستور پزشک پیروی کنید؛
• اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید، قبل از استفاده از دارو حتما با پزشک مشورت کنید؛
• در صورت حساسیت به هریک از پمادهای سوختگی، استفاده از آن را متوقف کنید و با پزشک مشورت کنید؛
• تمام داروهایی که در این مقاله نام بردیم ممکن است در مواردی غیر از مورد ذکرشده هم کاربرد داشته باشند؛
• قبل و بعد از استفاده از دارو دست‌های خود را بشویید و در زمان استفاده از پماد، از دستکش استریل استفاده کنید؛
• اگر بعد از استفاده از پماد نشانه‌ای از حساسیت (کهیر، نفس‌تنگی، ورم صورت، زبان یا گلو) داشتید، بلافاصله نزد پزشک بروید؛
• پمادهای سوختگی برای استعمال خارجی و موضعی‌اند. در صورت تماس آنها با دهان، چشم، گوش و نواحی دیگر، بلافاصله آن ناحیه را با آب فراوان بشویید.

انواع پماد سوختگی:

پماد ریکاو

پماد ریکاو محصولی دانش‌بنیان حاوی مواد شیمیایی و گیاهی بر پایۀ چربی است. این پماد برای بهبودی انواع سوختگی، ادرار سوختگی ، زخم بستر و زخم دیابت، شقاق سینه مادران شیرده، و التهابات ناشی از لیزردرمانی استفاده می‌شود. این پماد، بهترین پماد سوختگی برای تسکین سریع درد و سوزش است و می تواند ظرف نیم ساعت از سوزش سوختگی درجه اول و دوم بکاهد.

از ریکاو، برای انواع سوختگی های درجه اول، درجه دوم و درجه سوم و همچنین سوختگی های حاصل از لیزر درمانی ( که معمولاً از نوع درجه یک و بعضاً درجه دو است)، سوختگی پای بچه یا همان ادرار سوختگی استفاده می شود.

همچنین، عوارض ناشی از وجود کورتون در برخی پمادهای مورد استفاده در سوختگی پای بچه مانند هیدروکورتیزن، تریا مسینولون، بتامتازون و … را ندارد.

شقاق سینه مادر در هنگام شیردهی به دلیل خاصیت جلوگیری از ایجاد ترشحات به سرعت ترک روی سینه مادر را جمع می کند و چون ترکیبات این پماد پایه گیاهی دارد هیچ گونه اثر نامطلوبی بر نوزاد باقی نمی گذارد.

پماد آلفا

پماد آلفا، یک ترمیم کننده کاملا طبیعی بوده و تاثیر خوبی در درمان انواع زخم ها و آسیب های پوستی دارد. در خراشیدگی و بریدگی ها و زخم های ناشی از بخیه های پوستی نیز کاربر دارد. یکی از خواص این پماد که محصول گروه رژودرم است، درمان مناسب سوختگی پوست و کنترل عوارض آن است.

آلفا در تسکین درد و سوزش ناشی از سوختگی از طریق حذف فاکتورهای تخریب گر و التهاب زا در بافت سوخته و ممانت از تولید مجدد آنها در طول مصرف دارو است. در این شرایط به علت رفع نکروز و حرکت بدون درد عضو سوخته از روز دوم جریان خون مناسبی برای زخم فراهم می شود از اینرو پس از زمان کوتاهی ترمیم پوست صورت می پذیرد.

این پماد نسبت به پمادهای دیگر دارای عوارض کمتری است و با روند بهبودی بیشتر عمل می کند. عوارض ناشی از التهاب و سوزش زخم را تسکین می دهد. این پماد سوختگی در روز دوم سوختگی شرایط مناسبی را برای برقراری جریان خون و حرکت بدون حس درد برای عضو سوخته فراهم می آورد. ترمیم پوست را ظرف مدت کوتاهی آغاز می کند. در اواسط دوره درمان شاهد بهبود زخم هستیم که این بهبودی با نشانه هایی چون سوزش مجدد، خارش و محرک شدن زخم پدیدار می شود. در این دوران نباید مصرف پماد سوختگی آلفا را نیمه کاره رها کرد و باید همچنان به درمان زخم ادامه داد.

