زخم مقعد (شقاق مقعدی)

مقعد نیز مثل هر جای دیگری از بدن ممکن است دچار زخم و التهاب شود، با این تفاوت که تمام زخم‌های درون روده‌ای نمی‌توانند همانند زخم‌های سطح پوست ایجاد درد و ناراحتی کنند تا فرد به سرعت متوجه وجود آن شود. بسته به محلی از مقعد که زخم ایجاد شده فرد احساس درد و در موارد شدید خونریزی خواهد کرد.

شقاق مقعد یا فیشر (Anal Fissure) بیماری شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می نمایند، این بیماری در واقع زخمی مخاطی می باشد که قسمت داخلی ناحیه مقعدی یا آنال را که طولی حدود ۳ سانتی متر دارد، دچار می سازد.به عبارت ساده تر به زخم ایجاد شده در ناحیه مقعد اطلاق داده می شود، البته باید در این میان اذعان داشت که بیماری مورد بحث، دارای عود و بهبودی های مکرر است. علامت اصلی زخم مقعد درد هنگام اجابت مزاج است كه گاهی با خونریزی همراه است . درد زخم مقعد برای بیمارآزار دهنده بوده و گاهی باعث عدم توانائی در دفع میشود.

علائم شقاق مقعدی

اگر چه پارگی شقاق مقعد معمولا کوچک و کمتر از یک سانتی متر است، می تواند بسیار دردناک باشد. علت درد شدید در این ناحیه به دلیل حساسیت زیاد مقعد است. درد در هنگام دفع مدفوع و در حدود یک ساعت پس از دفع مدفوع شدت پیدا می کند. دراغلب مواقع، شقاق مقعد کمی خونریزی دارد و بیمار پس از دفع مدفوع می توانید خونریزی مقعد را مشاهده کنید. رنگ این خون معمولا قرمز روشن است و مقدار کمی خون در دستمال توالت قابل مشاهده است.

بنابراین علائمی مانند ایجاد احساس درد به هنگام اجابت مزاج، سوزش، خارش، ایجاد زائده پوستی و همچنین ایجاد خونریزی بعد از عمل دفع مشاهده می شود.  این بیماری در انواع، حاد و مزمن دیده می شود. با مراجعه به موقع به پزشک هرگز اجازه ندهید، زخم مقعدی حاد که اغلب در زمان بین 4 تا 6 هفته درمان می شود و به صورت یک پارگی کوچک یا اشک دیده می شود، به نوع مزمن آن با عوارضی مانند تورم، قرمزی و یا یک برجستگی تبدیل شود.

از مهم ترین علائم شقاق مقعدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • احساس درد در ناحیه ی مقعد به صورت متناوب و مستمر
  • شروع درد که به هنگام دفع مدفوع آغاز می شود و پس از آن افزایش می یابد.
  • خونریزی از ناحیه ی مقعد
  • وجود یک زائده ی کوچک یا نشانه بر روی پوست اطراف مقعد
  • سوزش و خارش ناحیه ی مقعد
  • وجود ترک یا شکاف قابل مشاهده در اطراف ناحیه ی مقعد
  • سرخی مقعد
  • خروج ترشحات چرک آلود از ناحیه ی ترک
  • تب که ناشی از عفونت است.
  • تورم و التهاب در ناحیه ی مقعد

علت زخم مقعد

کشیده شدن و پارگی دیواره مقعد زمانی اتفاق می افتد که فرد مدفوع بسیار سفتی را دفع کند. در اغلب افراد، این آسیب پوستی به سرعت و بدون هیچ مشکلی برطرف می شود. اما برخی از افراد در اطراف مقعد خود فشار عضلانی بیشتری دارند. به عبارت دیگر عضله این ناحیه سفت تر از حد نرمال است. این سفتی عضلانی بیش از حد باعث کاهش تامین خون به مقعد و فرآیند بهبودی پوست را کند می کند. این مساله باعث بوجود آمدن شقاق مقعد می شود. وقتی یک شقاق بوجود آمد، فرد در هنگام دفع مدفوع احساس درد می کند و این درد باعث افزایش فشار عضلانی می شود.  این کار باعث تشدید درد و علائم می شود و یک دور شامل درد و افزایش فشار عضلانی شکل می گیرد.

یبوست احتمال ابتلا به شقاق مقعد را افزایش می دهد. گاهی اوقات شقاق زمانی رخ می دهد که اسهال شدیدی داشته باشید. از هر 10 مورد فیشر یک مورد آن در حین تولد بوجود می آید. در موارد اندک، این مشکل به عنوان بخشی از بیماری دیگر بوجود می آید. از جمله، به عنوان عوارض جانبی بیماری کرون یا عفونت هرپس مقعد. البته این بیماری ها، علائم و مشکلاتی دیگری را نیز دارد.

بطور کلی از مهم ترین دلایل ایجاد فیشر مقعدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • یبوست
  •  اسهال مزمن
  • عادت به تمیز کردن مقعد با دستمال زبر و خشن
  • رابطه ی جنسی مقعدی
  • تنگی بیش از حد عضلات دریچه ی مقعد
  • سرطان راست روده
  •  کرون روده
  • بارداری
  • زایمان سخت
  • خاراندن بیش از حد مقعد در مواقع ابتلا به انگل ها و بیماری های پوستی

معاینه و تشخیص زخم مقعد

می دانیم معاینه ی مقعد برای هیچ کسی خوشایند نیست ولی شما باید به این نکته توجه داشته باشید که هر چه درمان بیماری خود را سریع تر آغاز نمایید پروسه ی زمانی کوتاه تری برای درمان آن نیاز است و با عوارض کمتری روبرو خواهید شد.

پزشک امین شماست و حافظ اسرار شما پس به او اعتماد کنید. برای معاینه و تشخیص به آرامی دراز می کشید و دکتر متخصص شقاق، شما را به طور کامل به وسیله ی نور و دستکش معاینه می کند و درباره ی سوابق بیماری های قبلی تان و موارد دیگر سوالاتی از شما می نماید. همکاری شما با پزشک و دادن پاسخ های صادقانه به این سوالات می تواند کمک شایانی در تشخیص اینکه شما به کدام یک ازانواع شقاق دچار شده اید باشد.

در برخی موارد خاص اگر پزشک با انجام معاینات ظاهری به قطعیت لازم درباره ی بیماری نرسید با توجه به نشانه ها و شرایط موجود از یکی از موارد زیر برای بررسی و تشخیص دقیق تر کمک می گیرد.

