زخم دهانه رحم
دهانه رحم یا سرویکس پایین‌ترین قسمت رحم است که به داخل واژن امتداد دارد. خون قاعدگی از این قسمت خارج می‌شود. مانند هر بافت دیگری از بدن، دهانه رحم نیز به دلایل مختلفی میتواند دچار التهاب زخم شود. به التهاب دهانه رحم سرویسیت گفته می‌شود. سرویسیت اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بروز علائمی مانند ترشحات غیر طبیعی واژن، درد به هنگام نزدیکی و التهاب واژن رخ می‌دهد.
سرویسیت بسیار شایع است و پیش بینی می‌شود که نیمی از خانم‌ها در طول زندگی به آن دچار می‌شوند. البته اگر این بیماری شایع بدون درمان بماند می تواند منجر به عفونت لگن شود که می تواند عوارض زیادی از جمله ناباروری، درد مزمن لگن یا حتی سرطان را در بر داشته باشد.خانم‌هایی که دارای رفتارهای پرخطر جنسی مانند داشتن شرکای جنسی متعدد هستند بیشتر در معرض ابتلا به زخم یا التهاب دهانه رحم قرار دارند. خانم‌هایی که مبتلا به بیماری‌های آمیزشی هستند یا همسرشان عفونت آمیزشی دارند نیز خطر بالایی برای ابتلا به زخم دهانه رحم دارند.
زخم دهانه رحم، زمانی اتفاق می افتد که سلول های نرم (سلول های غدد لنفاوی) در داخل کانال دهانه رحم به سطح بیرونی رحم رشد می کنند. یعنی این زخم در واقع بافت مخملی و قرمز رنگ رحم است که تنها به بیرون کشیده شده است و خارج از رحم به طور معمول دارای سلول های سخت (سلول های اپیتلیال) است. جایی که دو نوع سلول ها با یکدیگر می رسند، منطقه تحول نامیده می شود. دهانه رحم در گردن رحم قرار دارد، جایی که رحم به مهبل (واژن) متصل می شود. این وضعیت گاهی اوقات به عنوان زخم دهانه رحم شناخته می شود.
شایع ترین علائم زخم دهانه رحم
این نکته را به خاطر بسپارید که برخی خانم‌ها ممکن است هیچ گونه علائمی به نفع التهاب یا زخم دهانه رحم نداشته باشند، اما سرویسیت شدید ممکن است که باعث ترشحات حجیم واژن که به رنگ سبز یا خاکستری به همراه چرک شود. معاینات دوره‌ای زنان به شناسایی و درمان به موقع زخم دهانه رحم کمک بسیاری می کند.
- خارش یا سوزش
- خونریزی یا لکه بینی بین سیکلهای قاعدگی
- درد هنگام نزدیکی
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
- درد در حین معاینه
- تکرر ادرار و درد به هنگام دفع ادرار
- ترشحات سفید یا خاکستری به همراه بو
- احساس فشار در لگن
- درد در قسمت تحتانی کمر
- درد شکم
گاهی برخی خانم‌ها هیچ یک از علائم ذکر شده را ندارند، اما دارای زخم دهانه رحم هستند، پس معاینات دوره‌ای زنان برای همه خانم‌ها به ویژه افرادی که از نظر جنسی فعال هستند ضروری است.
هرچه سرویسیت بیشتر شود، زخم دهانه رحم شدیدتر می شود تا جایی که در بعضی موارد موجب زخم باز شود. ترشحات چرکی از نشانه های زخم بسیار شدید دهانه رحم است.
تشخیص به موقع زخم دهانه رحم، اولین و مهم ترین قدم در درمان بیماری است. بهترین روش برای تشخیص زخم دهانه رحم، کولپوسکوپی است
علت زخم دهانه رحم
مهمترین علت ابتلا به عارضه زخم دهانه رحم را ابتلا به عفونت می دانند. اغلب عفونت هایی که منجر به زخم دهانه رحم می شوند از رابطه جنسی محافظت نشده انتقال می یابند. اما این به معنای عدم انتقال در صورت برقراری رابطه جنسی محافظت شده نیست.
زمانی که علائم به صورت ناگهانی بروز کند در اصطلاح به آن زخم دهانه رحم حاد گفته می شود و در صورتی که علائم دائمی و ماندگار شوند به آن زخم دهانه رحم مزمن می گویند.