پماد کالاندولا

التهاب ناشی از پوشک و ادرار سوختگی در نوزادان را برطرف می سازد. پماد کالامین و کالاندولا نقش موثری در کاهش التهابات دارند و به عنوان دارویی به عنوان ضد خارش و ضد سوزش مورد استفاده قرار می گیرند.

پماد سیلور سولفادیازین (Silver Sulfadiazine)

سیلور سولفادیازین نوعی آنتی‌بیوتیک است که با باکتری‌ها و قارچ‌های روی سطح پوست مبارزه می‌کند و برای درمان یا جلوگیری از عفونت های پوستی شدید در نواحی با سوختگی درجه ۲ و ۳ استفاده می‌شود.

• معمولا لازم است پماد حدود ۱٫۵ میلی‌متر ضخامت داشته باشد و روی ناحیه موردنظر را بپوشاند؛
• حتی اگر احساس بهبودی کردید، باید دوره درمان را کامل کنید تا دچار مقاومت به آنتی‌بیوتیک نشوید؛
• سیلور سولفادیازین معمولا ۱ یا ۲ بار در روز استفاده می‌شود و باید تمام شبانه‌روز روی زخم سوختگی باقی بمانند؛
• می‌توانید بعد از زدن پماد، ناحیه مورد‌نظر را آزاد بگذارید یا به‌توصیه پزشک آن ناحیه را با گاز یا باند بپوشانید.

این پماد از عفونت های پسین سوختگی می کاهد. عفونت های زخم پا و عفونت های ناشی از پیوند پوست با این پماد بهبود می یابد و درمان می شود.

این دارو بر روی دیواره و غشای سلولی باکتری اثر می گذارد. یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف است وبر روی ارگانیسم های گرم مثبت و منفی اثر دارد.

موارد اجتنابی پماد سوختگی سیلور سولفات

• این پماد در نوزادان زیر یک ماه نباید استفاده شود. چون خطر ابتلا به کرنیکتروس را افزایش می دهد.
• اگر به این پماد حساسیت دارید، از مصرف آن اجتناب کنید.
• اگر این پماد در سطح گسترده پوست استفاده گردد، ممکن است بخش زیادی از پلاسمای خون از آن متاثر شود و در نتیجه عوارض دیگری نیز به دنبال داشته باشد.
• در صورت داشتن نقص کبدی و کلیوی باید استفاده نشود.
• برای اطمینان، بهتر است در دوران شیردهی از این پماد استفاده نکنید؛
• لازم است در زمان استفاده از پماد سیلور سولفادیازین مرتب آزمایش خون دهید و عملکرد کلیه‌هایتان را بررسی کنید؛
• هرچند استفاده پماد سیلور سولفادیازین برای جنین خطری ندارد، استفاده از آن در روزهای انتهای بارداری ممکن است موجب عوارض جدی پزشکی در نوزاد شود.

پماد تتراسایکلین

پماد تتراسایکلین برای درمان عفونت های پوستی اندک که به دلیل مواردی چون استرپتوکوس به وجود آمده اند، کاربرد دارد. در گروه داروهای  ضد باکتری قرار دارد و مانع از عفونت باکتریایی می شود. ضمن اینکه زخم های پوستی را که به دلیل سوختگی ایجاد شده اند، بهبود می بخشد. این پماد سوختگی برای درمان عفونت های عمیق و یا باقی مانده های بعد از بهبودی که به شکل غیر ملتهب هستند، کاربرد ندارد. این دارو دارای تاثیر برای پانسمان زخم های بخیه و خاصیت چرب کنندگی برای بینی در هنگام خونریزی می باشد. این دارو با تاثیر آنتی بیوتیکی مانع از عفونت می گردد.