  • آنوسکوپی مقعد که به وسیله ی لوله ای باریک و کوتاه تمامی نقاط مقعد و راست روده را بررسی می نمایند.
  • سیگموئیدسکوپی که به وسیله ی لوله ای باریک تمامی قسمت های انتهایی روده ی بزرگ را بررسی می کنند.
  •  کولونوسکوپی که به وسیله ی روده ای باریک و انعطاف پذیر تمامی قسمت های روده ی بزرگ را بررسی می نمایند.
  • بیوپسی مقعد که قسمتی کوچک از بافت ناحیه ی مقعدی به منظور بررسی های آزمایشگاهی برداشته می شود.

در نهایت با بررسی دقیق نتایج حاصل از انجام معاینات بالینی پزشک به وجود فیشر یا شقاق مقعدی و نوع  آن پی می برد و درمان مناسب را آغاز می نماید.

انواع شقاق مقعدی

انواع شقاق مقعدی در اثر ایجاد شکاف یا ترک بر روی سطح پوست اطراف ناحیه ی مقعد ایجاد می شود. گاهی این شکاف بسیار خفیف و جزئی است و هنوز این زخم تازه به بافت های زیرین خود نفوذ نکرده است ولی در برخی موارد زخم به دلیل عدم رسیدگی و درمان لازم شکل مزمن به خود می گیرد و با نفوذ و تخریب بافت های زیرین خود باعث ایجاد درد، خونریزی و التهاب می شود.

از طرفی برخی عوامل و خط قرمزها وجود دارند که علائم و نشانه های این عارضه را وخیم تر می کنند و با زمینه ی فیشر مزمنی که دارید در نهایت شما را به تیغ جراحان می سپارند.

به طور کلی انواع شقاق مقعدی به دو نوع زیر دسته بندی می شود:

شقاق حاد

در شرایطی ایجاد می شود که بیمار برای اولین بار با علائم و نشانه ها روبرو می شود. این نوع با شروع درد و خونریزی های ناگهانی همراه است و معمولا عمق و طول زخم کم است. البته در ظاهر تنها یک زخم و یا شکاف ساده است که در قسمت آندرم یعنی قسمت پوشش سلولی مقعد به وجود می آیند. شقاق یا فیشر حاد در ۹۵ درصد بیماران با استفاده از درمان دارویی بهبود می یابد.

شقاق مزمن

در شرایطی به وجود می آید که درمان شقاق حاد و رسیدگی های پزشکی انجام نشده باشد و با گذشت زمان وضعیت علائم وخیم تر شده باشد. با تکرار و پیشرفت علائم و نشانه های بیماری به مرور زمان از هم گسیختگی و آسیب بافتی اطراف ناحیه ی مقعد افزایش می یابد و با افزایش طول و عمق زخم ، فیشر وارد مراحل پیشرفته تری می شود . به عبارت ساده تر بعد از گذشت بیش از ۸ الی ۱۲ هفته در بیمار مشخص و پدیدار می شود و در ۹۵ درصد نیاز به انجام جراحی در این دسته از بیماران وجود دارد.

باید در نظر داشت که شقاق حاد، خود را به صورت یک زخم خطی نشان می دهد، اما شقاق مزمن زخم وسیع تری است که لبه های برجسته دارد، به گونه ای که فیبرهای سفید عضله اسفنکتر داخلی در کف آن قابل مشاهده است و اغلب در سمت خارجی این زخم یک منگوله پوستی ( Skin tag) و در سمت داخلی آن یک پاپیلای مقعدی هیپرتروفیه( sentinel pile) یا زائده نگهبان نیز دیده می شود.

شقاق یا فیشر در دوران بارداری

یکی از عوارض شایع بارداری ابتلا به بیماری شقاق یا فیشر می باشد. چرا که فرد در این دوران به علت استفاده از قرص آهن و مواردی از این دست و یا عدم تحرک لازم به یبوست مبتلا می شود که برای درمان شقاق بهتر است زیر نظر متخصص زنان اقدام به مصرف دارو نمایند و همچنین در صورت امکان انجام جراحی را به بعد از زایمان موکول کنند

عوامل تشدید کننده شقاق یا فیشر مقعدی

دلایلی وجود دارند که می تواند علائم و نشانه های بیماری شما را وخیم تر کرده و تبدیل به شقاق مزمن کند و به عنوان عوامل تشدید کننده شناخته می شوند. در حالت کلی اگر شقاق مقعدی شما در مرحله ی خفیفی قرار دارد و یا اصلا به این عارضه مبتلا نیستید اگر در معرض عوامل و شرایط زیر قرار بگیرید امکان دارد که علائم و نشانه های بیماری شما شدید تر شود و یا به طور ناگهانی با این بیماری روبرو شوید:

  • کم آبی بدن
  • رژیم غذایی کم فیبر
  • نشستن طولانی مدت به خصوص بر روی سطوح سخت
  • یبوست های پی در پی
  • اسهال مزمن
  • زایمان طبیعی سخت
  • بارداری
  • مصرف مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی
  • استرس
  • بیماری های روده

روش های پیشگیری از انواع زخم مقعدی

هرکدام از انواع شقاق یا فیشر مقعدی می تواند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر خود قرار دهد و عوارض گوناگونی را برای شما ایجاد نماید. درد شدید و مشاهده ی رگه های خون روی دستمال توالت بسیار ناراحت کننده و ناخوشایند است ولی شاید قابل توجه باشد که پیشگیری از شقاق به سادگی امکان پذیر است و با رعایت نکات ساده ای در زمینه ی نوع رژیم تغذیه و اصلاحاتی در سبک زندگی می توان تا حد زیادی از بروز آن جلوگیری کرد.

  • روزانه 8 الی 9 لیوان آب بنوشید، آب فراوان بدن شما را در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم سازد.
  • رژیم غذایی سرشار از منابع غنی فیبر مثل میوه ها و سبزیجات انتخاب کنید.
  • از مصرف مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی پرهیز کنید.
  • داشتن تحرک و پیاده روی روزانه را فراموش نکنید. ورزش کردن می تواند در پیشگیری از شقاق بسیار موثر باشد.
  • از زور زدن و نشستن طولانی مدت در توالت بپرهیزید.
  • اگر به اسهال یا یبوست مبتلا هستید آن را جدی بگیرید و سریعاً برای درمان آن اقدام نمایید.
  • بارداری های متعدد و زایمان های طبیعی مکرر می توانند امکان ابتلا به شقاق مقعدی را افزایش دهند.
  • برای طولانی مدت در وضعیت نشسته و ایستاده قرار نگیرید.
  • پس از هر بار اجابت مزاج مقعد خود را با آب و شوینده های ملایم مانند شامپو بچه بشویید و با دستمالی نرم و تمیز به آرامی خشک نمایید.
  • هیچ گاه مقعد خود را با دستمال زبر خشک نکنید.
  • همیشه مقعد خود را خشک و تمیز نگه دارید.