زخم های حاد دهانه رحم می تواند از طریق ابتلا به عفونت های زیر به وجود آید:
- تبخال تناسلی
- کلامیدیا
- تریکومونا
- سوزاک
- و در برخی مواقع ابتلا به زگیل تناسلی
هر یک از این عفونت ها می تواند علاوه بر ایجاد زخم دهانه رحم موجب ابتلا به سرطان رحم در فرد بیمار نیز شود.
از دیگر عوامل موثر در ابتلا به زخم دهانه رحم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بروز حساسیت به کاندوم
- بروز حساسیت به موارد تشکیل دهنده تامپون ها
- وجود برخی باکتری ها در واژن
بطور کلی عللی مانند:
- بارداری: این می تواند سطح هورمون را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به سرویسیت شود زیرا گردن رحم در این زمان بسیار حساس تر است.
- سرطان یا درمان سرطان: درمان سرطان یا مراحل پیشرفته سرطان دهانه رحم به خودی خود ممکن است روی بافت دهانه رحم تأثیر بگذارد. این نادر است اما ممکن است منجر به علائم سرویسیت شود.
- عدم رعایت بهداشت ناحیه تناسلی و رحم
- استفاده از نوار بهداشتی های غیر بهداشتی
- مصرف قرص های جلوگیری از بارداری در خانم های جوان در دراز مدت
- آلرژی: اگر شخصی به اسپرم کش ها ، دوش ها یا لاتکس در کاندوم حساسیت داشته باشد ، ممکن است باعث ملتهب شدن دهانه رحم شود.
- تحریک: قرار دادن تامپون ، مایع یا دیافراگم ممکن است گردن رحم را تحریک یا مجروح کند. همچنین اگر این موارد بیشتر تکرار شود ، عارضه زخم دهانه رحم ایجاد می شود.
- عدم تعادل باکتریایی: اگر باکتریهای مضر باکتریهای سالم واژن را تحت الشعاع قرار دهند ، این ممکن است باعث واژینوز باکتریایی شود. گردن رحم ملتهب شود و منجر به این بیماری شود.
تشخیص زخم دهانه رحم
در صورت داشتن هر یک از علائم ذکر شده در بالا یا داشتن رابطه جنسی پر خطر حتما جهت معاینه لگن به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام پاپ اسمیر، سلول های دهانه رحم را جمع آوری کرده و از نظر بروز تغییر شکل مورد بررسی قرار می‌دهد. ممکن است حتی بدون داشتن هیچ گونه علامتی پزشک در حین معاینه متوجه التهاب و زخم دهانه رحم شود.
روش‌های مختلفی برای تشخیص سرویسیت یا زخم دهانه رحم وجود دارد :
- معاینه فیزیکی لگن: معااینه لگن توسط پزشک منجر می گردد که ناهنجاریهای لگن، رحم و دهانه رحم شناخته شود.
- پاپ اسمیر: در این آزمایش پزشک با استفاده از یک سوآپ استریل، سلول های دهانه رحم را جمع اوری کرده و جهت تشخیص تغییرات سلولی یا هرگونه عفونت به آزمایشگاه می فرستد.
- نمونه برداری از دهانه رحم یا کولپوسکوپی: زمانی که نتیجه تست پاپ اسمیر نشان دهنده ناهنجاری یا تغییرات سلولی باشد، انجام این تست ضرورت می‌یابد. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه مجهز به میکروسکوپ پیشرفته سلولهای دهانه رحم را بررسی می‌کند. در حین معاینه چنانچه به مورد مشکوکی برخورد شود از آن نمونه گرفته و جهت بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این روش با دقت بسیاری میتواند سلول های سرطانی را تشخیص دهد.
- کشت سلول های دهانه رحم: در این روش نمونه از ترشحات دهانه رحم برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ از نظر عفونت‌های قارچی ، باکتریایی یا سایر عوامل بیماری زا مورد بررسی قرار می‌گیرد..
درمان زخم دهانه رحم
چنانچه علت سرویسیت، واکنش یا حساسیت به مواد به کار رفته در اسپرم کش‌ها یا محصولات بهداشت قاعدگی باشد معمولا نیازی به درمان ندارد.
در صورتی که زخم یا التهاب به علت ابتلا به عفونت آمیزشی باشد فرد مبتلا به همراه همسر هر دو باید تحت درمان قرار بگیرند. غالبا درمان با تجویز آنتی بیوتیک انجام می شود. آنتی بیوتیک برای درمان بیماری آمیزشی کلامیدیا، سوزاک یا عفونت باکتریایی واژن مورد استفاده قرار می گیرد.