عوارض پماد تتراسایکلین

• ممکن است سبب تغییراتی در میزان شنوایی و بروز اختلالات شنوایی شود.
• رنگ پوست را تغییر دهد و منجر به بروز علائم پوستی گردد.
• این پماد ممکن است با تغییراتی در زمینه بینایی همراه باشد.
• تهوع و استفراغ از دیگر عوارض جانبی این پماد است.

پماد مفناید (Mafenide)

• مفناید نوعی آنتی بیوتیک است که برای مبارزه با باکتری‌ها و پیشگیری از عفونت در سوختگی‌های شدید استفاده می‌شود.

• پزشک مقدار مصرفی و نوع مفناید را تعیین می‌کند؛
• این دارو فقط ۱ یا ۲ بار در روز روی محل سوختگی زده می‌شود و محل زخم باید پوشیده شود؛
• پودر مفناید معمولا با سرم ترکیب شده و بعد به باند پانسمان زده می‌شود و روی محل آسیب قرار می‌گیرد.

• درد یا سوزش در محل تماس پوست با پماد؛
• جوش، تاول و قرمزی در محل تماس پوست با پماد؛

پماد موپیروسین (Mupirocin)

• ماد موپروسین نوعی آنتی‌بیوتیک است که برای مبارزه با عفونت ‌باکتریایی روی سطح پوست استفاده می‌شود.

• پماد موپیروسن برای سوختگی خفیف و جوش به کار می‌رود؛
• بسته به میزان سوختگی گاهی طول درمان تا ۱۰ روز ادامه دارد؛
• روزانه ۳ بار مقدار کمی از پماد را روی ناحیه موردنظر بزنید و آن را با باند ببندید.

هشدار!

• ممکن است این دارو در زخم‌های باز و آسیب‌های پوستی وسیع جذب شود و مشکلات کلیوی را به‌ همراه داشته باشد. حتما درمورد استفاده از دارو با پزشک مشورت کنید؛
• خارش، سوزش، گزگز و خشکی پوست از عوارض جانبی این دارو است که به‌جز در موارد خاص معمولا مصرف دارو ادامه خواهد داشت.

پماد سوختگی مدرما (Mederma)

• ژل یا پماد سوختگی مدرما بهترین و مؤثرترین پماد برای برطرف‌‌کردن جای سوختگی یا هر نوع  جای زخم است؛
• این پماد همچنین حاوی مواد و لایه بردارهای دیگری مانند عصاره پیاز است که از خشکی پوست جلوگیری می‌کند؛
• آلانتوئین اصلی‌ترین مادۀ موجود در پماد مدرما است که با آب‌رسانی به سلول‌های پوستی، آثار زخم را کاهش می‌دهد.
• معمولا برای زخم‌های تازه باید به‌مدت ۸ هفته و برای زخم‌های قدیمی ۶ ماه از پماد سوختگی مدرما استفاده کرد.

پماد نیتروفورازون (Nitrofurazone)

• این پماد برای عفونت سوختگی است که علاوه‌ بر آن، برای عفونت ناشی‌ از پیوند پوست هم استفاده می‌شود. پماد نیتروفورازون باکتری‌ها را می‌کشد و از رشد آنها جلوگیری می‌کند.

• این دارو فقط با تجویز پزشک قابل‌استفاده است.
• می‌توانید پماد را روزانه یا هر چند روز یک‌ بار استفاده کنید و آن‌ را مستقیم روی محل سوختگی بزنید یا روی باند بمالید و محل سوختگی را پانسمان کنید.

هشدار!

• از عوارض پماد نیتروفورازون می‌توان به خارش، جوش و ورم اشاره کرد.

پماد ادیب

پماد سوختگی کاهنده زمان ترمیم سوختگی که حاوی مواد موثر چند گیاه است که هر یک نقش مهمی در ترمیم سوختگی دارند. خاصیت آنتی باکتریال عصاره های گیاهی به کار رفته در پماد ادیب سبب می شود که بدون نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک های پیشگیرانه، از ایجاد عفونت جلوگیری کند.