درمان زخم مقعد (شقاق مقعد) با لیزر

لیزر درمانی یکی از نوین ترین و آخرین دستاوردهای دنیای پزشکی است که برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله شقاق به کار گرفته می شود. درمان شقاق با لیزر با اثربخشی بالاتر و عوارض کمتر توانسته است جایگزین بسیار مناسبی برای انجام عمل جراحی شود و بسیاری از موارد این عارضه را حتی شقاق مزمن با درجات شدیدتر درمان نماید.

در روش درمان شقاق با لیزر ، پزشک متخصص با استفاده از انرژی اشعه ی لیزر و تاباندن آن به بافت های آسیب دیده اقدام به مسدودسازی شکاف ها و ترمیم بافت های آسیب دیده می کنند و بدین ترتیب بدون کوچکترین احساس درد و خونریزی در کوتاه ترین زمان ممکن بیماری شما برای همیشه درمان خواهد شد.

این روش نسبت به جراحی که هفته ها طول می کشد، دوره نقاهت کاملا کمتری دارد. به صورت سرپایی انجام شده و افراد از روز بعد عمل با لیزر می توانند به کارهای خود برسند. پزشک پیش از شروع درمان محل زخم را به طور موضعی بی حس می کند و عوارض بیهوشی را نیز ندارد. و به طور معمول داشتن علائمی مانند سوزش و خارش به مدت 7 الی 10 روز پس از لیزر طبیعی است.

لیزر درمانی روشی قطعی می باشد ولی اگر فرد نسبت به عوامل تحریک کننده مانند یبوست، رابطه مقعدی و… بی توجه باشد امکان عود وجود دارد.

 جراحی فیشر مقعد

جراحی شقاق مقعد با وجود روش های نوین همچون لیزر درمانی همچنان وجود دارد و برای بسیاری از موارد ، پزشک روش عمل جراحی را انتخاب می کند. عمل جراحی بیشتر مختص به موارد شقاق مزمن است و با توجه به وضعیت علائم و نشانه های فیشر پزشک یکی از روش های زیر را برای جراحی انتخاب می کند:

  • اسفنگتروتومی داخلی جانبی مقعد
  • روش دیلاتاسیون یا اتساع دریچه ی مقعد
  • فیشرکتومی

روش های خانگی درمان زخم مقعد

برای درمان زخم مقعد چند روش وجود درد كه بطور همزمان استفاده می شوند و تا تاثیر كامل، به حدود ده روز زمان نیاز است .

  • استفاده از موادی كه حجم مدفوع را زیاد می كنند و باعث نرم شدن مدفوع می شوند : با رعایت رژیم غذایی حاوی مواد غذایی فیبردار مانند كلم ، كاهو ، خیار، سیب همراه پوست آن ، میوه جات ، خاكشیر محلول در آب، اسفرزه محلول در آب ، انجیر خشك كه آب انداخته شده است و یا دارو هایی مثل پسیلیوم ، شربت لاكتولوز یا شربت منیزیم می توان به رفع علل زخم مقعد پرداخت.
  • نوشیدن آب کافی ( 8الی 9 لیوان در روز)
  • ورزش و تحرک کافی
  • نشستن در لگن آب گرم حاوی چند قطره بتادین روزانه سه تا پنج مرتبه و هر بار به مدت حدود بیست دقیقه.
  • استفاده از داروهای كاهش دهنده درد كه شامل پماد بی حسی لیدو كائین بطور موضعی یا داروهای مسكن خوراكی است .
  • استفاده از داروهایی كه باعث افزایش خونرسانی به این ناحیه می شوند مانند پماد نیترو گلیسیرین. این پماد با اتساع عروق خونی ناحیه مقعد باعث افزایش خونرسانی به آن می شود و در نتیجه به ترمیم زخم مقعد سرعت می بخشد. البته استفاده از این دارو در بعضی افراد باعث سوزش در محل استفاده یا سر درد می گردد. روش استفاده از آن بطور موضعی روی زخم مقعد دو الی سه مرتبه در روز است .
  • رعایت بهداشت ناحیه ی مقعد
  • خشک کردن مقعد با دستمال های نرم و تمیز

استفاده از عسل

 عسل یکی از شفابخش ترین و طبیعی ترین درمان های سنتی است. کمی عسل را بر روی شقاق خود به آرامی بمالید و اجازه دهید که جذب شود. سپس مقعد خود را با آب گرم بشویید و خشک کنید.

همچنین می توانید از ترکیب موم طبیعی عسل و روغن زیتون حرارت دیده برای این کار استفاده کنید و آن را بر روی زخم خود قرار دهید.

استفاده از کپسول ویتامین ای

برای درمان شقاق با کپسول ویتامین ای کافیست یک قرص ویتامین E را خوب تکان دهید و سپس محتویات داخل آن را بر روی شقاق خود به آرامی قرار دهید و خوب مالش دهید تا جذب شوید. برای گرفتن نتیجه ی بهتر این کار را دو بار در روز به خصوص شب ها تکرار کنید.

همچنین از روش های درمان فیشر مقعد در طب سنتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ژل آلوئه ورا
  • روغن زیتون
  • سرکه سیب
  • سیر
  • عسل
  • روغن نارگیل

استفاده از پماد شقاق برای زخم مقعد

یکی دیگر از روش های درمان زخم مقعدی در اثر یبوست استفاده از پماد شقاق است که با نام آنتی فیشر به راحتی در داروخانه ها در دسترس است و برای کاهش علائم و نشانه های شقاق مانند درد، سوزش ، خارش و التهاب بسیار موثر است.

پس از شستن و خشک کردن مقعد خود لایه ی نازکی از پماد آنتی فیشر را بر روی زخم خود قرار دهید و روزی 2 بار این کار را تکرار کنید.

پماد های آنتی فیشر

درمان شقاق با پماد انتی فیشر یکی از رایج ترین روشهای درمان این بیماری است. این پماد با استفاده از داروهای گیاهی دارمازو و عصاره بابونه تولید شده است. گیاه درامازو دارای تانیک اسید است و خاصیت قابضی به محصول بخشیده در حالی که عصاره بابونه با دارا بودن خواص ضد التهاب و ضد اسپاسم برای درمان زخم های غشاء مخاطی کاربرد دارد.

برای درمان بهتر است در مورد تعداد مصرف دارو با پزشک مشورت نمایید و تنها کافی است زخم شقاق را توسط آن پوشش دهید. مصرف این دارو بجز مواردی که ایجاد حساسیت نماید، منع مصرف ندارد.

درمان شقاق با پماد لیدوکائین

پماد لیدوکائین بی حس کننده بوده و می تواند در برطرف نمودن درد و التهاب ناشی از شقاق موثر باشد. این دارو همچنین در برطرف نمودن خارش، سوزش و … نیز مفید است و به بهبود زخم نیز کمک می نماید. دوره مصرف لیدوکائین کوتاه مدت است و باید زیر نظر پزشک باشد.

