رقیق کننده خون

بهترین مواد غذایی رقیق کننده خون را بشناسید + چند روش‌ طبیعی

رقیق کردن خون همیشه به عنوان یکی از مفیدترین کارها شناخته می‌شد و از ایجاد لخته جون جلوگیری می‌کند. ما در این مقاله از انواع مواد غذایی موثر رقیق کننده خون نام برده‌ایم و حتی یک برنامه غذایی هفتگی را نیز برای شما ارائه کردیم.

سیر، زنجبیل و دارچین، میوه‌هایی مانند آناناس، روغن زیتون، ماهی‌های چرب حاوی امگا-۳ و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج باعث رقیق کردن خون می‌شوند.

رقیق کننده خون

✅ تایید شده توسط دنیای زخم

چرا رقیق کردن خون اهمیت دارد؟

مواد غذایی رقیق کننده خون اهمیت فراوانی دارند چرا که اگر خون غلیظ باشد، امکان ایجاد لخته خون وجود دارد و می‌تواند منجر به بیماری‌ها و مشکلات جدی مانند سکته مغزی، حمله قلبی و ترومبوز (لخته شدن خون در رگ‌ها) شود.

همیشه به افرادی که کلسترول بالا دارند، توصیه می‌‌شود به غلظت خون خود توجه کنند؛ همچنین این امر برای سالمندان و افرادی که تحرک کمی دارند، نیز اهمیت دارد.

اگر خون غلظت بالایی نداشته باشد، شاهد سیستم ایمنی بهتر، افزایش انرژی روزانه، عملکرد بهتر قلب و کاهش درد در اندام‌ها خواهید بود. البته در این راه نیز باید تعادل را رعایت کنید تا دچار مشکلات بدتری نشوید.

Anticoagulants are medicines that prevent blood clots from forming or growing larger. They are often prescribed for individuals at risk of conditions caused by blood clots, such as stroke, heart attack, deep vein thrombosis and pulmonary embolism.

ضد انعقادها داروهایی هستند که از تشکیل یا بزرگتر شدن لخته‌های خون جلوگیری می‌کنند. آن‌ها اغلب برای افرادی که در معرض خطر بیماری‌هایی ناشی از لخته‌های خون مانند سکته مغزی، حمله قلبی، ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریوی هستند، تجویز می‌شوند.

ncbi.nlm

 تغذیه و گوارش سالم در درمان زخم‌ها نقش دارند؟

رقیق کننده خون

چه عواملی باعث افزایش غلظت خون می‌شوند؟

عواملتوضیحات
شرایط پزشکیمانند پلی‌سیتمی‌ورا، بیماری‌های ریوی و قلبی، آپنه خواب
عوامل محیطیزندگی در ارتفاعات بالا و سیگار کشیدن
کم‌آبی بدنکاهش مایعات منجر به افزایش غلظت خون می‌شود
داروها و استروئیدهامصرف داروهای خاص و استروئیدهای آنابولیک
ژنتیک و استرساستعداد ژنتیکی و استرس مزمن
رقیق کننده خون

رقیق‌کننده‌های خون چطور عمل می‌کنند؟

رقیق‌کننده‌های خون، برخلاف نامشان، خون را واقعا رقیق نمی‌کنند، بلکه داروهایی هستند که از تشکیل لخته‌های خطرناک جلوگیری می‌کنند و به دو دسته ضدپلاکت (ضعیف‌تر) و ضدانعقاد (قوی‌تر) تقسیم می‌شوند.

این داروها به جریان بهتر خون کمک می‌کنند و برای بیماران قلبی و کسانی که در معرض خطر لخته شدن خون هستند، تجویز می‌شوند.

میزان دقیق مصرف از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که مصرف کمتر از حد تعیین شده روی اثر دارو تاثیر منفی گذاشته و مصرف بیش از حد آن نیز می‌تواند باعث خونریزی شود.

دسته دارویینام دارونام تجاری (مثال)
ضد انعقادآپیکسابانالیکوییس
دابیگاترانپراداکسا
ادوکسابانساوایسا
فونداپارینوکسآریکسترا
هپارینفراگمین، اینوهپ، لُوِنوکس
ریواروکسابانزارلتو
وارفارینکومادین، جانتوِن
ضد پلاکتآسپرین
کلوپیدوگرِلپلاویکس
دی‌پیریدامولپرزانتین
پراسوگرلافینت
رقیق کننده خون

اوزون تراپی زخم چیست ؟

میوه‌ها و سبزیجاتی رقیق کننده خون

برخی از غذاها و گیاهان، ضدانعقادها و رقیق‌کننده‌های خون طبیعی هستند و می‌توانند به جلوگیری از لخته‌شدن خون کمک کنند. اگر درحال استفاده از داروهای رقیق‌کننده خون هستید، قبل از خوردن این غذاها با پزشک خود مشورت کنید، زیرا مصرف آن‌ها با هم موجب رقیق شدن بیش‌ازحد خون‌تان می‌شود.

زردچوبه

مطابق با مطالعه ای در سال ۲۰۱۲، یکی از اصلی‌ترین ترکیبات فعال زردچوبه،کورکومین، به عنوان یک ماده ضد انعقاد عمل می‌کند.

زنجبیل

زنجبیل حاوی سالیسیلات است، ماده شیمیایی طبیعی که در بسیاری از گیاهان یافت می‌شود.

استیل سالیسیلیک اسید، که از سالیسیلات گرفته شده و معمولاً آسپرین نامیده می‌شود، می‌تواند به جلوگیری از سکته و حمله قلبی کمک کند.

غذاهای حاوی سالیسیلات مانند آووکادو، برخی توت‌ها، فلفل قرمز و آلبالو گیلاس نیز ممکن است از لخته شدن خون جلوگیری کنند.

دارچین

دارچین حاوی کومارین  است، ماده شیمیایی که در برخی داروها، به عنوان یک ضد انعقاد قوی عمل می‌کند.

دارچین همچنین ممکن است فشار خون را کاهش دهد و التهاب ناشی از آرتروز و سایر بیماری‌های التهابی را تسکین دهد. با این حال، مطالعات انجام شده روی انسان، شواهدی جهت استفاده از دارچین برای بیماری‌ها ارائه نمی‌دهد.

هنگام استفاده از دارچین به عنوان داروی رقیق کننده خون، احتیاط کنید. مصرف دارچین در طولانی مدت در غذاها، می‌تواند باعث آسیب کبدی شود.

رقیق کننده خون

سیر

برخی از تحقیقات گزارش می‌دهند که پودر سیر فعالیت ضد انعقاد دارد.

بررسی دیگر چندین مطالعه در مورد سیر نشان می‌دهد که می‌تواند خون را رقیق کند، اگرچه اثرات آن کم و کوتاه مدت است.

ویتامین E

گزارش شده است که ویتامین E یک ضد انعقاد ملایم است اما مشخص نیست که چه مقدار ویتامین E خون را رقیق می‌کند، اگرچه احتمال دارد که بیش از ۴۰۰ واحد بین‌المللی (IU) در روز نیاز باشد. مصرف مقادیر زیاد مکمل ویتامین E به مدت طولانی، می‌تواند اثرات منفی داشته باشد. بنابراین دریافت ویتامین E از غذاها گزینه‌ بهتری است. برخی مواد غذایی حاوی ویتامین E عبارتند از بادام، روغن آفتابگردان، تخمه آفتابگردان و غلات کامل.

عصاره هسته انگور

عصاره هسته انگور نیز می‌تواند به عنوان یک ماده رقیق کننده طبیعی خون عمل کند. به دلیل این تأثیرات،  افرادی که دارای اختلالات خونی هستند، کسانی که داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند و افرادی که قصد انجام عمل جراحی دارند، نباید از عصاره هسته انگور استفاده کنند.

بروملئین

بروملئین آنزیمی است که در آناناس یافت می‌شود و می‌تواند یک درمان موثر برای بیماری‌های قلبی عروقی و فشار خون بالا باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که بروملئین می‌تواند خون را رقیق کرده، و تشکیل لخته را کاهش دهد. این آنزیم همچنین دارای خواص ضد التهابی است.

ماهی سالمون

گفته می‌شود غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون یا تن، از بهترین غذاهای رقیق‌کننده خون هستند. اسیدهای چرب امگا ۳ به کاهش سطح کلسترول بدن کمک می‌کنند و احتمال لخته شدن خون را کاهش می‌دهند.

رقیق کننده خون

بادام

بادام ترد و خوشمزه، یکی از عالی ترین منابع ویتامین E است. ویتامین E خاصیت ضد لخته شدن دارد و می‌تواند به عنوان یک رقیق کننده خون موثر عمل کند.

روغن زیتون

 روغن زیتون که یکی از سالم‌ترین روغن‌های جهان است، آنتی‌اکسیدان‌هایی دارد که با رادیکال‌های آزاد و التهاب مقابله و به نوبه خود به رقیق شدن خون کمک می‌کنند.

چای بابونه

چای بابونه یکی دیگر از رقیق‌کننده‌های طبیعی خون نسبتاً بی خطر محسوب می‌شود. اگر داروی رقیق کننده خون استفاده می‌کنید، بهتر است از نوشیدن آن در مقادیر زیاد پرهیز کنید.

انگور، کشمش، آلو خشک

آسپیرین معمولا برای رقیق شدن خون تجویز می‌شود. یکی از اجزای موجود در آسپرین سالیسیلات است. اما این ترکیب در انگور، کشمش و آلو نیز موجود است. این میوه‌ها برای رقیق شدن خون بسیار مناسب هستند.

رقیق کننده خون

انواع توت و انار

توت‌ها آنتی‌اکسیدان‌هایی دارد که از التهاب جلوگیری و با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کنند و باعث رقیق کردن خون و بهبود جریان خون می شود. انار میوه دیگری است که برای خون مفید است.

چهارمغز (گردو)

چهارمغز نیز حاوی اسیدهای چرب امگا۳ است که به کاهش کلسترول و رقیق شدن خون کمک می‌کنند.

سبزیجات برگ سبز

برخی سبزیجات برگ سبز دارای ویتامین E هستند که چنانچه گفته شد، به رقیق شدن خون کمک می‌کند.

رقیق کننده خون

برنامه غذایی هفتگی

در ادامه یک برنامه غذایی هفتگی شامل رقیق کننده‌های خون را برای شما آماده کرده‌ایم تا باعث بهبود غلظت خون شوند:

روز هفتهصبحانهمیان‌وعدهناهارعصرانهشام
شنبهنان سنگک با گردو و پنیر کم‌نمک + خیارآب هویج یا چای ترشخورش قرمه‌سبزی (با گوشت کم‌چرب) + برنج قهوه‌ایسالاد سبزیجات با آبغورهآش دوغ یا سوپ جو
یکشنبهعدسی همراه با لیموترش تازهسیب یا پرتقالخوراک ماهی قزل‌آلا با سبزیجات بخارپزمغزها (گردو، بادام)املت با گوجه‌فرنگی و سبزی خوردن
دوشنبهتخم‌مرغ آب‌پز + نان سبوس‌دار + چای کمرنگخرما یا انجیر خشکخوراک لوبیا با آبلیمو + سبزی خوردنماست پروبیوتیکسالاد شیرازی + نان جو
سه‌شنبهفرنی با شیر کم‌چرب و عسلطالبی یا هندوانهخورش فسنجان (گردو + رب انار ترش) + کته برنجدوغ کم‌نمکسوپ سبزیجات (کرفس، هویج، جعفری)
چهارشنبهنان سنگک با کره بادام‌زمینی + چای سبزلیموشیرینخورشت بامیه (کم‌روغن) + برنج قهوه‌ایآبدوغ‌خیارکوکو سبزی + سالاد فصل
پنج‌شنبهشیرکاناله + خرما یا نان جوکیوی یا انارآبگوشت (گوشت کم‌چرب، نخود و لوبیا کم‌نمک)مغزها (پسته، بادام)سوپ عدس یا آش سبزی
جمعهنان و سمنو همراه با گردو و چای کمرنگمرکبات (پرتقال یا گریپ‌فروت)زرشک‌پلو با مرغ (کم‌روغن، بی‌چربی)شربت عسل و زعفرانخوراک کدو سبز با ماست کم‌چرب
رقیق کننده خون

وکیوم تراپی چیست؟ + فواید، طریقه کار و هزینه آن

مدیتیشن و کاهش استرس در سلامت خون موثر هستند؟

شما می‌توانید با مدیتیشن و کاهش استرس بر سلامت خون بدن خود اثر موثری بگذارید. استرس باعث می‌شود که هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین ترشح شود و فشار خون افزایش یابد. پس، مدیتیشن با کاهش سطح استرس، به بهبود جریان خون و کاهش خطر مشکلات قلبی و عروقی کمک می‌کند و باعث می‌شود که روز آرام‌تری را تجربه کنید! علاوه بر آن، اثر جالبی روی رقیق کردن خون دارد.

رقیق کننده‌های خون

دنیای زخم، یکی از بهترین کلینیک‌‌های درمان زخم است و از متخصصین جراحی و عفونی حرفه‌ای تشکیل شده است. این افراد خدماتی همچون درمان زخم‌ پای دیابتی، عفونی، جراحی و زخم بستر را ارائه می‌دهند. پس اگر در این زمینه‌ها سوالاتی دارید، می‌توانید از طریق این بخش با مشاوران این کلینیک تماس حاصل فرمایید.