پماد برناگل

این پماد مصارف زیادی برای درمان سوختگی دارد. برای درمان سوختگی های درجه دوم و سوم می توان از برناگل استفاده کرد. همچنین برای سوختگی های ناشی از مواد شیمیایی و سوختگی ناشی از آفتاب که جزء درجه یک به حساب می آیند، کاربرد دارد.

برای درمان سوختگی درجه یک، باید روی مساحت سوختگی، مقداری از پماد را قرار دهید و آن گاه بمالید. لایه نازکی به اندازه یک میلی متر بر روی مساحت سوختگی قرار دهید. گاز استریل می تواند محافظ نازکی برای زخم باشد اما می توان روی زخم را باز نگه داشت. این پماد را برای تکمیل دوره درمان باید به اندازه ۳ یا ۴ بار در روز مورد استفاده قرار داد. این میزان مصرف برای زمانی است که زخم به شکل باز درمان می شود اما زمانی که از پانسمان برای درمان زخم استفاده می کنید، باید این میزان را به ۲ بار در روز تقلیل داد.

برای درمان سوختگی درجه دوم، دو مرحله را باید طی کنید. ۳ تا ۴ بار در روز از این پماد بر روی سطح سوختگی بگدارید. در استعمال بعدی پماد سوختگی برناگل، باید بافت تاولی را به آرامی پاکسازی کنید. بهتر است درمان را به شیوه قبل ادامه دهید اما در صورت تمایل می توانید از گاز استریل بر روی زخم استفاده کنید. لایه تشکیل شده از پماد به اندازه ضخامت ۳ میلی متر در سطح زخم است و میزان استفاده از پماد دو بار در روز است. توجه داشته باشید که باید میزان مصرف در حالت پانسمان را به دو بار در روز برسانید و در زخم باز ۳ یا ۴ بار از پماد مصرف کنید. در مرحله بعدی سوختگی درجه دوم باید پماد برناگل با دفعات ۲ تا ۳ بار در روز به همان شکل قبل استفاده گردد.

در مرحله سوم، باز سازی پوست به شکل مجدد آغاز می شود و میزان مصرف آن به یک بار در روز تقلیل خواهد یافت.

این دارو در زمان نگه داری با حفظ کردن خواص خود، از نظر شکل ظاهری تغییر می یابد. به همراه این پماد نباید از داروهای موضعی دیگر استفاده کنید.

پماد ابوخلسا

این پماد سوختگی از گیاه هواچوبه یا ابوخلسا تهیه شده و سوختگی های مختلف را درمان می کند و موجب بهبود زخم های عفونی می گردد. در این دارو برای درمان سوختگی از ترکیبات فراوانی استفاده شده است. پماد سوختگی ابوخلسا برای بهبود زخم سوختگی و ممانعت از عفونت و تاول مجدد مورد استفاده قرار می گیرد. این پماد با نام هربکس در داروخانه فروخته می شود. این دارو زخم های جراحی، درد و التهاب و زخم بستر را درمان و بهبود می بخشد. با این روند درمانی تاول ها از بین می روند و محل سوختگی دارای بافت نرمی خواهد شد. در این پماد از روغن زیتون و موم زنبور عسل استفاده می شود.

این گیاه دارای خواص ضد ورم و باکتریایی است و موجب ترمیم بافت سوخته می گردد. پماد ابوخلسا زخم دیابتی و بستر را نیز تسکین می بخشد. معمولاً بازه زمانی ۲۰ تا ۳۸ روز را برای اثر کردن پماد سوختگی ابوخلسا در نظر می گیرند. البته باید در طی درمان هر دو روز، زخم را با شامپو بچه بشویید تا از عفونت مجدد جلوگیری به عمل آید.