پماد گلیسیرین تری نیترات

پماد گلیسیرین تری نیترات معروف ترین پماد برای درمان شقاق است. این پماد از طریق افزایش گردش خون در ناحیه مقعدی و با کاهش فشار وارده بر مقعد  به تسریع روند درمان کمک می نماید.

این پماد را می توان 8 الی 12 ساعت یکبار با توجه به شرایط بیمار و توصیه پزشک مصرف نمود. بهترین زمان توصیه شده برای مصرف این دارو بعد از اجابت مزاج است. عوارض جانبی این دارو شامل سردرد، سرگیجه و کاهش فشار خون می شود.

به یاد داشته باشید تا 24 ساعت پس از مصرف این پماد از داروهای اختلال نعوظ ( سیلدنافیل (Viagra)، تادالافیل (Cialis) و یا واردنافیل (لویترا) ) استفاده نکنید.

مسدود کننده کانال کلسیم

یکی از انواع پماد برای درمان شقاق استفاده از مسدود کننده کانال کلسیم است. عملکرد این دارویی به گونه ای است که با مسدود نمودن ورود کلسیم به داخل سلول ها و خروج کلسیم از ذخایر سلولی می تواند فشار خون در این ناحیه را کاهش دهد و به درمان این بیماری کمک نماید.

مهمترین نوع از مسدود کننده های کانال کلسیم، دیلتیازم نام دارد. این داروی موضعی عوارض جانبی کمتر و اثر بخشی بیشتری را به دنبال دارد. شایع نوع از عوارض این دارو سردرد شدید است. نوع موضعی نه تنها اثر بخشی بیشتری دارد بلکه عوارض جانبی کمتری را نیز ایجاد می کند.

پماد تتراسایکلین برای شقاق مقعدی

تتراسایکلین یکی از پمادهایی است که به طور رایج برای جلوگیری از عفونت زخم و تسریع در بهبودی آن استفاده می شود. همچنین لازم به ذکر است که با مصرف این پماد می توان از قرمزی، التهاب و سوزش زخم مقعدی شقاق جلوگیری کرد. پماد تتراسایکلین دارای نمونه های مختلفی از جمله مینوسایکلین، داکسی سایکلین و اکسی تتراسایکلین می باشند. بهتر است که از این پماد با تجویز پزشک به مدت یک الی دو بار در روز استفاده شود. باید بدانید که مصرف این پماد برای زنان باردار یا حامله منع شده است.

درمان زخم مقعدی در کودکان

اقدامات فوق برای کودکانی که شقاق مقعدی به بزرگی شقاق مقعد بزرگسالان دارند مورد استفاده قرار می گیرد. در بین کودکان، اغلب درد باعث می شود که مدفوع خود را نگه دارند. این مساله منجر به شکل گیری مدفوع در اندازه بزرگتر و سفت تری می شود، در نتیجه وقتی در نهایت این مدفوع ها دفع می شوند درد بیشتری را بوجود می آروند. از این رو، علاوه بر اقدامات فوق، مصرف ملین ها برای کودکان مبتلا به شقاق در مقعد برای کوتاه مدت تجویز می شود. هدف از مصرف ملین ها اطیمنان از نرم شدن مدفوع کودکان در حین بهبودی فیشر است.

پیشگیری از شقاق یا فیشرمقعدی با رژیم غذایی

برای پیشگیری از این عارضه می‌توان با رعایت موارد زیر از بروز آن جلوگیری کرد.

  • استفاده از مواد غذایی فیبر دار
  • استفاده از سبزیجات
  • استفاده از میوه جات
  • استفاده کافی از مایعات
  • استفاده از نان سبوس دار
  • استفاده از روغن زیتون به جای سس در سالاد
  • انجام فعالیت های بدنی مناسب
  • میل غذا در فضای آرام و به دور از تنش و یا استرس

باید توجه داشته باشید که رژیم غذایی در هر فرد متناسب با شرایط وی توصیه می شود. همچنین باید طی هر ماه این رژیم غذایی تغییر یابد.

لازم به ذکر است که برای عدم ابتلا به یبوست در این میان می توان به همراه رعایت رژیم غذایی مناسب از ملین های مانند پودر پسیلیوم، برن و سی لاکس نیز استفاده کرد.

غذاهای ممنوع برای بیماری زخم مقعدی

اگر مبتلا به بیماری شقاق هستید باید از خوردن غذاهای خاصی اجتناب کنید.

آرد و شکر سفید

آرد سفید و شکر نباید در یک رژیم غذایی فیشر در نظر گرفته شود و این شامل مواردی نظیر شیرینی یا کیک بیسکویت، نگهدارنده ها، پنیر و برنج حاوی قند و یا آرد سفید می باشد. اگر شما شکر زیاد بخورید بدن شما مقدار زیادی از ویتامین B را مصرف می کند.

غذاهای تند

برخی تحقیقات نشان می دهد که غذاهای تند می توانند درد و خارش را بدتر کنند. بنابراین غذاهای تند را نخورید.

اسنک چربی بالا

تنقلات با چربی بالا شامل دونات، چیپس سیب زمینی، محصولات پنیر (از جمله پیتزا)، غذاهای سرخ شده و گوشت marbled می باشد. این ها می تواند منجر به یبوست، بدتر شدن شکاف مقعدی و درد گردد.

غذاهای فرآوری شده

از غذاهای فرآوری شده مانند غذاهای بسته بندی شده و وعده های یخ زده باید اجتناب کرد، زیرا باعث یبوست می شود.

زخم معده

زخم‌های گوارشی زخم‌هایی باز هستند که در سطح داخل معده یا بخش ابتدایی روده باریک (که به آن دوازدهه هم می‌گویند) ایجاد می‌شوند؛ به‌عبارت‌دیگر، دو نوع زخم گوارشی داریم: زخم معده و زخم دوازدهه که متداول‌ترین علامت هر دو نوع، درد معده (بالای شکم) است. شایع‌ترین علل ایجاد زخم‌های گوارشی این دو مورد هستند: عفونت با هلیکوباکتر پیلوری یا مصرف درازمدت داروهای ضدالتهاب غیرکورتونی مانند آسپیرین. قابل ذکر است که استرس و غذاهای پر ادویه، موجب ایجاد زخم گوارشی نمی‌شوند، اما علائم آن را بدتر می‌کنند. علت زخم معده، درمان آن را تعیین می‌کند. اگر عفونت با هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد، باید درمان برای رفع این عفونت تجویز شود. اگر زخم معده ناشی از مصرف زیاد داروهای ضدالتهاب غیرکورتونی است باید مصرف آن‌ها کم شود یا در صورت امکان به‌طور کامل قطع شوند و با داروی دیگری جایگزین شوند. به‌طورکلی، داروهایی که به ترمیم زخم کمک می‌کنند، بخشی از درمان زخم معده هستند.