سوالات متداول

🤔 کدوم خوراکی‌ها خون رو طبیعی رقیق می‌کنن؟

 سیر
 زنجبیل
مرکبات
روغن زیتون
سبزیجات برگ سبز و…

❓ این خوراکی‌های رقیق کننده خون چطوری کار می‌کنن؟

🩸 جلوگیری از چسبندگی پلاکت‌ها
🦠 کاهش التهاب
🌡️ بهبود گردش خون
💪 تقویت دیواره رگ‌ها
🧪 کاهش فیبرینوژن

🚨 چه خوراکی‌هایی خون رو غلیظ می‌کنن؟

🧀 لبنیات پرچرب، 🥩 گوشت قرمز پرچرب، 🍰 شیرینی‌جات، 🍟 غذاهای سرخ شده،🧂 غذاهای پرنمک و🥤 نوشیدنی‌های قندی

👪 چه کسانی باید بیشتر مراقب باشن؟

 بیماران قلبی، خانم‌های باردار، سالمندان، افراد در آستانه عمل جراحی و افراد با داروهای خاص

⏰ بهترین زمان مصرف خوراکی‌های رقیق کننده خون کیه؟

🧄 سیر: صبح ناشتا با معده خالی بیشترین تأثیر رو داره
🌶️ زنجبیل: صبح‌ها به صورت چای یا دمنوش
🍋 مرکبات: بهتره صبح‌ها میل بشن
🐟 ماهی: وعده ناهار بهترین زمانه
🫒 روغن زیتون: همراه سالاد و به صورت خام
🍵 دمنوش‌ها: بعد از غذا یا عصرها

 عوارض جانبی مصرف زیاد رقیق کننده خون طبیعی چیه؟

 خونریزی بیش از حد
🤢 مشکلات گوارشی
💔 کاهش فشار خون
🦷 تداخل با عمل جراحی
🤕 سردرد

 

کشت زخم ( Wound Culture )

زخم نشانه ای از گسستگی پوستی بوده و مسیری جهت ورود باکتریها می باشد. بدن نیز فرایند بهیود زخم را بدین منظور طراحی کرده است ولی در زخم های مزمن، این روند به دلایلی به تعویق افتاده است که جهت از سرگیری التیام زخم، لازم است موانع موجود حذف شده یا کاهش یابند.

کنترل التهاب وعفونت زخم، برداشتن بافت های نکروتیک  و کنترل میزان اگزودا و ترشحات اضافی زخم از اصول آماده سازی بستر زخم می باشند که در اینجا به گوشه ای از آن اشاره می شود.

در کشت زخم نوع میکروب مشخص می شود ( مثل باکتری، ویروس، قارچ). نمونه ی پوستی، بافتی یا مایع جمع آوری شده بررسی می شود. اگر هیچ میکروبی رشد نکرد، کشت منفی است. اگر میکروبی رشد کرد کشت مثبت است. نوع میکروب در تست های شیمیایی، میکروسکوپیک  و یا هر دو مشخص می شود.

بیشتر باکتری ها در شرایط هوازی رشد می کنند. به این باکتری ها هوازی گفته می شود که معمولا در سطح پوست رشد می کنند. باکتری های بی هوازی معمولا در زخم های عمیق تر و آبسه ها دیده می شوند. در کشت از محل زخم معمولا نوع باکتری هوازی یا بی هوازی مشخص می شود.

کشت قارچ برای بررسی نوع قارچ انجام می شود. کشت ویروسی هم در این زمینه انجام می شود.

برخی انواع باکتری ها که به طور طبیعی در بدن زندگی می کنند و ممکن است عفونت بدهند عبارتند از:

اشرشیاکلی که به طور طبیعی در روده ی بزرگ ( کولن) و مقعد رشد می کند ولی این باکتری می تواند از مقعد وارد مجرای ادراری شود و عفونت ادراری بدهد.

اگر این کشت ها مثبت شوند، تست های دیگری هم برای انتخاب بهترین درمان انجام می شود.

نمونه های کشت ممکن است از نواحی دیگری مثل چشم و گوش، زخم باز یا بسته و یا ناخن ها و مو تهیه شود.

بیشتر عفونت های زخم در اثر تکثیر باکتری ها ایجاد می‌شوند.

شایع ترین باکتری های ایجاد کننده عفونت زخم، استافیلوکوکوس اورئوس و انواع دیگر استافیلوکوک ها هستند.

عفونت زخم باعث ایجاد پاسخ ایمنی بدن می‌شود و باعث التهاب، آسیب بافت و همچنین کند شدن روند بهبود زخم می‌شود.

بسیاری از عفونت ها به خودی خود برطرف می‌شوند، مانند خراش یا فولیکول موهای آلوده.

سایر عفونت ها در صورت عدم درمان شدیدتر می‌شوند و نیاز به مداخله پزشکی دارند.

پوست اولین خط دفاعی بدن است که سطح آن توسط یک فیلم نازک و اسیدی ساخته شده توسط غددهای چربی به نام منتل اسید محافظت می‌شود.

این لایه اسیدی یک مانع پویا است که pH  پوست را تنظیم می‌کند و میکروارگانیسم هایی به نام فلور طبیعی را حفظ می‌کند که به جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا به بدن کمک می‌کنند.

هنگامی که پوست آسیب ببیند یا سیستم ایمنی بدن به خطر بیفتد، هر یک از میکروارگانیسم هایی که در سطح پوست کلونی تشکیل می‌دهند یا به بستر زخم وارد می‌شوند می‌توانند باعث عفونت زخم شوند.

شواهد بالینی عفونت زخم شامل تب، اریتم یا قرمزی، ورم، افزایش درد و ترشحات چرکی می‌باشد.

با این حال، تشخیص علائم عفونت در زخم های مزمن یا بیماران ناتوان ممکن است دشوارتر باشد.

در این موارد، تشخیص ممکن است به علائم غیر اختصاصی مانند از بین رفتن اشتها، ضعف یا کاهش کنترل قند خون در بیماران دیابتی متکی باشد.

عوارض عفونت زخم  می‌تواند از موضعی تا سیستمیک متفاوت باشد.

شدیدترین عارضه موضعی عفونت زخم، عدم بهبود زخم در نتیجه توقف روند بهبود زخم می‌باشد.

این مورد اغلب منجر به درد، ناراحتی و آسیب روانی قابل توجهی برای بیمار می‌شود.

از عوارض سیستمیک می توان به سلولیت (عفونت باکتریایی پوست یا لایه های زیر پوستی)، استئومیلیت (عفونت باکتریایی استخوان یا مغز استخوان) یا سپتی سمی (وجود باکتری در خون که می‌تواند به حالت التهابی کل بدن منجر شود) اشاره کرد.

روش های تشخیص عفونت زخم

  • کشت باکتری
  • حساسیت ضد میکروبی
  • کشت قارچی
  • کشت خون
  • کشت زخم

برداشت نمونه از زخم و کشت زخم

بهتر است در اولین جلسه معاینه زخم از آن نمونه جهت کشت آزمایشگاهی تهیه کرد. برداشت نمونه وسواپ میکروبی جهت تشخیص میکروارگانیسم های عفونی زخم به تنهایی ارزشی ندارد. این نوع سواپ تنها آلودگی میکروبی سطح زخم را مشخص می کند وبهتراست جهت شناسایی قطعی نوع میکروارگانیسم های عفونی درزخم از روشهای زیر استفاده نمود:

  • برداشت نمونه از بافت زنده ( بریدن قسمت کوچکی از بافت زخم) و تهیه کشت میکروبی از آن
  • آسپیراسیون و کشیدن نمونه از مایع داخل زخم و تهیه کشت میکروبی از آن
  • در صورت شک گسترش عفونت اززخم به استخوان و پیدایش عفونت استخوان (استئومیلیت) نیازی به برداشت نمونه و کشت از استخوان عفونی نمی باشد عکس ساده رادیولوژی نیز راهکار تشخیصی مناسبی می باشد.

شستشو و تمیز کردن زخم

محلول مناسب شستشوی زخم، سرم شستشوی معمولی و یا حتی آب لوله کشی شهری در انواع زخم های مزمن قابل استفاده می باشد.

در این مرحله با استفاده از محلول و یا مواد پاک کننده زخم شستشو داده می شود. با شستشوی زخم بافت مرده یا ترشحات زخم و اجسام خارجی ازداخل زخم برداشته می شود. شستشو می تواند توسط محلول با فشارزیاد با استفاده ازسرنگ و یا به همراه گاز استریل انجام می شود. با این عمل ممکن است به بافتهای تازه تشکیل شده نیز آسیب وارد شود بنابراین بهتر است به آرامی با اعمال فشار موثر محلول شستشوی زخم را به کار برد.

استفاده از بتادین، اسید استیک، پراکسید هیدروژن (آب اکسیژنه) و هیپوکلریت سدیم جهت شستشوی معمول زخم توصیه نمی شوند چراکه تحقیقات گسترده پزشکی نشان داده است که این مواد اثرسمی و کشنده بر روی بافتهای تازه تشکیل شده زخم داشته و از تشکیل بافت جدید در زخم جلوگیری می نمایند.اما درزخم های عفونی” درمان عفونت بر درمان زخم ارجح است”. بنابراین توصیه می شود جهت کاهش تعداد باکتریها و میکروارگانیسم های عفونی در زخم، زیر نظر متخصص عفونی محلول شستشوی مناسب جهت زخم استفاده گردد.

شرایط و نحوه نمونه گیری:

  • قبل از نمونه برداری کلیه وسایل لازم را گردآوری نمایید. وسایل باید استریل یا یکبار مصرف باشند.
  • محل نمونه برداری و تاریخ و زمان نمونه برداری را در برگه آزمایش یادداشت نمایید.
  • کشت های بی هوازی را در تاریکی و در دمای اتاق نگه دارید.
  • محیط هایی که به رنگ صورتی با بنفش در آمده اند را دور بیندازید. پس از پایان زمان انقضاء محیط، آن را دور بیندازید.

کدام زخم ها نیاز به کشت زخم دارند؟

همه ی زخم ها بطور روتین نیاز به کشت ندارند.
مخصوصا زخم های حاد جز این دسته ای هستند که نیاز به کشت ندارند باید به صورت کامل شسته شوند و روزانه طبق نظر کارشناسان پانسمان شوند.
اما زخم های مزمن در صورتی که علایمی دال بر عفونت در آنها دیده شود چه برسد سیستمیک( تب و لرز و ….) و یا لوکال باید کشت زخم ارسال شود تا بموقع آنتی بیوتیک های لازم شروع شود.

ارزیابی دقیق و مستندسازی از بیمار و زخم به پزشکان کمک می کند تا تعیین کنند چه موقع انجام کشت زخم برای عوامل بیماری زا و بهترین روش برای به دست آوردن نمونه کشت. پروتکل ممکن است بسته به نوع مراقبت های بهداشتی متفاوت باشد ، بنابراین حتماً دستورالعمل های تسهیلات خود را دنبال کنید.

متداول ترین پاتوژن ها در زخم ها :

آئروموناس
باکتری ها
کاندیدا
کلستریدیوم
انتروباکتر
انتروکوکها
اشرشیا کولی
فوزوباکتریوم
کلبسیلا
پپتوسترپتوکوک
پروتئوس
سودوموناس
استافیلوکوکوس اورئوس
استرپتوکوک
و…

هر زخم امکان عفونت را دارد ، اما مهم است که بین عفونت و استعمار تمایز قایل شویم.
اگر هر یک از موارد زیر در منطقه زخم وجود داشته باشد ممکن است عفونت وجود داشته باشد:

اریتم، لمس کردن گرم ، ادم ، عصبانیت ، افزایش درد ، حساسیت و..

  • نمونه برداری از زخم های سطحی (گزیدگی ها و خراشها):

  • گزیدگی های تازه را کشت ندهید. زیرا عامل عفونت ممکن است یافت نشود.
  • سطح خارجی نمونه را با پنبه و الکل ۷۰% درصد تمییز نمایید.
  • چرک را از زخم آسپیره نمایید یا با برش آن را جدا نمایید.
  • سپس نمونه را به ظروف استریل و یا سیستم حمل بی هوازی انتقال دهید.
  • نمونه برداری از  زخم های عمیق:

  • سطح زخم را با الکل ۷۰% و سپس با تنتورید ۲% ضدعفونی نمایید.
  • با آسپیراسیون از عمیق ترین قسمت ضایعه یا با عبور سواب به عمق ضایعه و یا از لبه ضایعه نمونه برداری نمایید.
  • از آلوده شدن نمونه در سطح زخم جلوگیری نمایید.
  • اگر نمونه برداری طی عمل جراحی انجام می شود، بخشی از دیواره آبسه (دمل) نیز باید برای کشت ارسال شود.
  • نمونه را به ظروف استریل و یا سیستم حمل بی هوازی انتقال دهید.
  • سپس تنتورید ۲% را با الکل ۷۰% جهت جلوگیری از سوختگی بزدایید.
  • نمونه برداری از بافت های نرم:
  • سطح زخم را با الکل ۷۰% و سپس با تنتورید ۲% ضدعفونی نمایید.
  • با آسپیراسیون از عمیق ترین قسمت ضایعه یا با عبور سواب به عمق ضایعه و یا از لبه ضایعه نمونه برداری نمایید.
  • نمونه را به ظروف استریل و یا سیستم حمل بی هوازی انتقال دهید.

ملاحظات نمونه گیری:

  •  بهترین روش نمونه برداری از زخمها یا خراشها پس ازضدعفونی کردن اطراف زخم با صابون والکل ،آسپیراسیون ماده چرکی سلول دار از عمق زخم با یک سوزن و سرنگ استریل است.
  • جهت نمونه گیری با سواب، ابتدا یک سواب پنبه ای آسپتیک وارد زخم نمایید. سپس سواب را در یک لوله آزمایش درپوش دار استریل قرار دهید. نمونه های کشت گرفته شده از لبه های پوستی در مقایسه با کشت ترشحات چرکی از دقت کمتری برخوردار است.
  • در صورت مشکوک بودن به وجود ارگانیسمی بی هوازی، یک لوله کشت بی هوازی از آزمایشگاه میکروب شناسی تهیه نمایید. بهترین راه نمونه گیری ، از طریق آسپیراسیون زخم بسته و انتقال چرک مستقیماً به درون لوله کشت بی هوازی می باشد.
  • چنانچه کشت زخم را از بیماری می گیرید که نیاز به پانسمان و ضد عفونی کردن زخم دارد، نمونه کشت را پیش از شستشو بگیرید.
  • در صورتی که قبلاً پماد یا محلول آنتی بیوتیک روی زخم مالیده شده آن را با آب یا سالین استریل، چند ساعت قبل از گرفتن نمونه کشت پاک کنید.
  • کلیه نمونه ها را به دقت انتقال دهید. این نمونه ها قادر به انتقال بیماری نمی باشند.
  • مصرف هر گونه داروی مؤثر بر نتایج آزمایش توسط بیمار را بر روی برگه ازمایشگاه ذکر کنید.
  • نمونه را بلافاصله پس از گرفتن به آزمایشگاه انتقال دهید (زمان ایده آل کمتر از ۳۰ دقیقه).
  • پزشک را از هرگونه نتیجه مثبت آگاه سازید تا درمان آنتی بیوتیکی مناسب آغاز گردد.
  • چنانچه چرک در زخم یا بافت نرم مشاهده گردید، بیمار را باید بلافاصله تحت احتیاط های مربوط به ایزوله نمودن پوست و زخم قرار داد. لازم نیست تا زمان گزارش اثبات عفونت، برای بکار بستن احتیاط های ایمنی مناسب صبر نمود.