مهمترین خواص درمانی این گیاه ضدباکتریایی، ضدالتهابی و ترمیم‌کنندگی است از این رو این دارو برای درمان زخم‌های دیابتی و بستر قابل استفاده است.

پماد تریامسینولون

از جمله دیگر داروهای مورد استفاده در سوختگی درجه ۱ می توان به این پماد اشاره کرد.

دارویی موضعی جهت رفع التهاب، خارش بدن و دیگر علایم پوستی است. ساز و کار فعالیت ضد التهابی این دارو هنوز نامشخص است. آزمایشات مختلفی از جمله آزمایش انقباض عروق برای مقایسه و پیش بینی توانمندی ها یا تاثیرات بالینی کورتیکواستروئیدهای موضعی انجام می شود.

کاهش خارش، قرمزی و تورم ناشی از بسیاری بیماری های پوستی از جمله مهمترین موارد مصرف پماد تریامسینولون اعلام شده است. در صورت هر گونه حساسیت به مواد تشکیل دهنده این پماد، توصیه می شود از مصرف آن اجتناب کنید و در صورت استفاده و مشاهده هر گونه علایم غیر طبیعی سریعا به پزشک مراجعه نمایید.

در برخی از التهاب های پوستی از این دارو استفاده شود. به طور کلی، این پماد سوختگی برای کنترل عوارض سوختگی مورد استفاده قرار می گیرد و مانع از خارش و التهاب می شود. این پماد فقط باید در نواحی خارجی بدن مورد استفاده قرار گیرد و اگر وارد بدن شد، سریعاً باید با آب سرد شسته شود.

پماد هیدرودرم

از رویش باکتری و قارچ بعد از سوختگی جلوگیری می کند و روند درمانی بریدگی، آسیب های ناشی از میکرودرم ابریشن، رادیو تراپی، پیلینگ، اپیلاسیون و الکترولیز و … را سرعت می بخشد. بیماری پوستی چون اگزما و درماتیت ها را درمان می کند.

کرم بازسازی و ترمیم کننده پوست هیدرودرم دارای فرمولاسیون جدید و منحصر به فرد، با تحریک فرآیند تجدید ساختار سلولی و ممانعت از رشد باکتری ها و قارچ ها سبب تسریع در ترمیم بریدگی ها، زخم های سطحی و التیام پوست های حساس و آسیب دیده ناشی از پیلینگ، لیزر درمانی، میکرودرم ابریشن، اپیلاسیون، الکترولیز، رادیو تراپی، فیزیوتراپی می شود.

همچنین، التهابات ناشی از آفتاب سوختگی و سولاریم و سوختگی های درجه ۱ و ۲ را کاهش داده و به بهبود بیماری های پوستی نظیر اگزما، درماتیت آتوپیک و سایر درماتیت ها کمک شایانی می نماید

پماد رژودرم

کرم رژودرم در هموار کردن و کاهش آثار زخم، سوختگی، جراحی و بخیه های قدیمی (یا همان اسکار) موثر است. در اسکارهای برجسته، رژودرم کاملا موثر است و باعث هموار شدن موضع و هماهنگ شدن رنگ آن با پوست اطراف می شود.

در مواردی که تنها تغییر رنگ وجود دارد رژودرم باعث هماهنگی بافت اسکار با پوست اطراف می شود. این اثر در خطوط روشن و سفید نا محسوس تر است و به اندازه خطوط تیره نیست. در اسکارهای فرورفته اثر رژودرم نسبی است به این معنا که اثر آن نسبت به اسکارهای برجسته و مسطح کمتر است.

این پماد سوختگی برای درمان و بهبود زخم های قدیمی به کار می رود. در این فرآیند رنگ پوست آسیب دیده با بقیه پوست هماهنگ و هموار می گردد. اگر این زخم به شکل فرو رفتگی ایجاد شده باشد، اثر پماد سوختگی رژودرم به شکل نسبی است.