زخم معده چیست

زخم‌ معده بیماری دردناکی است که لذت غذا خوردن را از شما می‌گیرد و وقت و بی‌وقت با دردهای شدید و خفیف آزارتان می‌دهد. منظور از زخم معده، آسیب به مخاط معده یا روده کوچک است. این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که مخاط محافظت‌کننده درون معده، بی‌اثر شود. معده برای کمک به هضم غذا و برای مقابله در برابر میکروب‌ها، اسید قوی تولید می‌کند.اگر مخاط عملکرد طبیعی خود را از دست بدهد، اسید معده به بافت معده آسیب می‌رساند و منجر به زخم معده خواهد شد. زخم معده ممکن است به راحتی درمان شود، اما بدون دریافت درمان مناسب می‌تواند رفته رفته شدیدتر شود.

در بیماری زخم معده یا زخم پپتیک (Peptic Ulcer Disease) با نام اختصاری PUD، در دیواره داخلی معده ، قسمت ابتدایی روده کوچک یا گاهی انتهای مری یک زخم ایجاد می‌شود. پپتیک اولسر معمولا درد زیادی دارد و تشخیص زودهنگام آن برای موفقیت در درمان و پیشگیری از عوارض شدید آن نقش مهمی دارد. بر اساس آمارهایی که در این زمینه وجود دارد، مشخص شده است که از هر ده نفر، یک نفر در طول زندگی خود دچار این بیماری می‌شود.

 پزشکانی که در جستجوی عامل زخم معده بوده‌اند تا مدت‌ها تصور می‌کردند عواملی مثل مصرف غذاهای تند، استرس، سیگار کشیدن و عادت‌های تغذیه‌ای غلط و مصرف بعضی از داروها تنها دلایل زخم معده‌اند تا اینکه در سال ۱۹۸۲ دانشمندان نوعی باکتری را در مخاط معده کشف کردند و متوجه شدند که این باکتری در معده بسیاری از افراد وجود دارد. آنها این باکتری را «هلیکوباکتر پیلوری» نامیدند.

انواع زخم معده چه هستند؟

زخم معده نوعی اختلال اسیدپپتیک است. زخم‌های معده را می‌توان با توجه به محل قرارگیری و سایر عوامل طبقه‌بندی کرد. زخم معده بر اساس محل ایجاد شامل انواع زیر است:

  • زخم اثنی عشر
  • زخم مری
  • زخم معده
  • دیورتیکول مکل (زخم دیورتیکول مکل که به لمس بسیار حساس است.

طبقه بندی بر اساس مدل جانسون:

  • نوع I: زخم در امتداد بدن معده، اغلب در امتداد منحنی کمتر در incisura angularis در امتداد موضع مقاوم (locus minoris resistantiae). با افزایش بیش از حد اسید همراه نیست.
  • نوع II: زخم در بدن معده همراه با زخم اثنی عشر، همراه با ترشح بیش از حد اسید است.
  • نوع III: در کانال پیلوریک در فاصله 3 سانتی متر از پیلوروس قرار دارد و با تولید بیش از حد ترشح اسید همراه است.
  • نوع IV: زخم پروگزیمال معده
  • نوع V: می‌تواند در کل معده رخ دهد و همراه با استفاده مزمن از NSAIDs (مانند ایبوپروفن) است.

علائم زخم معده

شایع ترین علامت زخم گوارشی سوزش و درد معده است. اسید معده، زمانی که معده خالی می باشد، درد را بدتر می کند.

این درد اغلب با خوردن غذاهای خاصی که باعث افزایش اسید معده می شود درد تشدید یافته و در صورت استفاده از یک داروی کاهش دهنده اسید، درد تسکین می یابد، اما ممکن است دوباره برگردد. ممکن است درد بین وعده های غذایی و شب ها بدتر شود.

زخم معده می تواند علائم دیگری هم بروز دهد که عبارتند از:

  • حالت تهوع
  • سوزش سر دل
  • عدم تحمل مواد غذایی چرب
  • احساس پر بودن معده، نفخ شکم
  • استفراغ
  • کاهش وزن بدون دلیل مشخص
  • مدفوع تیره و سیاه‌رنگ
  • سرگیجه
  • سختی تنفس
  • احساس خستگی بی‌دلیل
  • رنگ‌پریدگی پوست
  • استفراغی که دارای ذرات خونی است.
  • دل‌درد شدید
  • تغییر اشتها
  • احساس ضعف
  • مشکلات تنفسی
  • کاهش وزن غیر قابل توضیح
  • مشاهده خون تیره در مدفوع یا مدفوع سیاه یا تار
  • استفراغ خونی (که ممکن است قرمز یا سیاه به نظر برسد)

اگر علائم شدید ذکر شده در بالا را دارید و یا آنتی اسیدهای بدون نسخه و مسدود کننده های اسید درد شما را تسکین می دهند اما درد دوباره برمی گردد، به پزشک مراجعه کنید.

علت زخم ‌معده چیست؟

دستگاه گوارش شما با یک لایه مخاطی که به طور معمول از اسید محافظت می شود، پوشیده شده است. اما اگر مقدار اسید افزایش یافته یا میزان مخاط کاهش یابد، می تواند زخم ایجاد شود.

باکتری های هلیکوباکتر پیلوری معمولاً در لایه مخاطی زندگی می کنند که لایه مخاطی از بافت های معده و روده کوچک محافظت می کند. غالباً باکتری هلیکوباکتر پیلوری مشکلی ایجاد نمی کند، اما می تواند باعث التهاب لایه داخلی معده شود و زخم ایجاد کند.

این باکتری ممکن است از طریق تماس نزدیک مانند بوسیدن یا غذا یا آب، از شخص به فرد دیگر انتقال یابد. هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری متحرک و مارپیچ است و امروزه مهم‌ترین علت زخم‌ معده به شمار می‌آید.

استفاده منظم از داروهای تسکین دهنده درد مثل مصرف آسپرین و همچنین برخی مسکن به نام داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می توانند آستر معده و روده کوچک شما را تحریک کنند. زخم های گوارشی در افراد مسن که مکرر داروهای ضد درد یا داروهایی که در دمان آرتروز مصرف می کنند، بیشتر دیده شود. مصرف داروهای NSAID، اگر با عوامل دیگر مانند مصرف سیگار، الکل، غذاهای تند و استرس همراه شود می تواند احتمال ابتلا به زخم معده را افزایش دهند.

استرس

استرس ناشی از مشکلات سلامت روان و مشکلات روانپزشکی، یکی از دلایل باالقوه برای ابتلا به زخم معده هستند و به همین دلیل گاهی به زخم ناشی از استرس‌های شدید و طولانی مدت، زخم معده عصبی نیز گفته می‌شود. اگرچه استرس عاملی نیست که به تنهایی به ایجاد زخم معده منجر شود اما با افزایش ترشح اسید معده، سرکوب سیستم ایمنی بدن، مشکلات هضم غذا و ایجاد التهاب در بدن شرایط را برای بروز این بیماری مساعد می‌کند.