موارد عدم پذیرش نمونه:

  • نمونه های با برچسب اشتباه
  • نمونه هایی که انتقال آنها بیش از ۲۴ ساعت طول کشیده است.
  • حجم ناکافی نمونه
  • آلودگی خارجی
  • اگر نمونه ای غیرقابل قبول رسیده باشد، قبل از اینکه نمونه دور ریخته شود به پزشک یا ایستگاه پرستاری اطلاع داده می شود و نمونه ای دیگری درخواست می گردد.

شرایط انتقال و نگهداری: 

  • نگهداری نمونه در ظروف استریل در دمای اتاق تا ۲۴ ساعت و در لوله های استریل حاوی سواب تا ۴۸ ساعت  می باشد.
  • نگهداری نمونه زخم در دمای یخچال و فریزر مناسب نیست.

نمونه برداری در محل یا آزمایشگاه (Onsite collections): 

  • پس از نمونه برداری بلافاصله نمونه را به بخش میکروب شناسی انتقال دهید.
  • نحوء انتقال باید در دمای اتاق صورت گیرد.
  • نمونه را در یخچال نگه ندارید. سردخانه (برودت) ممکن است زنده ماندن موجودات بی هوازی را مهار کند.

نمونه برداری خارج از محل (Offsite collections ):

  •  نمونه ها باید فوراً توسط پیک در دستر س، به آزمایشگاه ارسال گردند. نباید بیش از ۲۴ ساعت از زمان نمونه گیری گذشته باشد. بهتر است آسپیره یا سواب نمونه هوازی در مجاورت یخ یا جای سرد در محیط های تراسنپورت انتقال یابد. نمونه اُرگانیسم بی هوازی باید توسط محیط ترانسپورت بی هوازی در دمای اتاق انتقال یابد.
  • کشت بر روی محیط های بلاد آگار، مک کانکی و محیط آب پپتونه و تایوگلیکولات انجام می شود. در عفونتهای پلور و آرتریت و سلولیت مخصوصاً در کودکان زیر ۵ سال علاوه بر محیط های مذکور در محیط شکلات آگار جهت بررسی هموفیلوس آنفلونزا نمونه را کشت می دهیم. گرفتن همزمان کشت خون در زخمها می تواند در تشخیص عامل بیماریزا مفید باشد. از محیط NNN برای کشت نمونه های مشکوک به لیشمانیوز جلدی استفاده می نماییم.

کاربردهای بالینی:

  • کشت زخم یا بافت نرم هنگامی ضرورت می یابد که زخم یا بافت نرمی دارای علائم عفونت ( مانند قرمزی، گرمی، تورم و درد) باشد.
  • در بیماران پس از عمل که دچار تب مداومی با علت ناشناخته می باشند، محل زخم را حتی اگر علائمی دال بر عفونت وجود نداشته باشد، باید مورد بررسی قرار داد و کشت نمود.
  • هرگونه ترشح خودبخود از یک زخم یا بافت نرم باید کشت داده شود تا عفونت جهت درمان و حساسیت آنتی بیوتیکی تشخیص داده شود و مناسب بودن اقدامات احتیاطی مربوط به ایزولاسیون زخم و پوست اثبات گردد.

تفسیر: 

  • کشت زخم برای تعیین وجود عوامل بیماریزا در بیماران مشکوک به عفونت زخم انجام می شود. عفونت های زخم اغلب بوسیله ارگانیسم های چرکزا بوجود می آید، که ممکن است باکتریایی، قارچی یا انگلی باشد. کلیه کشت ها را باید پیش از آغاز درمان آنتی بیوتیکی انجام داد. در غیر این صورت آنتی بیوتیک ممکن است در رشد میکروب در آزمایشگاه تداخل ایجاد نماید. با این وجود در مواردی نه چندان اندک پزشک تمایل دارد که درمان آنتی بیوتیکی را پس از انجام کشت زخم، اما پیش از گزارش نتایج کشت آغاز نماید. در اینگونه مواقع، انجام یک رنگ آمیزی گرم برای لام حاوی گستره نمونه، بسیار مفید است و در کمتر از ۱۰ دقیقه گزارش خواهد شد. بطور کلی تمام اشکال باکتریها را به دو گروه گرم مثبت (آبی رنگ) یا گرم منفی (قرمز رنگ) طبقه بندی می کنند. همچنین آگاهی از اشکال ارگانیسم ( مانند کروی، میله ای) نیز می تواند برای تشخیص تجربی ماهیت عامل عفونی بسیار مفید باشد. پزشک با آگاهی از نتایج رنگ آمیزی گرم می تواند رژیم آنتی بیوتیکی مناسبی را بر اساس تجربیات گذشته خویش در مورد هویت احتمالی ارگانیسم آغاز کند. اغلب ارگانیسم ها نیاز به زمانی حدود ۲۴ ساعت دارند تا در محیط کشت رشد کنند و گزارش مقدماتی پس از این مدت آماده می شود. گاهی ۴۸ تا ۷۲ ساعت زمان برای رشد و تشخیص ارگانیسم مورد نیاز می باشد. پس از درمان آنتی بیوتیکی مناسب، کشت ممکن است تکرار شود تا درمان کامل عفونت ارزیابی گردد.
  • باید به خاطر داشته باشیم که برخی از عفونت های زخم ممکن است حاوی بیشتر از یک ارگانیسم باشند. ارگانیسم های متعددی ممکن است در کشت رشد نماید. زخم های عمیق و جراحات حاوی ذرات نکروز یا گاز، و زخمهای پس از عمل معمولاً شامل باکتریهای هوازی و بی هوازی می باشند.

عوامل مداخله گر:

  • داروهایی که ممکن است نتایج کشت را تغییر دهند عبارت از آنتی بیوتیک ها می باشند.
  • نمونه برداری از قسمتهای میانی و کهنه زخم امکان مشاهده انگل را مشکل می سازد زیرا این نمونه حاوی نسوج متلاشی شده، سلول های نکروزه و چرکی همراه با باکتریها می باشد که ممکن است دیدن انگل ممکن نباشد.

توضیحات:

  • کشت زخمها به وسیله سواب اغلب با باکتریهای محیط آلوده شده و علت صحیح عفونت را نشان نمی دهد.
  • در مواردی که فرد مشکوک به لیشمانیز جلدی است، نمونه برداری پس از ضدعفونی با الکل از زخم با یک لانست استریل از نسوج تازه و ملتهب اطراف زخم صورت می گیرد.
  • باکتریهایی که در ایجاد عفونت و جراحت ها نقش دارند عبارتند از: استافیلوکوک اورئوس، استافیلوکوک اپیدریدیس، باسیل های کلی فرم، سودوموناس آئروجینوزا، کلستریدیوم پرفرژنس و سایر کلستریدیوم، استرپتوکوک پنومونیه، کورینه باکتریوم دیفتریه، مایکوباکتریوم توبرکلوزیس و مایکوباکتریوم اولسرانس می باشد. از جمله بیماریهای انگلی که باعث ایجاد زخم و جراحت در پوست می شوند لیشمانیوز جلدی است که عامل آن لیشمانیا (تروپیکا و ماژور) می باشد.

درمان عفونت زخم

  • پاکسازی و شستشوی مناسب زخم ها برای کاهش بار میکروبی
  • حفظ تغذیه و هیدراتاسیون مناسب
  • با توجه به اینکه عفونت سیستمیک است یا موضعی، می توان از روش های درمانی مختلفی استفاده کرد.
  • درمان سیستمیک اغلب با تجویز آنتی بیوتیک خوراکی و وریدی همراه است.
  • عفونت های موضعی اغلب با آنتی بیوتیک های موضعی قابل درمان هستند.
  • دبریدمان ممکن است برای از بین بردن بافت های نکروز و اسلاف لازم باشد، زیرا این بافت های مرده روند بهبود زخم را آهسته کرده و می‌تواند بر کارآیی آنتی بیوتیک های موضعی تأثیر بگذارد.
  • پانسمان های ضد میکروبی، از جمله پانسمان هایی که حاوی نقره هستند، ممکن است برای کاهش بار میکروبی استفاده شوند.
  • آنتی بیوتیک ها، چه موضعی و چه سیستمیک، فقط باید تحت نظارت و تجویز پزشک استفاده شوند.

بخش میکروب شناسی آزمایشگاه

میکروب‌شناسی علمی است که در درباره شکل، ساختمان، متابولیسم و کلیه ویژگی های موجودات زنده ذره بینی بحث می کند و رابطه این موجودات را با بعضی بیماریهای انسان، جانوران و گیاهان مورد بررسی قرار می دهد. این بخش دارای قسمت نمونه برداری می باشد که با رعایت شرایط استریل نمونه برداری از زخم و ضایعات پوستی انجام می گردد. همچنین این بخش دارای قسمتهای مجزای کشت میکروبی، محیط سازی، انکوباسیون و استریلیزاسیون می باشد.
در این بخش به طور معمول جهت جستجوی عامل بیماریزا کشت کلیه مایعات وترشحات بدن درشرایط استریل در محیطهای کشت میکروبی و همچنین رنگ آمیزی ها و آزمایشات مستقیم باکتری شناسی بر روی تمامی باکتری های هوازی انجام می گردد. متعاقب شناسایی عوامل بیماریزا آزمایش آنتی بیوگرام انجام شده و حساسیت عوامل بیماریزا نسبت به آنتی بیوتیک های مختلف بررسی می شود.

همانند سایر بخش‌های آزمایشگاه بخش میکروب شناسی نیز دارای برنامه‌ی کنترل کیفی براساس الزامات مرجع سلامت و سایر استانداردهای آزمایشگاهی معتبر می باشد که روزانه توسط مسوول بخش میکروب شناسی ومسوول کنترل کیفی آزمایشگاه اجرا و نظارت می‌گردد.

انجام کنترل کیفی دقیق روزانه همراه با داشتن تخصص و تجربه کافی کارکنان این بخش، همچنین استفاده از مواد اولیه مرغوب و معتبر در کنار بهره مندی از امکانات ویژه کشت و جداسازی انواع نمونه های میکروبی، تشخیص صحیح، به موقع و موثر بیماری های عفونی را فراهم نموده است.

مواد ضدعفونی کننده زخم

مواد ضدعفونی کننده زخم را بشناسید

ضدعفونی‌کننده‌ها یا مواد آنتی سپتیک (antiseptic) دسته‌ای از مواد ضدمیکروب هستند که در سطح بافت‌های زنده پوست و بدن استفاده می‌شوند و با اثر بر باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها، اسپور باکتری‌ها و سایر ارگانیسم‌ها آن‌ها را از بین می‌برند و یا از رشد آن‌ها جلوگیری می‌کنند.

مواد ضدعفونی کننده زخم جدا از آنتی بیوتیک ها و گندزداها هستند، زیرا آنتی بیوتیک‌ها در داخل بدن باکتری را به طور ایمن از بین میبرند. ضدعفونی به معنی سترون نیست و در ضدعفونی ارگانیسم‌های بسیار مقاوم مانند هاگ باکتری‌ها و پریون ها بین نمی‌روند.

مواد ضدعفونی کننده زخم

✅تایید شده توسط پزشکان دنیای زخم

زخم‌ها چند نوع دارند؟

برای هر یک از ما پیش آمده که به دلایل مختلفی مثل تصادف، زمین خوردن، در تماس بودن با اشیای نوک تیز و ابزارآلات که در واقع جزو شایع ترین علل ایجاد زخم و آسیب به پوست هستند، دچار حادثه شویم. زخم هایی که گاهی عمیق و گاهی سطحی ایجاد می شوند. در صورتی که زخم ایجاد شده عمیق باشد، نیاز است که حتما به مراکز درمانی مراجعه شود تا مراقبت و درمان پزشکی لازم انجام شود ولی اگر زخم سطحی باشد، می توان با برخی تدابیر بهداشتی ساده از آن مراقبت کرد.

اولین و مهمترین اقدام در برخورد با زخم های ناشی از حوادث روزمره زندگی که سطحی هستند، تمیز کردن محل زخم است. با توجه به اینکه تماس با یک ماده شیمیایی قلیایی، اسیدی و حتی وسایل تیز و برنده، سوختگی و … می تواند باعث ایجاد زخم شوند باید محل زخم را با توجه به علت ایجاد آن ضدعفونی کنید.

زخم سطحی و احتمال عفونت

اگر در اثر تماس با زمین دچار خراشیدگی یا زخم سطحی روی پوست شده اید، با توجه به اینکه احتمال کزاز و عفونت باکتریایی ثانویه وجود دارد توصیه می شود پس از شستشوی زخم با آب و صابون به یک مرکز درمانی مراجعه کنید. اگر هم زخم حاوی مواد خارجی مثل خاک، سنگریزه و … است، نیازی نیست برای زدودن آلودگی حین شستشو زخم را بمالید بلکه شستشو با آب و صابون به تنهایی کفایت می کند.