پماد زینک اکساید (Zinc oxide)

رای درمان آفتاب سوختگی ، اگزما، نیش حشرات ، سوختگی ادراری نوزادان و سوختگی به کار می رود. این ماده در کرم های ضدآفتاب به کار می رود و پوست را در برابر ماورای بنفش حفظ می کند. اشعه ماورای بنفش پوست را خشک و سبب پیری می شود. با کمبود روی در بدن، زخم پوستی دیر بهبود می یابد. استفاده از پماد سوختگی زینک اکساید مقداری از این ماده  را در بدن فراهم و منجر به بهبود زخم های پوستی می شود.

پماد سوختگی ناژو

پماد سوختگی ناژو، از جمله پمادهای سوختگی موجود در بازار است. پیشگیری و درمان التهاب ناشی از ادرار سوختگی در شیرخواران، تسکین سوختگی های خفیف و زخم های سطحی از جمله کاربردهای این پماد سوختگی است.

پماد سدیم هیالورونات (Sodium Hyaluronate)

• سدیم هیالورونات مشابه مایعات اطراف مفاصل است و با حفظ رطوبت و جلوگیری از ترک‌خوردن یا آبسۀ پوست به‌عنوان روان‌کننده عمل می‌کند؛
• این دارو برای زخم‌هایی مانند زخم بستر، زخم پای دیابتی و زخم‌های سوختگی استفاده می‌شود.

• معمولا سدیم هیالورونات ۲ یا ۳ بار در روز استفاده می‌شود؛
• این دارو به اشکال مختلف مانند ژل، کرم، لوسیون، فوم و اسپری وجود دارد.

عوارض جانبی

در موارد زیر مصرف دارو را متوقف کنید و به پزشک مراجعه کنید:

• درد یا ورم؛
• قرمزی، حرارت؛
• ایجاد ترشح یا زخم باز.

هشدار!

• در صورت بارداری، شیردهی یا حساسیت به دارو از این محصول استفاده نکنید.

پماد لیدوکائین (lidocaine)

• لیدوکائین نوعی داروی موضعی است که برای کاهش درد و ناراحتی های پوستی مربوط به آفتاب‌سوختگی، سوختگی، نیش حشرات و مواردی مانند آن به‌ کار می‌رود.
• لیدوکائین در اشکال مختلف (ژل، کرم، پماد، اسپری، لوسیون، مایع، چسب پوستی) موجود است.

از عوارض جانبی معمول لیدوکائین، التهاب خفیف یا بی‌حسی در محل مورداستفاده است؛ اما در موارد زیر حتما نزد پزشک بروید:

• تورم یا قرمزی؛
• حساسیت غیرمعمول به دما؛
•  سرگیجه یا خواب‌آلودگی ناگهانی؛
• گیجی، تاری دید یا زنگ‌زدن گوش؛
• سوزش، گزش یا التهاب شدید بعد از استفاده از پماد.

هشدار!

• اگر به داروهای بی‌حسی حساسیت دارید از لیدوکائین استفاده نکنید؛
• اگر مشکلات کلیوی و قلبی دارید قبل از استفاده از دارو با پزشک مشورت کنید؛
• از لیدوکائین برای نواحی با سوختگی یا خراش شدید یا پوست تاول‌دار استفاده نکنید؛
• بدون تجویز پزشک از مقدار زیاد داروی سوختگی استفاده نکنید و روی ناحیه موردنظر را نپوشانید؛
• سوءمصرف این دارو و جذب زیاد آن توسط پوست شاید عوارض جانبی کشنده به‌ دنبال داشته باشد.

پماد بِنزوکائین (Benzocaine Topical)

• بِنزوکائین نوعی بی‌حس‌کننده موضعی است که پیام‌های عصبی بدن را مهار می‌کند و برای کاهش درد و ناراحتی‌های مربوط به سوختگی‌های خفیف، نیش حشرات و آفتاب‌‌سوختگی استفاده می‌شود.