فاکتورهای تغذیه‌ای مانند مصرف زیاد غذاهای تند تا قرن ۲۰ از عوامل ایجاد زخم معده محسوب می‌شدند که امروزه میزان ارتباط آن‌ها با این بیماری بسیار اندک شناخته می‌شود. مصرف الکل نیز یکی دیگر از عللی است که در گذشته به تنهایی عامل ایجاد زخم معده دانسته می‌شد اما امروزه ثابت شده است که تنها در صورتی که با عفونت هلیکوباکتر همراه باشد خطر زخم معده را بالا می‌برد.

سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus) یا (CMV) عفونت خون در اثر این ویروس که از خانواده هرپس ویریده است، منجر به ایجاد عوارضی همچون التهاب، زخم یا سوراخ در دیواره معده می‌شود. گاستروانتریت ناشی از CMV می‌تواند از طریق تماس جنسی، انتقال خون، ادرار، بینی، و ترشحات دهانی انتقال یابد و اغلب افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند را آلوده می‌کند. بروز بیماری در معده، با درد شکم و دشواری در خوردن و بلع غذا همراه است. زخم‌های عمیق ناشی از این عفونت ویروسی می‌توانند باعث خون‌ریزی دستگاه گوارش شوند.

بیماری کرون» (Crohn’s Disease): یک بیماری التهابی، خودایمنی و ارثی که لایه مخاطی دستگاه گوارش را مبتلا می‌کند.

واسکولیت (Vasculitis): التهاب رگ های خونی که باعث تغییرات دیواره عروق مانند ضخیم شدن، شکنندگی، باریک شدن یا زخم شدن آن ها خواهد شد.

گاسترینوما (سندرم زولینگر – الیسون) یا تومورهای نادر ترشح‌کننده گاسترین نیز باعث ایجاد زخم های متعدد و صعب العلاج می‌شوند.

عوارض زخم معده چه هستند؟

در بسیاری از موارد زخم معده پس از چند هفته بهبود پیدا می‌کند اما در موارد نادری نیز منجر به بروز سوراخ در دیواره معده و خونریزی می‌شود. خونریزی معده، سوراخ شدن دیواره معده، زخم و سوراخ شدن اندام‌های مجاور، انسداد مسیر خروجی معده و حتی بروز سرطان همگی ‌می‌توانند از عوارض زخم معده باشند. در ادامه شرح مختصری را در رابطه با هر یک از این موارد بیان کرده‌ایم.

  • خونریزی معده: شایع‌ترین عارضه که در صورت شدید بودن با 5 تا 10 درصد احتمال مرگ و میر همراه است.
  • سوراخ شدن دیواره معده: در صورت عدم درمان زخم، فرسایش دیواره معده منجر به ریختن محتویات معده در حفره شکم و در نهایت پریتونیت حاد شیمیایی می‌شود. اولین علامت این عارضه، درد شدید و ناگهانی شکم است. اگر دیواره خلفی معده سوراخ شده باشد، به دلیل وجود شریان گاستورودئودنوم در این ناحیه، احتمال مرگ به 20٪ می‌رسد.
  • زخم و سوراخ شدن اندام‌های مجاور: نفوذ اسید از سوراخ معده به حفره شکمی منجر به ایجاد زخم در اندام‌های مجاور مانند کبد و پانکراس خواهد شد.
  • انسداد مسیر خروجی معده: باریک شدن کانال پیلریک در اثر زخم و تورم آنتروم معده و اثنی‌عشر به دلیل زخم معده است. فرد اغلب با استفراغ شدید مراجعه می‌کند.
  • سرطان: با بیوپسی می‌شود سرطان معده را از زخم معده افتراق داد. اگر هلیکوباکتر پیلوری عامل زخم معده باشد احتمال بروز سرطان معده ۳ تا ۶ برابر بیشتر خواهد بود.

زخم معده باعث درد اپی گاستریک همراه با حالت تهوع و استفراغ در طول وعده غذایی می‌شود زیرا تولید اسید معده با ورود غذا به معده افزایش می‌یابد. اما درد در زخم‌های اثنی عشر با گرسنگی تشدید می‌شود و با یک وعده غذایی تسکین می‌یابد و با درد شبانه همراه است.

همچنین، علائم زخم معده ممکن است با توجه به محل زخم و سن فرد متفاوت باشند. زخم‌های معمولی معمولاً بهبود می‌یابند و دوباره عود می‌کنند و در نتیجه درد ممکن است چند روز و چند هفته ادامه پیدا کند و سپس کمرنگ یا ناپدید شود. معمولاً کودکان و افراد مسن هیچ علامتی ندارند مگر اینکه عارضه‌ای به وجود آمده باشد. احساس سوزش در ناحیه معده که بین 30 دقیقه تا 3 ساعت طول می‌کشد معمولاً نشانه زخم است.

ممکن است علت این درد با گرسنگی و سوء هاضمه اشتباه گرفته شود. درد معمولاً به علت زخم ایجاد می‌شود، اما ممکن است در اثر تماس با ناحیه زخم شده، توسط اسید معده تشدید شود. درد ناشی از زخم معده را می‌توان در هر جایی از ناف تا جناغ احساس کرد، ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و در صورت خالی بودن معده تشدید شود.

گاهی اوقات درد شب‌ها افزایش می‌یابدو معمولاً با خوردن غذاهایی که اسید معده را خنثی می‌کنند می‌کنند یا با مصرف داروهای ضد اسید، به طور موقت تسکین می‌یابد. با این حال، علائم بیماری زخم معده ممکن است در هر فرد مبتلا متغیر باشند.

تشخیص زخم معده

نحوه تشخیص و درمان به‌ شدت نوع زخم ایجاد شده بستگی خواهد داشت. زمانی که به پزشک متخصص مراجعه می‌کنید، او ابتدا در خصوص سوابق بیماری، علائم و نوع داروهایی که مصرف کرده‌اید، سوالاتی خواهد پرسید. سپس ممکن است نیاز به انجام آزمایشات تخصصی داشته باشید. برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری ممکن است آزمایش خون، مدفوع یا آزمایش تنفسی برای بیماران انجام گیرد. آزمایش تنفسی به این صورت است که به شما مایع شفافی داده می‌شود تا بنوشید و در کیسه‎ای نفس بکشید، سپس کیسه بسته می‌شود.
در صورتی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری وجود داشته باشد، نمونه تنفسی که از بیمار گرفته شده است، حاوی مقادیر بالایی از دی اکسید کربن خواهد بود. تست تنفس دقیق ترین نوع آزمایش است. بسته به نوع آزمایش استفاده شده، ممکن است شما نیاز به قطع دارو برای مدت زمانی داشته باشید. زیرا آنتی اسیدها می توانند منجر به نتایج منفی کاذب شوند. آزمایشات و روش‌های دیگری که برای تشخیص زخم معده برای بیماران در نظر گرفته می‌شود، شامل موارد زیر است:

بلع باریم

در این آزمایش یک مایع غلیظ سفید رنگ که همان باریم است را باید بنوشید. دستگاه گوارش فوقانی شما پوشانده می‌شود و به پزشک کمک خواهد کرد که معده و روده کوچک با استفاده از اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.