مواد ضدعفونی کننده زخم

زخم با جسم تیز

اگر با چاقو، شیشه یا تیغ ریش تراشی یا هر وسیله دیگری در آشپزخانه دچار حادثه شدید، فراموش نکنید اگرچه احتمال بروز کزاز مطرح نیست ولی شانس اینکه به عفونت های باکتریایی ثانویه دچار شوید، وجود دارد. معمولا در زخم های سطحی که فقط بافت درم آسیب دیده، شستشو با آب و صابون برای ضد عفونی کردن زخم مناسب است اما در بریدگی کمی عمیق (که نیاز به بخیه ندارد)، ابتدا با آب ولرم مایل به خنک و صابون محل زخم را بشویید و سپس با آب اکسیژنه یا مواد ضدعفونی کننده زخم آن را ضدعفونی کنید.

مواد ضدعفونی کننده زخم

به هیچ وقت با مشاهده زخم ها، به خصوص آنهایی که عمیق هستند، روی آنها بتادین نریزید چرا که می تواند باعث تحریک و التهاب زخم شود. متاسفانه یکی از اشتباهات رایجی که افراد پس از ایجاد زخم مرتکب آن می شوند، به کار بردن نادرست ضدعفونی کننده های موضعی از جمله بتادین است. اگر ماده ضدعفونی کننده در حفره زخم ریخته شود باعث تحریک و التهاب و همچنین تاخیر در ترمیم زخم می شود.

مواد ضدعفونی کننده زخم

اگر عمق زخم به قدری است که به بخیه نیاز دارد، حتما باید به درمانگاه نزدیک منزل مراجعه کنید، ضمن اینکه یک برش عمیق می تواند به تاندون ها، رباط ها و ماهیچه ها آسیب برساند. البته مواردی هم که به نظر زخم عمیق نیست اما خونریزی قطع نمی شود و بیش از 20 دقیقه طول می کشد، نیاز به توجه فوری پزشکی دارند و باید به مراکز درمانی مراجعه شود.

البته اگر زخم ایجادشده در اثر تماس با وسایل غیراستریل باشد که در بیشتر موارد این گونه است، حتما باید به پزشک مراجعه شود چرا که ممکن است به مصرف یک دوره آنتی بیوتیک نیاز باشد. اگر زخم عمیق است و پس از مراجعه به درمانگاه نیاز به بخیه زدن دارد، پزشک به کمک بتادین سطح زخم را تمیز و بلافاصله با الکل، بتادین را پاک می کند تا روی زخم نماند و سپس آن را بخیه می زند.

سپس بلافاصله با الکل (در صورت دسترسی نداشتن به الکل یا آب) بتادین را پاک و سپس زخم را پانسمان کنید. فراموش نکنید بتادین برای چند ثانیه بیشتر نباید روی زخم بماند و سریعا پاک شود. گاهی زخم بر اثر تماس پوست با یک شیء بلند و تیز مثل سوزن، میخ و … به صورت سوراخ ایجاد می شود که معمولا خونریزی هم زیاد نیست اما با این حال این زخم ها اگر با اشیای بلند و تیز ایجاد شود، با توجه به اینکه عمق آن به قدری است که بتواند به بافت داخلی پوست آسیب برساند، باید از بروز کزاز و عفونت پیشگیری شود.

بنابراین حتما به مراکز درمانی بروید. یا اینکه از طریق این لینک با پزشکان بهترین کلینیک زخم تهران در ارتباط باشید و سوالات خود را درباره درمان زخم بپرسید.

12 پماد معجزه‌گر برای زخم بستر+ توصیه‌های طلایی پزشکان

زخم ناشی از سوختگی

از آنجایی که تقریبا یکی از مشکلات شایع میان خانم ها، مواجهه با سوختگی های حرارتی از قبیل سوختگی با آب جوش، بخار داغ، اتو یا حتی پاشیدن مواد غذایی به سر و صورت است و باعث ایجاد زخم می شود، در این موارد خنک کردن نواحی سوخته مانند آب سرد یا یخ و (یا هر دو) قبل از رفتن به مراکز درمانی بسیار مفید است چرا که از عمیق شدن سوختگی و نفوذ عامل آن به لایه های زیرین پوست جلوگیری می کند.

بنابراین ناحیه آسیب دیده را به سرعت خنک کنید اما اگر دچار سوختگی سرد به دلیل تماس با جسم سرد (تماس طولانی مدت با یخ) شده اید، به سرعت ناحیه آسیب دیده را در تماس با آب گرم (البته نه داغ) قرار دهید.

مواد ضدعفونی کننده زخم
نوع زخماقدامات لازمنکات مهم
زخم سطحیشستشو با آب و صابون، مراجعه به مرکز درمانیعدم مالیدن زخم برای زدودن آلودگی، شستشو با آب و صابون کافی است
زخم با جسم تیزشستشو با آب ولرم و صابون، ضدعفونی با آب اکسیژنهدر صورت عدم نیاز به بخیه، شستشو با آب و صابون و سپس ضدعفونی با آب اکسیژنه
زخم عمیق ناشی از جسم تیز (مانند سوزن، میخ)مراجعه به مرکز درمانی برای پیشگیری از کزاز و عفونتاحتمال آسیب به بافت داخلی پوست
زخم عمیق نیازمند بخیهمراجعه به درمانگاه نزدیک برای بخیه زدنآسیب احتمالی به تاندون‌ها، رباط‌ها و ماهیچه‌ها
زخم همراه با خونریزی بیش از 20 دقیقهمراجعه فوری به مراکز درمانینیاز به توجه فوری پزشکی
زخم ناشی از تماس با وسایل غیراستریلمراجعه به پزشک برای بررسی نیاز به آنتی بیوتیکاحتمال نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک

اوزون تراپی زخم چیست ؟

شستشوی زخم

بهبود طبیعی زخم، با ۳ فاز وابسته به هم مشخص می شود: فازالتهابی، فاز تکثیر یا فیبروبلاست و فاز تغییر شکل. در بهبود طبیعی زخم،میکروارگانیسم های عفونی، پسماندهای خارجی و بافت های مرده از طریق واکنش های سلولی و عروقی در مقابل زخم، در طول فاز التهابی پاک می شوند.

اگرچه، ضعف در واکنشهای التهابی بدن می توانند باعث کمبودهایی در توانایی آن برای غلبه بر میکروارگانیسم های موجود در سطح شود. این امر می تواند منجر به رگ زایی دیرتر و تشکیل بافت گرانوله شده علاوه بر عفونت شود. میکروارگانیسم های آلاینده ممکن است تولید کلاژن را مختل کنند، متالوپروتئین ماتریس را تغییر دهند و منجر به کمبود اکسیژن و نتروفیل بازدارنده و فعالیت میکروفاژ شوند.

همراه با دبریدمان، شستشوی زخم مرحله ای حیاتی در تسهیل پیشرفت از فاز التهابی به فاز تکثیر در بهبود زخم با زدودن پسماندها که می توانند مانع فرآیند بهبود زخم شوند، است.

در صورتی که شستشوی زخم به درستی انجام شود، می تواند به بهبود زخم از لایه های داخلی بافت به لایه های خارجی سطح پوست کمک کند. به علاوه می تواند از بهبود نابالغ سطح زخم به دلیلورم چرکی یا اثر عفونی جلوگیری کند. هدف شستشو، پاک کردن زخم همراه با جلوگیری از آسیب به بستر زخم و به حداقل رساندن خطر انتقال باکتری ها به بستر زخم است.

مواد ضدعفونی کننده زخم

An antiseptic is a chemical agent that slows or stops the growth of microorganisms on external surfaces of the body and helps to prevent infection.

ضدعفونی‌کننده یک ماده شیمیایی است که رشد یا توقف رشد میکروارگانیسم‌ها را در سطح خارجی بدن کاهش می‌دهد و به پیشگیری از عفونت کمک می‌کند.

dermnetnz

زخم های وریدی و شریانی چه تفاوت هایی با هم دارند؟

انواع مواد ضدعفونی کننده زخم

انتخاب یک محلول شستشو

انتخاب محلول مناسب در شستشوی زخم دارای اهمیت بسیاری است. مواد ضدعفونی کننده زخم شامل پاک کننده های موضعی، آنتی بیوتیک ها،ضد قارچ ها، داروهای ضد عفونی کننده و داروهای بی حسی هستند. به طور ایده آل،شوینده ی زخم باید ایزوتونیک، غیر هموتلیک، غیر سمی، شفاف، با قابلیت استریل شدن آسان و ارزان قیمت باشد. متاسفانه، همچین محلولی تاکنون تولید نشده است.

به طور کلی تحقیقات اخیر، استفاده از سرم شستشوی معمولی را تشویق می کنند. بسیاری از مواد ضدعفونی کننده زخم و آنتی بیوتیک ها مورد استفاده قرار گرفته اند اما ماده افزودنی ایده آل هنوز مورد بحث است. سیتوتوکسیسسیته (یاخته آزاری) محلول باید حتما مورد توجه قرار گیرد. به خصوص، محلول های ضد عفونی کننده، مانند پوویدون آیدون،کلروهگزیدین و پروکسید هیدروژن، ممکن است برای بافت سمی بوده و بر بهبود زخم تاثیر منفی بگذارند.

سرم شستشوی معمولی

سرم شستشوی معمولی محلولی ایزوتونیک و رایج ترین محلول برای شستشوی زخم به خاطر بی خطر بودن (کم ترین میزان سمی بودن) و فاکتورهای فیزیولوژیکی است.

یکی از معایب آن این است که نمی تواند زخم های نکروتیک و کثیف را به اندازه ی محلول های دیگر تمیز کند. نرخ های مشابه ای برای عفونت زخم در مورد آب آشامیدنی از شیر، در مقایسه با سرم شستشو در بزرگسالان و کودکان گزارش شده است. توجه به تاریخ باز شدن یک سرم شستشو خیلی مهم است زیرا ممکن است ۲۴ ساعت بعد از باز کردن سرم باکتری ها شروع به رشد در آن کنند.  

مواد ضدعفونی کننده زخم

آب استریل

آب استریل که از طریق تقطیر آماده می شود، غیر قابل گرم کردن بوده و حاوی هیچ گونه ماده ی ضد میکروبی و ضد باکتری یا بافر اضافه شده ای نیست.

این آب معمولا برای شستشو مورد استفاده قرار می گیرد علی الخصوص در کشورهای در حال توسعه، زیرا جایگزینی ارزان قیمت برای سرم شستشوی ایزوتونیک است. آب استریلهای پوتونیک است و ممکن است باعث همولیز شدن شود و توسط بافت ها در حین عمل جراحی به آسانی جذب شود. بنابراین، استفاده از آن در همچون شرایطی توصیه نمی شود. در صورتی که مقدار بیش از اندازه ای از این آب مورد استفاده قرار گیرد ممکن است باعث سمی بودن شود.

آب آشامیدنی

آب آشامیدنی زمانی که سرم شستشو یا آب استریل در دسترس نیست پیشنهاد می شود. کاربرد آن به خصوص در محیط های حاد مناسب است. در واقع، تعداد کمی از مطالعات نشان داده اند که آب آشامیدنی در کاهش تعداد باکتری ها به اندازه ی سرم شستشو موثر است.

مواد ضدعفونی کننده زخم

پاک کننده های تجاری

پاک کننده های تجاری به طور فزاینده ای برای شستشوی زخم به کار گرفته می شوند. شستشوی پاک کننده برای از بین بردن، ترجیحا کشتن باکتری ها استفاده می شود و نتایج رضایت بخشی در مدل های حیوانی زخم های پیچیده ی اسکلتی عضلانی آلوده داشته است.

به دلیل محتویات سورفکتانت در پاک کننده ها، نیروی کم تری برای از بین بردن باکتری ها و پسماندهای سلولی لازم است. بنابراین این شوینده ها برای زخم هایی با پسماندهای سلولی چسبناک یا زخم های نکروتیک و کثیف بهترین است.اسپری های ماشه ای می توانند به هدایت موثرتر و بی خطرتر پاک کننده کمک کنند. پاک کننده ها معمولا حاوی نگهدارنده هایی برای رشد آرام تر باکتری ها، قارچ ها و ماندگاری بیشتر محصول هستند.

مواد ضدعفونی کننده زخم

پوویدون آیدون (بتادین)

پوویدون آیدون محلولی ضد میکروبی با طیفی وسیع، موثر درمقابل انواع مختلفی از پاتوژن ها شامل اورئوس استافیلو است. اگرچه، نرخ های مشابه عفونت در زخم در بزرگسالان و کودکان در شستشو با سرم شستشو در مقابل پوویدون آیدون ۱٪ گزارش شده اند. یکی از معایب آن سمیت سلولی آن برای سلول های سالم و بافت های گرانوله شده است. این محلول زخم را خشک و بی رنگ می کند. به علاوه ممکن است پوست اطراف زخم را هم تحریک کند.

پروکسید هیدروژن

یک محلول پروکسید هیدروژن ۳٪ یک ماده ی ضد عفونی کننده ی رایج است. اگرچه، تعداد کمی از تحقیقات روی اثر آن بر بهبود زخم و به عنوان ماده ی ضدعفونی کننده و کاربرد آن همچنان بحث برانگیز هستند. در حالی که بعضی از مطالعات نشان داده اند که پروکسید هیدروژن برای سلول های سالم و بافت های گرانوله شده دارای سمیت سلولی است، مطالعات دیگر بر روی انسان ها و حیوانات هیچ اثر منفی بر بهبود زخم نشان ندادند. مطالعات مختلف به علاوه نشان دادند که پروکسید هیدروژن در کاهش تعداد باکتری ها موثر هستند.

سدیم هیپوکلریت

سدیم هیپوکلریت (محلول داکین) از گذشته در زخم های فشار با بافت مرده برای کنترل عفونت به کار می رفته است. سدیم هیپوکلریت برای اثر کشندگی باکتریایی در مقابل بیشتر ارگانیسم هایی که معمولا در زخم های باز یافت می شوند،شناخته شده است.