در صورتی که عامل عفونت ویروس هرپس باشد نیاز به درمان با آنتی ویروس است، درمان قطعی برای هرپس تناسلی وجود ندارد و داروهای آنتی ویروس تنها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند. حتما تا برطرف شدن کامل عفونت از انجام هرگونه رابطه جنسی خودداری شود.
چنانچه علت التهاب یا زخم دهانه رحم، تغییر شکل سلول‌ها یا پیش سرطانی شدن آنها باشد پزشک ممکن است از روش کرایو سرجری استفاده کند. در این روش سلول‌هایی که تغییر شکل داده یا غیر طبیعی هستند منجمد می‌شوند.
نگرانی اصلی در خصوص زخم دهانه رحم این است که میتواند باعث سرطان دهانه رحم شود. سرطان دهانه رحم بیماری خطرناکی است؛ ولی درصورتی که به موقع تشخیص داده شود قابل معالجه است. درمان سرطان دهانه رحم در نخستین مراحل بسیار ساده است و با فریز کردن سلول های غیرطبیعی دهانه رحم به آسانی انجام ميشود.
با فریز کردن زخم دهانه رحم از ابتلا به سرطان جلوگيري ميشود. مشکلات و علایم فرد هم پس از فریز کردن بهبود پیدا ميکند. در شیوه فریز کردن، با استفاده از سرما زخم دهانه رحم فریز ميشود. فریز زخم، سلول های غیرطبیعی را تخریب ميکند. سرما دادن به سلول ها در طی دو مرحله و به فاصله پنج دقیقه انجام ميشود. فریز کردن اغلب زمانی انجام ميشود که تست سرکه یا تست پاپ اسمیر مثبت شده باشد.
پیشگیری از زخم دهانه رحم
از انجا که علت اصلی و شایع زخم دهانه رحم عفونت است، رعایت نکات بهداشتی در پیشگیری بسیار ضرورت دارد. در ادامه به راهکار هایی جهت رعایت نکات بهداشتی اشاره خواهیم کرد:
- جهت پیشگیری از حساسیت حتما از لباس زیر با الیاف طبیعی مانند پنبه استفاده کنید
- از پوشیدن لباس زیر تنگ و چسبان خودداری کنید
- حتما لباس زیر خود را در مقابل نور خورشید خشک کنید
- برای شستشوی لباس زیر از صابون غیر عطری استفاده کنید
- ترجیحا لباس زیر خود را با دست و بدون ماشین لباسشویی بشویید
- هرگز لباس های زیر خود را همزمان با سایر لباس ها در ماشین لباسشویی قرار ندهید
- به هیچ وجه از وایتکس جهت شستشوی لباس زیر استفاده نکنید، چرا که موجب حساسیت می شود
- حتما در حین رابطه از کاندوم استفاده کنید تا به عفونت های آمیزشی مبتلا نشوید
- در صورت ابتلا به بیماری های آمیزشی فرد و شریک جنسی باید مورد درمان قرار بگیرند
- تا تکمیل دوره ی درمان از انجام هر گونه رابطه جنسی خودداری کنید
- معاینات دوره ای زنان را حتما انجام دهید
- از برقراری رابطه جنسی پرخطر و داشتن شرکای جنسی متعدد خودداری کنید
- پرهیز از انجام دوش واژینال
- عدم استفاده از اسپرم کش یا سایر مواد حساسیت زا
مهم :
ابتلا به بیماری های ناحیه رحم و واژن پس از شروع دوران باروری برای بانوان ممکن است ایجاد شود. آنچه باعث می شود بانوان ازابتلا به این بیماری ها مصون مانند، مراجعه منظم به متخصص زنان است. اگر سلامت ناحیه تناسلی بانوان مرتبا مورد بررسی قرار گیرد عامل مهمی در پیشگیری از انواع بیماری های واژن خواهد بود.
بسیاری از بیماری هایی که سرانجام خوشایندی نخواهند داشت با همین معاینه ماهیانه ساده پیشگیری خواهد شد و یا در صورت ابتلا می توان به هنگام مورد درمان قرار گیرد.
التهاب دهانه رحم یا سرویسیت قابل درمان است. توجه کنید که درمان های خانگی یا گیاهی نباید جایگزین درمان دارویی شوند. چنانچه دچار سرویسیت حاد هستید بهتر است زیر نظر یک پزشک یا ماما تحت درمان قرار بگیرید. در صورت شک به سرویسیت حتما جهت معاینه و بررسی به پزشک خود مراجعه کنید. رعایت نکات بهداشتی و رابطه جنسی امن در پیشگیری از زخم دهانه رحم بسیار حائز اهمیت است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!