آندوسکوپی

در طی آندوسکوپی، پزشک ،لوله توخالی مجهز به یک لنز (آندوسکوپ) را به پایین گلو و درون مری، معده و روده کوچک شما منتقل می کند. با استفاده از آندوسکوپ، پزشک به دنبال زخم است. این آزمایش برای مشاهده زخم، خونریزی و هر بافتی که غیر طبیعی به نظر برسد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.اگر پزشک شما زخم را تشخیص دهد، ممکن است نمونه های کوچک بافت (بیوپسی) برای معاینه در آزمایشگاه برداشته شود. بیوپسی همچنین می تواند تشخیص دهد که آیا هلیکوباکتر پیلوری در معده شما وجود دارد یا خیر.

درمان زخم معده

درمان زخم معده بسته به علت آن متفاوت است. معمولا در طی درمان، اگر باکتری H.pylori وجود داشته باشد، باید آن را از بین برد و در صورت امکان مصرف آسپرین و مُسکن‌های مشابه آن را کاهش داد یا قطع کرد و با دارو‌های دیگر علائم زخم معده را بهبود بخشید.

داروهایی که برای زخم معده تجویز و مصرف می‌شوند عبارت‌اند از:

۱. داروهای آنتی‌بیوتیک برای کشتن باکتری  H.pylori

اگر باکتری H.pylori در دستگاه گوارش شما پیدا شود، پزشک ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها را برای از بین بردن آن توصیه خواهد کرد. این آنتی‌بیوتیک‌ها عبارت‌اند از: آموکسی‌سیلین (Amoxil)، کلاریترومایسین (Biaxin)، مترونیدازول (Flagyl)، تینیدازول (Tindamax)، تتراسیکلین (Tetracycline HCL) و لووفلوکساسین (Levaquin).

مدت زمان مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها برحسب محل زندگی شما و مقاومت بدن‌تان به آنتی‌بیوتیک متفاوت است. شما احتمالا به مدت دو هفته باید آنتی‌بیوتیک بخورید و داروهای دیگر را نیز مصرف کنید تا اسید معده‌تان کاهش یابد. داروهایی که با آنتی‌بیوتیک مصرف خواهید کرد، بازدارنده‌ی پروتون پمپ (proton pump inhibitor) و شاید Pepto-Bismol خواهند بود.

۲. داروهایی که مانع تولید اسید و تسریع درمان زخم معده می‌شوند

بازدارنده‌های پروتون پمپ (PPIها) با غیرفعال کردن قسمت‌هایی از سلول‌ که اسید تولید می‌کنند، اسید معده را کاهش می‌دهند. این داروها هم شامل داروهای بدون نسخه هستند هم داروهایی که تنها با نسخه‌ی پزشک تهیه می‌شوند. از میان این داروها می‌توان به این موارد اشاره کرد: اومپرازول (Prilosec)، لانسوپرازول (Prevacid)، رابپرازول (Aciphex)، اسومپرازول (Nexium) و پانتوپرازول (Protonix).

مصرف طولانی‌مدت بازدارنده‌های پروتون پمپ به‌خصوص با دُز زیاد، خطر شکستگی لگن، مچ و ستون فقرات را بالا می‌برد. از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف مکمل‌های کلسیم می‌تواند این خطرها را کاهش دهد یا خیر.

۳. داروهایی برای کاهش تولید اسید

داروهایی که تولید اسید را متوقف می‌کنند و مسدودکننده‌های هیستامین (H-2) نیز نامیده می‌شوند، میزان اسید معده‌ دستگاه گوارش شما را کاهش می‌دهند و بدین‌ترتیب زخم معده را بهبود می‌بخشند و روند درمان آن را سریع می‌کنند.

این داروها که هم بدون نسخه هم با نسخه قابل تهیه هستند، شامل رانیتیدین (Zantac)، فاموتیدین (Pepcid)، سیمتیدین (Tagamet HB) و نیزاتیدین (Axil AR) هستند.

۴. داروهایی که اسید معده را خنثی می‌کنند

پزشک شما ممکن است در رژیم دارویی‌تان داروهایی را برای خنثی کردن اسید معده بگنجاند. این داروها اسید معده را خنثی می‌کنند و سریعا می‌توانند درد معده را نیز برطرف کنند. بسته به مواد اصلی به کار رفته در این نوع دارو باید دانست اسهال یا یبوست از عوارض جانبی مصرف این داروهاست.

۵. داروهایی که از لایه‌ی داخلی معده و روده‌ی کوچک محافظت می‌کنند

در برخی موارد پزشک ممکن است داروهایی‌ها تجویز کند که به محافظت از بافت‌ لایه‌ی داخلی معده و روده‌ی کوچک کمک کند.

از میان این داروها می‌توان به سوکرالفات (Cerafate) و میسوپروستل (Cytotec) اشاره کرد.

زخم معده‌ در بسیاری موارد به‌خوبی درمان می‌شود. اگر علائم آن شدید و حاد باشند یا بعد از درمان باز هم علائم به‌قوت خود باقی باشند، ممکن است پزشک آندوسکوپی مجدد تجویز کند تا سایر عللی را که موجب این علائم می‌شوند، پیدا کند.

زخمهای معده که با درمان بهبود نمی یابند، زخم های مقاوم نامیده می شوند.

دلایل ایجاد زخم های مقاوم عبارتند از:

  • سرطان معده
  • عفونت غیر از H. پیلوری
  • استفاده مکرر از دخانیات
  • بیماری کرون یا التهاب روده
  • عدم مصرف دارو طبق دستورالعمل ها
  • استفاده مکرر از داروهای تسکین دهنده درد (NSAID و آسپیرین)
  • تولید بیش از حد اسید معده (مواردی که در سندرم زولینجر-الیسون رخ می دهد.)

اگر همراه با زخم معده علایم دیگری مانند خون ریزی حاد یا سوراخ شدن معده داشته باشید، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

با این حال، عمل جراحی به دلیل داروهای مؤثر موجود در حال حاضر بسیار کمتر از قبل مورد نیاز است.