نوع ماده ضدعفونی‌کنندهویژگی‌ها
سرم شستشوی معمولیایزوتونیک و ایمن برای بافت؛ مناسب برای شستشوی زخم، اما توان تمیز کردن زخم‌های نکروتیک را محدود دارد.
آب استریلحاوی مواد ضد میکروبی نیست؛ جایگزین ارزان برای سرم شستشو، اما ممکن است باعث همولیز شود.
آب آشامیدنیدر دسترس‌ بودن؛ مناسب برای محیط‌های حاد و کاهش باکتری‌ها به میزان مشابه سرم شستشو.
پاک‌کننده‌های تجاریحاوی سورفکتانت؛ مناسب برای زخم‌های آلوده و نکروتیک با کاهش نیروی لازم برای از بین بردن باکتری‌ها.
پوویدون آیدون (بتادین)ضد میکروبی با طیف وسیع؛ ممکن است به سلول‌های سالم آسیب بزند و پوست اطراف زخم را تحریک کند.
پروکسید هیدروژنماده‌ای رایج؛ بحث در مورد سمیت سلولی؛ برخی مطالعات نشان داده‌اند که عوارض منفی ندارد.
سدیم هیپوکلریت (محلول داکین)موثر در کنترل عفونت‌های زخم‌های فشار؛ اثر کشندگی باکتریایی بر ارگانیسم‌های رایج.

برای اطلاعات بیشتر درباره درمان انواع زخم مانند زخم دیابتی، زخم بستر، و اسکار، لارودرمانی و… با ما در ارتباط باشید.

دبریدمان زخم چیست و آیا دردناک است؟

سوالات متداول

چه نوع ضدعفونی‌کننده‌هایی برای زخم مناسب هستند؟

✅ ضدعفونی‌کننده‌هایی مثل بتادین، هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه)، کلرهگزیدین و الکل معمولاً برای زخم‌ها استفاده می‌شن.

 آیا بتادین بهترین مواد ضدعفونی کننده زخم است؟

⚠️ بتادین خوبه، ولی اگه زخم خیلی باز باشه، ممکنه باعث تحریک پوست بشه. بهتره برای زخم‌های کوچک یا پوست‌های حساس از گزینه‌های ملایم‌تر مثل سرم نمکی استفاده کنی.

هیدروژن پراکسید چه کاربردی داره؟

🌊 این ضدعفونی‌کننده برای زخم‌های معمولی و بریدگی‌های کوچک به‌کار می‌ره، اما بهتره زیاد استفاده نشه چون ممکنه روند بهبود زخم رو کند کنه.

کلرهگزیدین برای چه مواردیه؟

💧 کلرهگزیدین یه ضدعفونی‌کننده ملایمه که معمولاً برای زخم‌های جراحی یا پوست‌های حساس استفاده می‌شه.

 آیا الکل برای ضدعفونی زخم خوبه؟

🔥 الکل مؤثره اما ممکنه باعث سوزش بشه و برای استفاده روی زخم‌های باز خیلی توصیه نمی‌شه.

 آیا سرم نمکی (سالین) می‌تونه زخم رو ضدعفونی کنه؟

🌟 بله! سرم نمکی گزینه‌ای عالی برای پاکسازی زخم‌های حساس و جلوگیری از تحریک پوست محسوب می‌شه.

کدام مواد ضدعفونی‌ کننده زخم برای کودکان مناسب‌تره؟

👶 گزینه‌هایی مثل سرم نمکی یا کلرهگزیدین برای پوست لطیف کودکان مناسب‌تر هستن.

مواد ضدعفونی‌ کننده‌، زخم رو سریع‌تر خوب می‌کنن؟

⏳ تا حدی؛ بیشتر نقش تمیز کردن زخم رو دارن تا جلوگیری از عفونت. فرآیند بهبود، به عوامل دیگه‌ای مثل مراقبت کلی و نوع زخم بستگی داره.

پانسمان عسل

با خواص درمانی پانسمان عسل و انواع آن آشنا شوید

پانسمان عسل به دلیل خواص آنتی‌باکتریال قوی، ضدالتهابی و مرطوب‌کنندگی خود روی ترمیم زخم فایده زیادی دارد و از عفونت جلوگیری خواهد کرد.

✅تایید شده توسط کلینیک دنیای زخم

پانسمان عسل

پانسمان عسل چیست؟

در درمان زخم گاهی اوقات از پانسمان عسل استفاده می‌شود. در این روش، عسل استریل (مانند عسل مانوکا) یا ترکیبات حاوی عسل برای درمان زخم‌ها، سوختگی‌ها و عفونت‌ها کاربرد دارند و به دلیل خواص آنتی‌باکتریال، ضدالتهابی و مرطوب‌کنندگی، از رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت جلوگیری می‌کنند.

اوزون تراپی زخم چیست؟ | مزایا و معایب ازون تراپی انواع زخم

با خواص درمانی عسل آشنا شوید

عسل یک عامل ضدمیکروبی موضعی است که هزاران سال است در مراقبت از زخم استفاده می شود. خواص درمانی عسل را تا حد زیادی به فعالیت های ضدمیکروبی و ضد التهابی آن نسبت داده اند.

در زخم های مزمن که بدلیل وجود رادیکال های آزاد در فاز التهابی مانده اند و پیشروی ندارند عسل با آنتی اکسیدان خود می تواند آن را از زخم برطرف کند. پتانسیل آنتی اکسیدانی به فنول موجود در آن نسبت داده می شود. این ماده مزایای فراوانی دارد؛ از جمله:

  • فعالیت ضدمیکروبی
  • اثر دبریدمان زخم
  • اثر اسمزی
  • فعالیت ضد التهابی
  • فعالیت آنتی اکسیدانی

باکتری های گرم مثبت اغلب در عفونت زخم دخالت دارند. تحقیقات نشان داده شده است که فعالیت استافیلوکوکوس اورئوس (شایع ترین علت عفونت زخم) توسط غلظت نسبتا کم از عسل مهار می شود.

پانسمان عسل

Honey is an acidic hyperosmolar sugar solution produced from plant nectar by honey bees. It is composed of enzymes including water, sucrose, glucose, fructose, amino acid, beeswax, pollen, pigments, minerals and glucose oxidase which converts sucrose into simple glucose and fructose and produces gluconic acid. The biological .components in honey improve the wound environment, accelerate the healing process

عسل یک محلول قندی اسیدی است که از شهد گیاهان توسط زنبورهای عسل تولید می‌شود. این ماده شامل آنزیم‌هایی است که از آب، ساکارز، گلوکز، فروکتوز، اسیدهای آمینه، موم زنبور عسل، گرده، رنگدانه‌ها، مواد معدنی و… تشکیل شده‌اند. این آنزیم، ساکارز را به گلوکز و فروکتوز ساده تبدیل کرده و اسید گلوکونیک تولید می‌کند. ترکیبات زیستی موجود در عسل باعث بهبود محیط زخم و تسریع فرآیند بهبودی می‌شوند.

sciencedirect

تاریخچه عسل درمانی

استفاده موضعی از عسل دارای سابقه طولانی است. در واقع عسل، به عنوان یکی از قدیمی ترین پانسمان های زخم شناخته شده است. عسل توسط پزشکان یونان باستان برای درمان زخم های عفونی مورد استفاده قرار گرفت.

خواص درمانی عسل در کتاب های مقدس انجیل، قرآن و تورات ذکر شده ، بطور مثال در قرآن: “ثم کلی من کل الثمرات فاسلکی سبل ربک ذللا یخرج من بطونها شراب مختلف الوانه فیه شفا للناس ان فی ذلک لایه لقوم یتفکرون” (69 سوره نحل)

ترجمه: ” سپس از تمام ثمرات تناول کن، و راه هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده به راحتی بپیما، از درون شکم آنها نوشیدنی خاصی خارج می شود، به رنگ های مختلف که در آن شفای مردم است در این امر نشانه روشنی است برای مردمی که اهل فکرند.”

آشنایی با آناتومی پوست، پوست چند لایه اصلی دارد؟

پانسمان عسل

انواع پانسمان با عسل

 هر نوع از پانسمان‌های مبتنی بر عسل ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد. در ادامه بیشتر درباره آن خواهیم پرداخت:

پانسمان‌های عسل طبیعی

در این نوع پانسمان از عسل طبیعی (اغلب عسل مانوکا) برای پوشش زخم استفاده می‌شود، البته توجه کنید که این روش ممکن است برای برخی از افراد ناخوشایند باشد و در هنگام تعویض پانسمان ناراحتی ایجاد کند.

پانسمان‌های آماده حاوی عسل (پانسمان‌های مدرن)

پانسمان‌های آماده در کارخانه‌ها تولید می‌شوند و حاوی لایه‌هایی با عسل استاندارد هستند. استفاده از این روش بسیار آسان است و برای زخم‌های مزمن، عمیق و عفونی کاربرد دارد.

ترکیبات حاوی عسل و ژل‌ها

این پانسمان‌ها از ترکیب عسل با مواد ژلاتینی تهیه می‌شوند که باعث حفظ رطوبت زخم می‌شوند و برای زخم‌های خشک و زخمی‌هایی که نیاز به رطوبت بیشتر دارند، کاربردی هستند.

نوع پانسمان عسلمزایامعایبموارد کاربرد
پانسمان‌های عسل طبیعی– خاصیت آنتی‌باکتریال قوی- طبیعی و بدون افزودنی– دشواری در استفاده- ایجاد چسبندگی- اثربخشی محدود در زخم‌های پیچیدهزخم‌های سطحی و کوچک
پانسمان‌های آماده حاوی عسل– استفاده آسان- استاندارد و فرآوری شده- مناسب برای زخم‌های پیچیده و عفونی– قیمت بالا- امکان حساسیت به افزودنی‌هازخم‌های عمیق، زخم‌های مزمن، زخم‌های عفونی
ترکیبات عسل و ژل‌ها– حفظ رطوبت در محل زخم- آزادسازی کنترل‌شده عسل- مناسب برای سطوح حساس و زخم‌های خشک– قیمت بالاتر- اثربخشی کمتر بر عفونت‌های شدیدزخم‌های خشک، زخم‌های سطحی و مناطق حساس بدن

جدیدترین روش‌ آنژیوگرافی پای دیابتی کدام است؟

پانسمان عسل

نحوه عملکرد عسل روی زخم

برخی از مواد شیمیایی موجود در عسل می توانند باکتری های خاص و قارچ را بکشند. پوشاندن زخم با عسل باعث می شود ضمن از بین رفتن باکتری ها و قارچ ها، محیط سرشار از مواد غذایی برای افزایش سرعت بهبود بافت تخریب شده فراهم شود.

این ماده نه تنها عفونت زخم را از بین میبرد بلکه از عفونت کردن مجدد زخم نیز جلوگیری می کند. علاوه بر این عسل بافت های مرده زخم را که می توانند عوامل بیماری زا را در خود جای دهد از بین می برد و با خاصیت ضدالتهاب خود از شدت ورم در موضع زخم کاسته و آثار به جا مانده از زخم بر روی پوست را به حداقل می رساند.

همچنین عسل موجب می شود بافت های سالم مجاور زخم با سرعت بیشتری رشد کنند و بافت های پوششی با سرعت بیشتری جای بافت های نابود شده را بگیرند. اکثر موجودات مضر نمی توانند در عسل رشد و تکثیر داشته باشند. با این حال باکتری هایی که از طریق اسپور تکثیر پیدا می کنند مانند بوتولیسم در عسل باقی می مانند.

در مواردی که نیاز به استفاده از عسل به عنوان روش درمانی باشد با تاباندن اشعه گاما به عسل، اسپور باکتری را غیرفعال می کنند که به این عسل، عسل پزشکی گفته می شود.

عسل بر کاهش زمان بهبود زخم حاد مانند سوختگی سطحی، خراشیدگی، زخم کوچک جراحی اثر دارد ولی در درمان زخم حاد خصوصا زخم های وریدی پا این تاثیر دیده نمی شود. برای بررسی تاثیر عسل بر انواع زخم ها به مطالعات بیشتری نیاز است.

تغذیه و گوارش سالم در درمان زخم‌ها نقش دارند؟

پانسمان عسل

انواع زخم‌های قابل درمان با پانسمان عسل

پانسمان عسل به دلیل خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی خود، برای درمان انواع مختلف زخم‌ها کاربرد دارد:

نوع زخمویژگی زخمتأثیر پانسمان عسلمزایا
زخم‌های دیابتی– خطر بالای عفونت– کنترل عفونت، ترمیم سریع‌تر– کاهش خطر قطع عضو
زخم‌های بستر– زخم‌های عمیق و مزمن– حذف بافت‌های مرده، حفظ رطوبت– کاهش درد و التهاب
زخم‌های جراحی– حساس به عفونت– کاهش عفونت، تسریع بستن زخم– کم شدن جای زخم
سوختگی‌ها– نیاز به رطوبت برای ترمیم سریع– جلوگیری از عفونت، کاهش التهاب و درد– تسریع ترمیم و کاهش جای سوختگی
زخم‌های عفونی– آلوده به باکتری– پاکسازی عفونت، کاهش بار باکتریایی– جلوگیری از گسترش عفونت
پانسمان عسل

دنیای زخم از تیمی متشکل از متخصصین جراحی، عفونی و درمانگران مجرب زخم سابقه بالایی در درمان زخم‌های پای دیابتی، عفونی، جراحی و زخم بستر و… دارد. شما می‌توانید درباره درمان هر یک از این زخم‌ها از طریق این لینک با مشاوران تماس بگیرید.

سوالات متداول

پانسمان عسل برای چه زخم‌هایی استفاده می‌شه؟

زخم‌های سطحی، سوختگی‌ها، زخم دیابتی، زخم بستر و عفونت‌های مزمن.

عسل معمولی هم می‌تونم استفاده کنم؟ 🍯

نه، حتما باید عسل استریل و مخصوص باشه، چون عسل معمولی ممکنه آلودگی یا باکتری داشته باشه.

چند وقت یک بار باید پانسمان عوض بشه؟ ⏳

معمولاً هر 1 تا 3 روز، بسته به نوع زخم.

درد داره وقتی استفاده می‌کنم؟ 🤕

نه، اتفاقاً به کاهش درد کمک می‌کنه.