• برای سوختگی‌های شدید، آسیب‌های عمیق یا وسیع و همچنین در نواحی تاول‌دار از دارو استفاده نکنید؛
• برای آسیب‌های خفیف پوستی مقدار کمی از دارو را روی محل آسیب بمالید. در صورت استفاده از اسپری، آن را با فاصله ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری از محل آسیب اسپری کنید و بدون دستور پزشک محل آسیب را نپوشانید.

عوارض جانبی

استفاده از بنزوکئین در ناحیه دهان و گلو ممکن است عوارض جانبی زیر را به‌ همراه داشته باشد:

• تپش قلب
• احساس تنگی نفس
• سردرد، خستگی، گیجی؛
• رنگ‌پریدگی به‌همراه کبودی لب‌ها و ناخن‌ها.

در موارد زیر مصرف دارو را متوقف کنید و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

• تاول یا هر نشانه‌ای از عفونت؛
• ورم، حرارت یا قرمزی در محل آسیب؛
• سوزش، گزش یا حساسیت شدید بعد از استفاده از پماد.

هشدار!

• از بنزوکائین برای کودکان زیر ۲ ماه استفاده نکنید؛
• سوءمصرف دارو و جذب زیاد آن در جریان خون ممکن است عوارض جانبی کشنده به‌همراه داشته باشد.

در موارد زیر، قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید:

• بیماری قلبی؛
• مصرف سیگار؛
• نقص آنزیمی ارثی؛
• بارداری یا شیردهی؛
• سوختگی با لیزر (مثلا لیزر موهای زائد)؛
• آسم، برونشیت، آمفیزم، اختلالات تنفسی.

پماد دیبوکائین (Dibucaine)

• نوعی داروی بی‌حسی است که برای کاهش درد و  خارش خفیف ناشی‌ از برش، سوختگی، نیش حشرات و آفتاب‌سوختگی استفاده می‌شود.

• می‌توانید هر ۲۴ ساعت یک‌ بار مقدار ۲۴ گرم از دارو را روی محل موردنظر بمالید. برای کودکان از یک‌چهارم این مقدار استفاده کنید؛
• بعد از اینکه از پماد استفاده کردید می‌تواند محل موردنظر را با باند یا گاز استریل ببندید؛
• اگر بعد از ۷ روز علائم سوختگی بهبود نیافت، با پزشک صحبت کنید؛
• قبل و بعد از استفاده از پماد دست‌هایتان را بشویید.

عوارض جانبی

اگر عوارض جانبی زیر را تجربه کردید بلافاصله مصرف دارو را متوقف کنید و نزد پزشک بروید:

• خون‌ریزی مقعد؛
• سوزش یا گزش شدید؛
• جوش یا هر نوع التهاب پوستی.

هشدار!

• بدون تجویز پزشک از دیبوکائین برای کودکان زیر ۱۲ سال استفاده نکنید.

پماد وازلین

وازلین یکی از پماد هایی است که در تمامی مراحل درمان سوختگی به کمک دیگر پماد ها می آید.

اما این به این معنی نیست که پماد وازلین، پماد سوختگی محسوب می شود.

وازلین به هیچ عنوان برای درمان سوختگی استفاده نمی شود.

نباید ها پماد وازلین

پماد وازلین هرگز نباید روی سوختگی تازه، استفاده شود. پماد وازلین علاوه بر اینکه امکان دارد باعث ایجاد زمینه ای برای رشد باکتری ها و میکروب ها می شود و ممکن است که باعث عفونت شود، غیر استریل است و موجب انسداد پوست و کند شدن مراحل بهبود می شود.

نتیجه گیری پماد وازلین

وازلین نباید به عنوان یک اقدام فوری اولیه برای سوختگی استفاده شود. همیشه اولین اقدام برای کاهش دمای پوست در هنگام سوختگی گرفتن آب سرد بر روی ناحیه ی سوختگی می باشد و در نتیجه با این کار آسیب های پوستی کاهش می یابد.