. قیمت این پانسمان‌ها چطوره؟ 💰

پانسمان‌های مدرن کمی گرون‌تر از روش‌های ساده‌تر هستن، ولی ارزشش رو دارن.

بهبود زخم با عسل چقدر زمان می‌بره؟ 🕒

بسته به شدت زخم، معمولاً چند روز تا چند هفته زمان می‌بره.

قطع عضو آمپوتاسیون

قطع عضو، راهنما جامع برای درک آمپوتاسیون و زندگی پس از آن

آمپوتاسیون یا قطع عضو یک عمل جراحی برای قطع کردن اندام (دست یا پا) یا بخشی از اندام (انگشت، پایین دست، انگشت پا یا قسمت پایین پا) است. زمانی که بیمار از ضرورت قطع عضو آگاهی می‌یابد، طبعاً دچار نگرانی و ناراحتی شدیدی می‌شود.

هرچند تغییر شیوه زندگی پس از قطع عضو کاری دشوار است، اما افراد بسیاری هستند که پس از قطع اندام توانسته‌اند زندگی خود را به خوبی مدیریت کنند و از یک زندگی فعال و پربار لذت ببرند. اندام‌های مصنوعی به بیماران کمک می‌کند تا توانایی از دست رفته خود را پس از قطع عضو بازیابند.

✅تایید شده توسط پزشکان کلینیک زخم

قطع عضو آمپوتاسیون

آمپوتاسیون چیست؟

آمپوتاسیون (Amputation) یا قطع عضو به معنای برداشتن یا قطع قسمتی از اندام بدن است که معمولا طی یک عمل جراحی انجام می‌شود تا با جلوگیری از پیشرفت بیماری، کیفیت زندگی بیمار بهبود یابد.

Amputation is the loss or removal of a body part such as a finger, toe, hand, foot, arm or leg. It can be a life changing experience affecting your ability to move, work, interact with others and maintain your independence. Continuing pain, phantom limb phenomena and emotional trauma can complicate recovery.

قطع عضو به معنای از دست دادن یا برداشتن یکی از اندام‌های بدن مانند انگشت، شست، دست، پا، بازو یا ساق پا است. این اتفاق می‌تواند تجربه‌ای تاثیرگذار و تغییر دهنده زندگی باشد که بر توانایی شما برای حرکت، کار کردن، تعامل با دیگران و حفظ استقلالتان اثر می‌گذارد. ادامه داشتن درد، پدیده اندام فانتوم و آسیب‌های روحی می‌توانند روند بهبودی را پیچیده‌تر کنند.

hopkinsmedicine.org

قطع عضو آمپوتاسیون

مکانیسم اثر لارو درمانی بر روی زخم

دلایل قطع عضو را بشناسید

بدون شک، قطع عضو نیز دلایل فراوانی دارد که به طور کلی شامل دو دسته مادرزادی و اکتسابی است:

دلایل مادرزادی

برخی از افراد در همان ابتدای به دنیا آمدن خود، با مشکلات ژنتیکی روبرو هستند، این امر باعث می‌شود که بخشی از اندام خود را به طور کامل یا ناقص از دست داده باشند. نوع دوم فوکوملیا نام دارد که در آن اندام‌ها به شدت کوتاه می‌شوند و دست‌ها و پاها به طور غیرطبیعی به بدن نزدیک هستند.

دلایل اکتسابی

به جز مواردی که در بالا به آنها اشاره کردیم، چند دلیل دیگر نیز برای قطع عضو وجود دارد که در طی سال‌ها به وجود آمده‌اند. کاهش خون‌رسانی به یک قسمت از بدن باعث می‌شود که بخشی از بافت از بین برود در نتیجه، فرد نیاز به قطع عضو خواهد داشت.

یکی از شایع‌ترین دلیل آمپوتاسیون که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد بخاطر این مسئله رخ می‌دهند، دیابت است. این بیماری می‌تواند در خون‌رسانی و عملکرد اعصاب اختلال ایجاد کند و زخم‌های مقاوم و غیرقابل درمان در پا به وجود آورد، پس قطع عضو نیاز خواهد بود.

قرارگیری طولانی‌مدت اندام در دمای بسیار پایین، قانقاریا (اختلال شدید در گردش خون شریانی) و زخم پای مزمن از دیگر دلایل اکتسابی برای قطع عضو هستند. عفونت شدید مانند استئومیلیت (عفونت استخوان) نیز گاهی وقت‌ها ممکن است منجر به آمپوتاسیون شود.

برای جلوگیری از گسترش تومورهای بدخیم سرطانی مانند سارکوم، پزشکان از قطع عضو استفاده می‌کنند.

برای درمان آسیب‌هایی مانند له‌شدگی، شکستگی‌های شدید، تصادفات رانندگی، زخم چاقو یا تیراندازی، گاز گرفتن حیوانات و غیره نیز از قطع عضو استفاده می‌کنند.

آنچه هر بیمار دیابتی باید درباره آسیب اعصاب بداند

محل قطع عضو چگونه تعیین می‌شود؟

عمل جراحی قطع عضو نیاز به تیم پزشکی و توانبخشی دارد که این تیم از پزشکان و پرستاران و متخصصان دیگری تشکیل شده است که شامل فیزیوتراپیست، متخصص کاردرمانی، متخصص پروتز در صورت لزوم به اندام مصنوعی می‌شود.

اعضا تیم توانبخشی می توانند به هرگونه سؤال بیمار در طی و بعد از جراحی پاسخ دهند یا راه های را در مورد نگرانی های بیمار برای بعد از جراحی به بیمار آموزش دهند. آن ها همچنین در مورد هرگونه تمرین و مراقبت های که باید بیمار در خانه انجام دهد او را راهنمایی می کنند.

علاوه بر آن، دریافت پشتیبانی روانی بعد از قطع عضو برای بیماران بسیار مهم است. بر همین اساس برخی از بیمارستان ها دارای یک مشاور یا روان شناس هستند که بیماران می توانند قبل از عمل در مورد احساسات و نگرانی های خود با او مشورت کنند.

پزشک برای تعیین محل قطع عضو و میزان بافتی که باید برداشته شود، از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

  •  بررسی وجود ضربان نزدیک به محل در نظر گرفته شده برای قطع
  •  مقایسه دمای عضو آسیب دیده با عضو سالم
  •  جستجوی ناحیه‌هایی با پوست قرمز
  •  پزشک بررسی می‌کند که آیا پوست نزدیک به ناحیه در نظر گرفته شده برای قطع، هنوز به لمس حساس است یا خیر.

تفاوت زخم های وریدی و شریانی در چیست؟

قطع عضو آمپوتاسیون

این عمل چند نوع دارد؟

انواع  بسیار مختلفی از قطع عضوهای اندام تحتانی شامل ران، زانو، مچ پا و آمپوتاسیون‌های پا وجود دارند. توانبخشی شما ممکن است به طور قابل توجهی متفاوت باشد، به نوع قطع عضوی که دچار آن شده‌اید بستگی دارد.

انواع مختلفی از پروتزها و ابزارهای کمک به راه رفتن وجود داشته که برای اقسام مختلف آمپوتاسیون استفاده می‌شود، بنابراین فیزیوتراپیست شما باید از نوع قطع عضوی که دارید مطلع باشد. از طرفی شما باید برای رسیدن دوباره به عملکرد طبیعی راه رفتن، توانایی خود را به حداکثر برسانید. اگر شما دچار یک آمپوتاسیون شده‌اید، اطمینان حاصل کنید که با نوع آن قطع عضو آشنا هستید.

به یاد داشته باشید که آمپوتاسیون اندام تحتانی، یک جراحی پیچیده است و پروسه توانبخشی افراد بسیاری را درگیر می‌کند. این افراد عبارتند از فیزیوتراپیست شما، کاردرمان، مددکار اجتماعی، روانشناس و پزشک. آنها باید با یکدیگر همکاری کرده تا قابلیت تحرک اعضای شما را به حداکثر رسانده و یک نتیجه مثبت پس از  آمپوتاسیون اندام تحتانی به دست آورید.

قطع عضو چند نوع دارد که در جدول پایین به آنها می‌پردازیم:

آمپوتاسیونمحل قطع عضوچالش‌های اصلیمزایا/راهکارها
بالای زانو (AKA)بالای مفصل زانو (ران)از دست دادن زانو، کنترل عضلانی کم، سختی راه رفتنپروتزهای پیشرفته، مفاصل بیومکانیکی، توانبخشی
زیر زانو (BKA)زیر مفصل زانو (ساق پا)خطر کمتر عوارض، مراقبت از محلحفظ مفصل زانو، راه رفتن موفق‌تر با پروتز
نصف لگنمفصل ران و لگنسختی راه رفتن، عدم وجود اندام برای نصب پروتزفیزیوتراپی، دستگاه‌های کمکی تخصصی
انگشت پاانگشت پامشکلات تعادل و گام برداشتن (گاهی)توانبخشی کمتر، بهبود سریعتر، اصلاح تعادل (در صورت نیاز)
قسمتی از پاانگشتان و استخوان کف پاکاهش جزئی تحرک، حفظ تعادلحفظ شکل پا، حفظ عضلات مهم برای حرکت

چگونه انجام می‌شود؟

برای انجام آمپوتاسیون معمولاً بیمار باید 14 ـ 5 روز یا بیشتر در بیمارستان بستری شود، مدت بستری به گستردگی جراحی و عوارض بروز یافته بستگی دارد.

روش جراحی قطع عضو، به عضو درگیر و وضعیت سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. قطع عضو را می‌توان تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی نخاعی، یعنی بی‌حس کردن بدن از کمر به پایین، انجام داد. جراح در عمل آمپوتاسیون تمام بافت آسیب دیده را برمی‌دارد و بافت سالم را حتی‌الامکان باقی می‌گذارد.

جراح موارد زیر را در عمل قطع عضو انجام می‌دهد:

  •  برداشتن بافت بیمار و استخوان له شده
  •  صاف کردن بخش‌های ناهموار استخوان
  •  بستن عصب‌ها و رگ‌ها
  • بریدن و شکل دادن عضلات به گونه‌ای که بتوان عضو مصنوعی را به انتهای عضو قطع شده متصل کرد.

جراح گاهی زخم را بلافاصله پس از قطع عضو می‌بندد و برای این کار لایه‌های پوست را بخیه می‌زند. این روش به قطع عضو بسته موسوم است. اما جراح گاهی ناحیه را چند روز باز می‌گذارد تا اگر لازم شد بافت بیشتری را بردارد.

سپس تیم جراحی پانسمان استریل را روی زخم قرار می‌دهد و انتهای عضو را می‌پوشاند تا این پوشش پانسمان یا لوله‌های تخلیه را نگه دارد. همچنین گاهی از تراکشن یا کشش استفاده می‌شود تا بخش باقیمانده در موقعیت مناسب باقی بماند، آتل نیز برای ثابت نگه داشتن عضو به کار برده می‌شود.

چه زمانی دبریدمان زخم لازم است؟

چند نکته برای مراقبت‌های بعد از عمل

معمولاً پس از به هوش آمدن یا برطرف شدن بی‌حسی، به بخش بازگشت خواهید گشت. بعضی اوقات ممکن است متخصص بیهوشی تصمیم بگیرد شما را به بخش جراحی بعد از عمل (POSU) یا واحد HDU ارسال کند تا بتواند از نزدیک وضعیت شما را کنترل کند.

تا وقتی که نتوانید به اندازه کافی بنشینید و غذا بخورید، توسط سرم مایعات به شما تزریق می‌شود. پرستاران و پزشکان سعی می‌کنند با تزریق مسکن از طریق لوله‌ای در کمر یا دستگاهی که با فشار دادن یک دکمه قادر به کنترل است، شما را از درد دور نگه دارند.

تجربه ی درد در قسمتی از پا که قطع شده است (درد فانتوم اندام) بسیار عادی است و می‌توان با کمک دارو به تسکین آن کمک کرد و به سرعت آن را از بین برد. همچنین ممکن است شما نیاز به یک انتقال خون کوچک داشته باشید.

با بهبودی، لوله‌های مختلفی که به شما وصل بود برداشته می‌شوند و به تدریج حرکت می‌کنید تا جایی که حالتان به اندازه کافی مناسب برای بازگشت به خانه باشد.

قبل و بعد از عمل باید به یک فیزیوتراپیست که به شما در تنفس (برای جلوگیری از ابتلا به عفونت قفسه سینه) و همچنین به تحرک شما کمک خواهد کرد، مراجعه کنید. در ابتدا تمریناتی در رختخواب به شما داده می‌شود و سپس شما را به انتقال از تخت به صندلی تشویق می‌کنند.

اگر زخم شما بهبود یابد، فیزیوتراپیست در صورت احساس امنیت برای پوشیدن یکی پای مصنوعی موقت، تمرکز بر روی یک اندام مصنوعی موقت را شروع خواهد کرد. اگر اینگونه نباشد، نحوه استفاده از صندلی چرخدار به شما آموزش داده می‌شود.

همچنین شما یک متخصص کاردرمانی که به توانبخشی شما کمک می‌کند را ملاقات خواهید کرد. حتی اگر قصد راه رفتن دارید، هنوز هم ممکن است به طور موقت یا برای مسیرهای طولانی به یک صندلی چرخدار احتیاج داشته باشید.

قرار ملاقاتی برای شما انجام می‌شود که یک پای مصنوعی بجای اندام قطع شده برای شما قرار دهند، به گونه‌ای که وقتی لباس پوشیده‌اید مانند پای سالمتان به نظر برسد.

از دست دادن یکی از اندام‌های بدن می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد. اگر احساس می‌کنید به پشتیبانی‌ بیشتر یا شخص دیگری برای گفتگو نیاز دارید، لطفا با پزشک خود صحبت کنید. از دیگر نکات مهم می‌توانیم به موارد پایین اشاره کنیم؟

  • ✅ در چند روز اول پس از عمل، اکسیژن با ماسک و مایعات وریدی به بیمار داده می‌شود.
  • ✅ برای تخلیه ادرار، یک لوله کوچک (سوند) در مثانه قرار می‌گیرد.
  • ✅ زخم با بخیه یا منگنه جراحی بسته شده و بانداژ می‌شود؛ ممکن است لوله برای تخلیه مایعات اضافی زیر پوست قرار گیرد.
  • ✅ بانداژ چند روز در محل باقی می‌ماند تا خطر عفونت کاهش یابد.
  • ✅ اگر مایعات چرکی (سرم) جمع شوند، توسط پزشک یا پرستار تخلیه می‌شود.
  • ✅ التهاب ناحیه جراحی طی چند هفته کاهش می‌یابد.
  • ✅ پس از برداشتن بانداژ اولیه، باند کشی برای کاهش تورم استفاده می‌شود.

چه داروهایی مصرف کنیم؟

داروهایی که ممکن است برای تسکین درد در قطع عضو استفاده شوند، عبارتند از:

  • دارو ضدتشنج
  • دارو های مسکن مانند کدئین یا مورفین
  • کورتیکواستروئید و یا بی حسی موضعی تزریق
  • داروهای ضد افسردگی که در درمان درد عصبی مفید هستند.
  • داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن
قطع عضو آمپوتاسیون

روش‌های درمان زخم‌های پس از عمل جراحی

آیا آمپوتاسیون عوارض دارد؟

مانند هر نوع عمل، قطع عضو با خطر بروز عوارض زیاد همراه است. سن بیمار، نوع قطع عضو بیمار، سلامت عمومی بیمار و… از جمله عوامل مؤثر بر خطر عوارض ناشی از قطع عضو هستند.

خطر عوارض جدی در قطع عضو برنامه ریزی شده کمتر از قطع عضو اورژانسی و فوری است. عوارض مرتبط با قطع عضو شامل موارد زیر است:

عوارض قطع عضوتوضیح
ذات الریهعفونت ریه، به خصوص در بیماران بستری و کم‌تحرک
درد و ضایعات “اندام فانتوم”احساس درد یا ناراحتی در اندام قطع‌شده (خیالی)
ترومبوز ورید عمقی (DVT)لخته شدن خون در رگ‌های عمقی، معمولاً پاها
مشکلات قلبی مانند حمله قلبیافزایش خطر بروز مشکلات قلبی پس از جراحی
کندی بهبود زخم و عفونت زخمتاخیر در ترمیم زخم یا ایجاد عفونت در محل قطع عضو

در بعضی موارد، ممکن است بیمار برای اصلاح مشکلاتی که ایجاد می شوند یا به تسکین درد کمک می کند، به عمل جراحی جانبی نیاز داشته باشد.

به علاوه به دلیل ضعف جریان خون، بهبودی زخم ها گاهی اوقات ممکن است کند پیش برود و در بسیاری از مواقع لازم ایست که در صورت بهبود نیافتن زخم، قطع عضو دیگری بالاتر از قسمت قبل انجام شود.

  • زخم ممکن است آلوده شود و در این صورت به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها نیز نیاز خواهد بود.
  • درد و تیر کشیدن زخم رایج است و ممکن است به مدت چند ماه ادامه داشته باشد.
  • عفونت قفسه سینه می‌تواند به دنبال این نوع جراحی، به ویژه در افراد سیگاری، رخ دهد و ممکن است نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک و فیزیوتراپی وجود داشته باشد.
  • مانند هر عمل دیگری، احتمال حمله قلبی یا سكته مغزی یا حتی مرگ وجود دارد.
قطع عضو آمپوتاسیون

سوالات متداول

هزینه‌های آمپوتاسیون و درمان‌های بعدی چگونه است؟ 💰

بیمه‌های درمانی معمولاً بخشی از هزینه‌ها را پوشش می‌دهند 📝
هزینه پروتز بسته به نوع و کیفیت آن متفاوت است 📊
خدمات توانبخشی و فیزیوتراپی هزینه‌های جانبی دارند 💵
برخی سازمان‌های حمایتی می‌توانند کمک‌هایی ارائه دهند 🤲

چرا آمپوتاسیون انجام می‌شود؟ 🧐

عفونت شدید که به درمان پاسخ نمی‌دهد 🦠
آسیب شدید ناشی از تصادف یا تروما 💥
بیماری‌های عروقی که جریان خون را مختل می‌کنند ❤️‍🩹
دیابت پیشرفته و عوارض آن 🍬
تومورهای بدخیم 🎗️
نقص مادرزادی در برخی موارد 👶

قبل از عمل آمپوتاسیون چه اتفاقی می‌افتد؟ 📋

پزشک معاینات کاملی انجام می‌دهد 🩺
آزمایش‌های خون و تصویربرداری گرفته می‌شود 🔬
در مورد روش جراحی و محل دقیق قطع عضو تصمیم‌گیری می‌شود 📏
مشاوره روانشناسی برای آمادگی ذهنی توصیه می‌شود 🧠

دوره نقاهت بعد از آمپوتاسیون چگونه است؟ 🛌

معمولاً چند روز بستری در بیمارستان لازم است 🏥
دوره بهبود زخم حدود ۴ تا ۸ هفته طول می‌کشد 📆
فیزیوتراپی از مراحل مهم بهبودی است 💪
مراقبت از محل جراحی و پانسمان منظم ضروری است 

بعد از آمپوتاسیون چه مشکلاتی ممکن است پیش بیاید؟ ⚠️

درد فانتوم (احساس درد در عضوی که دیگر وجود ندارد) 👻
عفونت محل جراحی 🔍
مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی یا اضطراب 😔
چالش‌های تطبیق با شرایط جدید زندگی 🔄

پروتز چیست و چه کمکی می‌کند؟ 🦿

پروتز یک عضو مصنوعی است که جایگزین عضو از دست رفته می‌شود. انواع مختلفی از پروتزها وجود دارند:
پروتزهای ساده مکانیکی 🔧
پروتزهای پیشرفته الکترونیکی 🤖
پروتزهای سفارشی متناسب با نیازهای فرد 👌

چطور با شرایط جدید سازگار شویم؟ 🌱

شرکت در جلسات فیزیوتراپی و کاردرمانی 🧘‍♀️
استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی 🗣️
پیوستن به گروه‌های حمایتی افراد با تجربه مشابه 👥
یادگیری مهارت‌های جدید برای انجام فعالیت‌های روزمره 📚
صبر و حوصله در مسیر سازگاری با شرایط جدید ⏳

استئومیلیت

استئومیلیت Osteomyelitis به معنای التهاب استخوان است و چون علت التهاب استخوان در اغلب قریب به اتفاق موارد عفونت است در عمل، استئومیلیت به معنای عفونت استخوان است.

استئومیلیت یا عفونت استخوان و مغز استخوان یک بیماری جدی و خطرناک است که نیاز به درمان فوری با آنتی بیوتیک و معمولا عمل جراحی دارد. علامت عمده عفونت استخوان درد استخوان است.

 عفونت استخوان دو نوع حاد و مزمن دارد.

استئومیلیت حاد یا عفونت حاد استخوان به مواردی میگویند که علائم بیمار در عرض چند روز ایجاد شده و شدت میگیرد. این بیماری بیشتر در کودکان و نوجوانان و بیشتر در پسران دیده میشود.

در این بیماری هر یک از استخوانهای بدن ممکن است درگیر شود. در کودکان استخوانهایی که معمولا درگیر میشوند عبارتند از استخوان ران، درشت نی، استخوان بازو یا ساعد. در بزرگساالن استخوانهای لگن و ستون فقرات معموالً درگیر میشوند. این بیماری در هر دو جنس و همه سنین دیده میشود، ولی در کودکان در دوره رشد سریع (۵ تا ۱۴ سالگی)، به خصوص در جنس مذکر شایعتر است.

راه های انتقال عفونت استخوان

استئومیلیت یا عفونت استخوان میتواند با چند مکانیسم متفاوت ایجاد شود

  • جریان خون : انتقال میکروب ها از طریق جریان خون شایعترین نوع بروز عفونت استخوان است. بسیاری از بیماران ابتدا دچار عفونتی باکتریایی بصورت گلودرد چرکی یا عفونت چرکی پوست مثل زرد زخم هستند. باکتری های مولد این بیماری ها میتواند از محل عفونت به جریان خون فرد وارد شده و سپس از راه آن خود را به استخوان رسانده و در آنجا رشد و تکثیر کرده و علائم استئومیلیت را ایجاد کنند.
  • زخم : در زخم هایی که بدنبال اصابت اجسام برنده ایجاد شده اند و یا وقتی شکستگی باز استخوان بوجود آمده، میکروب ها میتوانند از محیط خارج از بدن بطور مستقیم و از طریق زخم به استخوان وارد شده و در آن رشد کرده و موجب عفونت استخوان شوند
  • مجاورت : گاهی اوقات یک کانون چرکی در یک بافت نزدیک استخوان قرار گرفته و میکروب ها از آن بافت عفونی به استخوان سرایت کرده و موجب عفونت استخوان میشوند

شایعترین عامل ورم استخوان، میکروب استافیلوکوک می‌باشد. در سایر موارد اغلب باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک، انتروباکترها و مایکوباکتریوم و گاه قارچها عامل بیماری می‌باشند. در کم‌خونی سلول داسی‌شکل اغلب عامل بیماریزا سالمونلا است. عفونت مزمن استخوان ممکن است به علت وجود باکتریهای داخل سلولی (داخل سلول‌های استخوان) باشد. این باکتری‌ها قادر به هجوم به سلول‌های دیگر استخوانی هستند، علاوه بر این، باکتری‌های بین استخوانی در مقابل آنتی‌بیوتیک‌ها مقاومت پیدا می‌کنند. این موارد استئومیلیت مزمن را توجیه می‌کنند. استئومیلیت به خصوص نوع مزمن آن می‌تواند به فلج شدن، قطع عضو و حتی مرگ نیز بینجامد.

در کودکان عفونت استخوان می‌تواند به مفصل‌ها منتقل شود و به التهاب مفصل منجر شود. استخوان‌هایی که در کودکان معمولاً درگیر می‌شوند عبارتند از استخوان‌های بلند مانند استخوان ران، درشت‌نی و استخوان بازو. در بزرگ‌سالان معمولاً استخوان‌های لگن، ستون فقرات و گاه فک درگیر می‌شوند. این بیماری در کودکان در دوره رشد سریع (۱۴–۵ سال)، به خصوص در جنس مذکر شایع‌تر است. ورم استخوان مزمن در افراد بالغ به ویژه معتادان تزریقی، افراد با ضعف ایمنی، افراد ناتوان و بیماران مرض قند شایعتر است.

علائم عفونت استخوان 

علائم و نشانه‌های استئومیلیت شامل:

  • تب و لرز، تهوع، استفراغ، رنگ پریدگی، افزایش تعداد نبض، بی اشتهایی
  • تورم، گرم یودن و قرمزی نواحی اطراف عفونت 
  • درد در محل دارای عفونت و تندرنس (تندرنس به معنای ایجاد درد در نقطه ای از بدن بدنبال فشار دادن آن نقطه است)
  • خستگی 

عوامل تشدید کننده بیماری استئومیلیت

  • بیماری‌های تضعیف کننده مقاومت بدن
  • رشد سریع در طی کودکی
  • دیابت شیرین
  • کاشتن وسایل ارتوپدی (مثل زانوی مصنوعی)
  • مصرف وریدی داروها

عفونت استخوان در چه افرادی شایع تر است؟

عفونت استخوان یا استئومیلیت در هر فردی می تواند بوجود آید با این حال شرایط زیر زمینه بروز آنرا آماده تر می کنند.

  •  شکستگی یا خونریزی در داخل استخوان
  •  وجود پروتز یا پیچ و پلاک فلزی در داخل استخوان بدنبال عمل جراحی قبلی
  •  عمل جراحی اخیر در استخوان
  •  ضعیف بودن سیستم ایمنی مانند ابتلا به ایدز، مصرف داروهای شیمی درمانی یا حاوی کورتن و یا نارساسس مزمن کلیه، کبد یا قلب
  •  مصرف مواد مخدر تزریقی یا اعتیاد به الکل
  •  سابقه قبلی عفونت استخوان
  •  اختلال در حس لمس پوست و بدنبال آن زخم های پوستی و سپس عفونت استخوان، بطور مثال در دیابت

سرنوشت یک استخوان عفونت کرده

با رشد و تکثیر میکروب ها در درون استخوان، گلبول های سفید به استخوان وارد شده و شروع به دفاع در برابر میکروب ها میکنند. موادی که گلبول های سفید برای مبارزه با میکروب ها از خود ترشج میکنند موجب اتساع عروق خونی استخوان و نشت مایعات به فضای بین سلولی استخوان میشود.

این امر فشار داخل استخوان را بالا میبرد که نتیجه آن تحت فشار قرار گرفتن عروق خونی و بسته شدن آنها و درنتیجه نرسیدن خون به سلول های استخوان و مرگ انها میشود.

مواد سمی ترشح شده از میکروب ها هم سلول های استخوانی را از بین میبرند. سلول های مرده همراه با بقایای گلبول های سفید کشته شده در محیط عفونت ماده ای را بوجود میاورد که به آن چرک میگویند.

بر اثر پر خونی که در استخوان ایجاد میشود مواد معدنی و کلسیم داربست استخوان کاهش میابد. مواد سمی مترشحه از باکتری ها و گلبول های سفید هم به برداشته شدن املاح کلسیم از استخوان و در نتیجه خورده شده و نرم شدن آن در محل عفونت کمک میکنند.

بتدریج چرک در درون محوطه های خالی که بدین صورت در استخوان ایجاد شده است جمع شده و ایجاد آبسه یا مراکز تجمع چرک میکند. با بیشتر شدن چرک و بزرگتر شدن آبسه، چرک استخوان را سوراخ کرده و به زیر پریوست (پریوست یا ضریع پرده محکم بافتی است که دور تا دور استخوان را پوشانده است) راه پیدا میکند.

آبسه موجب میشود پریوست از استخوان جدا شود و چون قسمت زیادی از جریان خون و تغذیه استخوان از راه پریوست است جدا شدن ایندو از هم موجب نکروز و مرگ استخوان میشود.

هر موقع که پریوست از استخوان جدا میشود بین ایندو استخوان جدید ساخت میشود. استخوانی را که در استئومیلیت بین پریوست و استخوان ایجاد میشود اینولکروم Involucrum مینامند. استخوان مرده را هم سکستروم Sequestrum مینامند.

سپس یکی از حالات زیر ایجاد میشود

  • آبسه زیر پریوست بعد از مدتی پریوست را هم پاره کرده و از بین عضلات به زیر پوست رفته و سپس از پوست سر باز کرده و از اندام خارج میشود
  • عفونت و چرک به درون مفصل نزدیک استخوان رفته ایجاد عفونت مفصلی یا آرتریت چرکی میکند
  • ممکن است مقاومت بدن کاملا به عفونت غلبه کرده و آنرا ریشه کن کند
  • ممکن است مقاومت بدن عفونت را ایزوله کرده ولی یک کانون مزمن عفونت برای همیشه در استخوان باقی بماند

علت عفونت حاد استخوان

میکروب های مختلفی میتوانند موجب استئومیلیت یا عفونت استخوان شوند ولی شایعترین آنها که باکتری به نام استافیلوکک طلایی است که در ۸۰ درصد موارد علت بوجود آورنده عفونت است.

باکتری های دیگر مانند استرپتوکک، پنوموکک، ای کولای، سالمونلا و بروسلا هم میتوانند علت استئومیلیت باشند. گاهی عفونت استخوان به علت عفونت قارچی استخوان بوجود میاید.

عفونت حاد استخوان یا استئومیلیت حاد چه مراحلی دارد ؟

استئومیلیت در اصل به معنای التهاب استخوان است ولی در عمل معمولا منظور از آن استئومیلیت عفونی یا عفونت استخوان است که به علت فعالیت میکروب های بیماری زا بوجود میاید .

عفونت استخوان بیشتر در متافیز استخوان های بلند اندام ها یعنی در قسمت هایی از استخوان که نزدیک به مفصل قرار دارند ایجاد میشود. شایعترین محل های ابتلا به عفونت استخوان بترتیب شیوع عبارتند از

  • متافیز پایین استخوان ران
  • متافیز بالایی درشت نی
  • بالای استخوان بازو
  • متافیز پایین استخوان رادیوس
  • انتهای بالایی استخوان ران

تشخیص استئومیلیت:

بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش خون، کشت خون برای شناسایی باکتری، اسکن رادیونوکلئید استخوان، سی تی اسکن یا ام آر آی استخوان باشد.

استاندارد طلایی تشخیص، بیوپسی استخوان و جداسازی میکروارگانیسم از محیط کشت و وجود سلول‌های التهابی و تخریب کننده استخوان در بررسی بافت شناسی است، اما معمولاً تشخیص استئومیلیت بر اساس یافته‌های بالینی همراه با نتایج حاصل از مطالعات تصویری و تست‌های آزمایشگاهی مانند شمارش گلبول‌های سفید خون، سرعت رسوب اریتروسیت ها (ESR) و پروتئین واکنش دهنده (C CRP) صورت می‌گیرد.

معمولا تغییرات استخوانی در تصویررادیولوژی بیماران مبتلا به عفونت حاد استخوان بعد از دو هفته از شروع بیماری دیده میشود و متاسفانه این زمان برای تشخیص بیماری و شروع درمان بسیار دیر است.

در نتیجه پزشک معالج برای تشخیص عفونت حاد استخوان زیاد بر روی رادیوگرافی ساده تاکید نمیکند. با این حال مهمترین علائمی که در تصویر رادیوگرافی ساده یک بیمار مبتلا به عفونت استخوان دیده میشود عبارتند از

  • ایجاد پوکی استخوان در محل عفونت
  • ایجاد استخوان جدید در اطراف استخوان (اینولکروم)

اسکن رادیوایزوتوپ با استفاده از تکنیسیم ۹۹ و یا گالیم ۶۷ و یا ایندیم میتواند خیلی زودتر عفونت حاد استخوان را مشخص کند. گاهی اوقات از ام آر آی هم برای تشخیص زود هنگام استئومیلیت حاد استفاده میشود.

درمان عفونت حاد استخوان یا استئومیلیت حاد

بیمار بعد از تشخیص عفونت حاد استخوان باید بلافاصله در بیمارستان بستری شده و درمان وی شروع شود. اساس درمان استئومیلیت حاد استفاده از آنتی بیوتیک تزریقی است. درمان آنتی بیوتیکی باید هر چه سریعتر و بصورت اورژانسی برای بیمار شروع شود.

درمان دارویی

در ابتدا که نوع میکروب مولد عفونت و اینکه آن میکروب به چه آنتی بیوتیکی حساس است مشخص نیست معمولا پزشک از یک یا ترکیبی از دو آنتی بیوتیک که توانایی مقابله با بیشترین تعداد باکتری ها را دارد استفاده میکند.

بعد از چند روز که جواب کشت میکروبی بیمار آماده شده، آزمایشگاه به پزشک معالج اطلاع میدهد که نوع میکروب مولد عفونت استخوان چه بوده و آن میکروب به چه آنتی بیوتیکی حساس تر است. در این زمان پزشک معالج میتواند آنتی بیوتیک مناسب تر را برای بیمار تجویز کند.

اگر درمان آنتی بیوتیکی در مراحل ابتدایی بیماری یعنی قبل از ایجاد شدن چرک شروع شود ممکن است نیازی به عمل جراحی وجود نداشته باشد و آنتی بیوتیک به تنهایی بتواند عفونت را متوقف کند ولی در اکثر اوقات به علت تاخیر در تشخیص و شروع درمان، چرک در استخوان و اطراف آن ایجاد میشود. در این موارد بیمار حتما نیاز به عمل جراحی برای خارج کردن چرک دارد.

عمل جراحی

در عمل جراحی بیماران مبتلا به عفونت حاد استخوان، چرک زیر پریوست کاملا تخلیه شده و قسمتی از کورتکس استخوان سوراخ میشود تا پزشک بتواند چرک داخل استخوان را هم خارج کند.

سپس لوله هایی به نام درن در داخل استخوان گذاشته شده که سر آنها از زخم بیرون آمده و به یک محفظه پلاستیکی متصل میشود. این لوله چند روز در داخل استخوان باقی میماند تا بقیه ترشحات عفونی از استخوان خارج شوند.

سیر عفونت بعد از شروع درمان

علائم بیماران معمولا بعد از ۲۴ ساعت از شروع درمان فروکش میکند ولی درمان آنتی بیوتیکی باید حداقل ۶ هفته ادامه پیدا کند. پزشک برای مشخص کردن مدت مورد نیاز برای ادامه آنتی بیوتیک از علائم بالینی بیمار و آزمایش ESR استفاده میکند.

دیگر درمان هایی که برای بیمار مبتلا به عفونت حاد استخوان انجام میشود عبارتند از

  • دادن سرم و مایعات به بیمار برای درمان کم آبی
  • تزریق مسکن و تب بر
  • بیحرکت کردن اندام گرفتار با استفاده از آتل و بالا نگه داشتن اندام مبتلا. پس از چند هفته آتل بیمار خارج شده و حرکات مفاصل اندام شروع میشود
  • شروع راه رفتن بیمار پس از قوی شدن استخوان و عضلات اندام و بدست آمدن دامنه حرکتی مناسب در مفاصل اندام

عوارض استئومیلیت

عوارض استئومیلیت عبارتند از:

  • مرگ استخوان(استئونکروز): عفونت در استخوان می تواند مانع گردش خون در استخوان شده و منجر به مرگ استخوان گردد. استخوان مشا بعد از جراحی التیام یافته و قسمت های کوچک استخوان از بین رفته حذف می گردند. اگر قسمت های بزرگی از استخوان از بین روند، ممکن است نیاز به قطع ا ندام جهت جلوگیری از گسترش عفونت وجود داشته باشد.
  • آرتریت سپتیک: در برخی موارد، عفونت در استخوان می تواند به داخل مفصل مجاور گسترش یابد.
  • اختلال رشد: در کودکان، شایع ترین محل برای استئومیلیت مناطق نرمتر است که صفحات رشد نامیده شده و در دو انتهای استخوان های بلند بازو و پاها قرار دارند. رشد طبیعی ممکن است در استخوان های عفونی مختل شود.
  • سرطان پوست: اگر استئومیلیت منجر به یک زخم شود که چرک از آن تخلیه می شود، پوست ناحیه مجاور در معرض خطر سرطان سلول های سنگفرشی قرار می گیرد.

بطور کلی اگر درمان در ۵-۳ روز اول بیماری شروع شود نتیجه آن خوب خواهد بود. در صورت تاخیر یا عدم درمان ممکن است عوارض زیر ایجاد شود

  • انتشار میکروب و عفونت از طریق جریان خون به همه بدن و فوت بیمار
  • سرایت عفونت به مفصل مجاور استخوان و ایجاد آرتریت چرکی ییا عفونت مفصل
  • تخریب صفحه رشد استخوان و بدنبال آن متوقف شدن رشد استخوان و کوتاهی آن و یا رشد نامتقارن استخوان و تغییر شکل متعاقب آن
  • تحریک صفحه رشد استخوان و رشد بیشتر استخوان
  • تبدیل شدن عفونت حاد استخوان به عفونت مزمن
  • تخریب شدید استخوان و از بین رفتن قسمتی از آن
  • ضعیف شدن استخوان و بدنبال آن شکستگی مرضی یا پاتولوژیک آن

عفونت مزمن استخوان

گاهی اوقات عفونت استخوان بصورت مزمن و طولانی مدت درمیاید. اینها مواردی هستند که در آنها عفونت حاد استخوان یا اصلا درمان نشده و یا به درستی درمان نگردیده است. در این موارد میکروب در بافت استخوان باقی مانده و به فعالیت خود ادامه میدهد.

استخوان محلی است که در مقایسه با بسیاری بافت های دیگر جریان خون خوبی ندارد. در نتیجه دفاع ایمنی بدن در آنجا ضعیف است.

به علت همین وضعیت جریان خون آنتی بیوتیک هایی که پزشک تجویز میکند هم نمیتوانند به راحتی در درون بافت استخوان نفوذ کنند. پس اگر دفاع ایمنی بدن نتواند عفونت را بخوبی تحت کنترل درآورد و یا مدت درمان با آنتی بیوتیک ناکافی باشد و یا آنتی بیوتیک مناسبی برای درمان عفونت بکار برده نشده باشد عفونت ریشه کن نمیشود.

چرک و بافت های عفونی و مرده در عفونت حاد استخوان باید با عمل جراحی خارج شوند. ماندن این بافت ها در درون استخوان موجب مزمن شدن عفونت میشود. همانطور که در مبحث استئومیلیت حاد توضیح داده شد گاهی اوقات قسمتی از استخوان عفونی شده میمیرد.

این استخوان مرده که به آن سکستر Sequstrum هم میگویند محلی برای پناه گرفتن میکروب ها میشود. جریان خون و آنتی بیوتیک به این بافت مرده نمیرسند و در نتیجه میکروب ها در آنجا در امان میمانند. همین استخوان مرده بصورت کانونی برای یک عفونت مزمن استخوان درمیاید.

عامل استئومیلیت مزمن معمولا یک میکروب نیست. در استئومیلیت مزمن معمولا میکروب های استافیلوکوک طلایی، استرپتوکوک، پسودوموناس و ای کولای فعالیت دارند.

علائم عفونت مزمن استخوان

مهمترین علامت عفونت مزمن استخوان ترشح مزمن چرک از پوست است. چرک راه خود را از استخوان به پوست باز کرده و بطور مداوم از آن خارج میشود.

گاهی اوقات بیماری دردی هم در اندام حس میکند ولی بیماری میتواند بدون درد باشد. ممکن است پوست محلی که چرک سر باز کرده ترمیم شده و بسته شود. در این موارد چرک در زیر پوست جمع شده و بعد از مدتی دوباره از همان نقطعه یا از مجاور آن سر باز میکند.

در عفونت مزمن استخوان حال عمومی بیمار خوب است و معمولا تب ندارد. گاهی اوقات بدن مسیر خروج چرک را از استخوان مسدود میکند. در این موارد ممکن است علائم دوباره بصورت استئومیلیت حاد و با تب و لرز درآید ولی با خروج چرک از بدن مجددا علائم تخفیف یافته و بصورت مزمن درمیاید.

تشخیص استئومیلیت مزمن

در رادیوگرافی این بیماران مناطقی از کم شدن تراکم استخوان دیده میشود که در اطراف آن استخوان متراکم شده است. سی تی اسکن, ام آر آی و اسکن رادیوایزوتوپ میتواند به تشخیص عفونت مزمن استخوان کمک کند.

عوارض عفونت مزمن استخوان

باقی ماندن کانون عفونی مزمن در بدن میتواند موجب کم خونی شود. بافت های اضافه ای که بدن برای محدود کردن عفونت میسازد موجب میشوند مفاصل اطراف محل عفونت دچار محدودیت حرکتی شوند.

ضعیف شدن استخوان و پوکی منطقه ای که در اثر فعالیت عفونت در آن بوجود آمده میتواند زمینه را برای شکستگی مرضی یا پاتولوژیک فراهم کند و در نهایت ممکن است در محل خروج ترشحات چرکی از پوست سرطان ایجاد شود.

درمان عفونت مزمن استخوان

درمان عفونت مزمن استخوان مشکل است. در این بیماران باید میکروب هایی را که در محل عفونت فعالیت دارند مشخص کرده و آنتی بیوتیک مناسبی را که بتواند به قدر کافی قوی باشد و بتواند به راحتی در درون استخوان نفوذ کند را به مدت طولانی برای بیمار تجویز کرد.

در صورت وجود بافت های مرده باید آنها توسط عمل جراحی از بدن خارج شوند وگرنه عفونت ریشه کن نمی شود. همچنین در صورتیکه جسم فلزی مانند پیچ یا پلاک در استخوان وجود دارد باید آنها را خارج کرد.