درمان گیاهی زخم معده

زخم معده می‌تواند بسیار دردناک باشد و اگر در ابتدا، جلوی این عارضه گرفته نشود زخم به دیواره معده کشیده شده و می‌تواند منجربه سوراخ شدن و خونریزی معده گردد.

درمان زخم معده در طب سنتی شامل استفاده از موارد زیر می باشد:

عسل

عسل حاوی خواص التیام‌بخش قدرتمندی است که می‌تواند در درمان زخم معده بسیار موثر باشد؛ زیرا آنزیم موجود در عسل، که به نام گلوکز اکسیداز مشهور است می‌تواند با تولید هیدروژن پراکسید باعث از بین رفتن باکتری‌های مضر عامل زخم‌های معده شود. به علاوه، عسل می‌تواند التهابات دیواره‌ی معده را تسکین و کاهش دهد. هم‌چنین، می‌تواند به استحکام بافت دیواره‌ی معده، فرایند دفع، و درمان و پیشگیری از بروز مجدد زخم‌های معده کمک کند. در نتیجه، استفاده از عسل به عنوان یکی از موثرترین درمان‌های خانگی برای زخم معده، گزینه‌ای است که می‌توان به افراد مختلفی که با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند توصیه نمود.به این صورت که هر روز صبح پیش از غذا (به صورت ناشتا) ۲ قاشق چای خوری عسل نوش جان نمایید.

زنجبیل

قرن هاست که زنجبیل به خاطر خواص بی شمار دارویی خود شناخته شده و استفاده می شود. این گیاه دارویی اثرات فوق العاده ای روی دستگاه گوارش دارد و به عنوان یکی از بهترین روش های درمان خانگی زخم معده ، بسیار کارساز می باشد. متخصصان طب سنتی زنجبیل را برای مقابله با حالت اسیدیته ی معده، رفع حالت تهوع، دل درد و زخم معده و دیگر زخم های دستگاه گوارش توصیه می کنند. به عقیده ی محققان زنجبیل قدرت ضدباکتریایی قوی دارد و به این ترتیب می تواند باعث از بین بردن هلیکوباکتری شود.
برای تهیه ی شربت زنجبیل یك قاشق چایخوری پودر خشك زنجبیل و یا دو قاشق چایخوری زنجیبل رنده شده تازه را در داخل قوری ریخته روی آن آب جوش بریزید و به مدت پنج دقیقه آنرا با حرارت ملایم دم كنید و سپس آنرا با عسل شیرین كرده و میل كنید.

چای زنجبیل هر چقدر بیشتر بماند و دم بكشد تند تر می‌شود. حتی می‌توان چای زنجبیل را بعد از سرد شدن در داخل یخچال گذاشت و خنك كرد و مانند یك نوشابه سرد استفاده كرد. برای تهیه شربت زنجبیل یك قسمت زنجبیل رنده شده را با سه قسمت عسل مخلوط كرده و در شیشه در بسته در یخچال نگهداری كنید و هر موقع خواستید مصرف كنید .

شیرین بیان

شیرین بیان برای رفع مشکلات و ناراحتیهای معده بهترین و موثرترین دارو بوده، درمان ورم معده، زخم معده، از بین بردن نفخ شکم، سکسکه، رفع التهابات معده و اثنی عشر از خواص این گیاه برای دستگاه گوارش است. از شناخته شده ترین خواص ریشه و ریزوم (ساقه زیر زمینی) شیرین بیان استفاده از آن در درمان زخم معده است.
پزشکان طب سنتی به درمان زخم معده با شیرین بیان در زمان کوتاه سه تا چهار ماهه اعتقاد دارند. به طور کلی این گیاه به دلیل داشتن ماده موثره‌ای به نام «اسید گلیسیرینیک» در درمان زخم‌های گوارشی، به ‌ویژه زخم معده، اثنی عشر و نیز التهاب معده (گاستریت) موثر است.
برای درست کردن دم کرده شیرین بیان باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کنید و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. این دمنوش را از صافی عبور دهید و آن را نوش جان کنید. این کار را به مدت ۱ هفته، روزی ۲ تا ۳ مرتبه انجام دهید.

موز

از خواص متعدد موز می توان به مبارزه با زخم معده اشاره کرد.به خاطر وجود ترکیباتی بخصوص در این میوه موجب تقویت سلولهایی در دیواره معده شده که این سلولها مانند یک لایه محافظتی در مقابل اسید معده رفتار می کنند.علاوه بر این چنین ترکیبی که به نام کنترل کننده پروتئاز در موز معروف است به نابود کردن باکتریهای علل زخم معده کمک می کند و در نهایت از معده ما در مقابل انواع ناراحتی های معده دفاع می کند.موز یکی از ساده ترین راه حل های درمان خانگی زخم معده می باشد، به این صورت که این میوه‌ی خوشمزه و دوست داشتنی را نوش جان کنید و این کار را دست کم روزی سه مرتبه انجام دهید.

نارگیل

نارگیل دارای خاصیت ضد باکتری است. شیر نارگیل و آب نارگیل برای درمان زخم فوق العاده عالی هستند. نوشیدن شیر نارگیل تازه و آب نارگیل در روز به مدت یک هفته برای آرام کردن زخم بسیار مفید است.۱ قاشق چای خوری روغن نارگیل را نوش جان کنید . این روش را به مدت یک هفته روزی ۲ بار تکرار کنید (یک بار صبح، یک بار نیز شب)

بابونه

یکی از مهمترین خواص بابونه درمان زخم و ورم معده است و افراد مبتلا به این مشکلات می‌توانند با استفاده از بابونه سلامتی خود را بازیابند.

یک لیوان چای غلیظ بابونه، حاوی چهار قاشق چایخوری بابونه در یک لیوان آب جوش، را صبح ناشتا بنوشید و سپس در رختخواب به پشت دراز بکشید و بعد از چهار دقیقه بخوابید و بعد از 15 دقیقه می‌توانید صبحانه خود را میل کنید؛ این عمل را به مدت دو هفته ادامه دهید تا زخم و ورم معده به کلی شفا یابد.

شنبلیله 

گیاه شنبلیله دارای اثر خنک‌کنندگی بدن است. با استفاده از دانه شنبلیله و آب یک چای گیاهی آماده کنید. کافی است دانه (بذر) شنبلیله را در آب خیس کنید. در نتیجه خیس کردن بذر شنبلیله در آب، یک مایع لعاب‌دار حاصل می‌شود. نوشیدن این مایع، در تشکیل غشای محافظ روی دیواره معده و روده مؤثر است، که این امر نیز باعث کاهش شدت زخم خواهد شد.

درمان خانگی زخم معده

با شستن مکرر دستان خود با صابون و آب و با خوردن غذاهایی که کاملاً پخته شده اند می توانید از ابتلا به عفونت های مانند هلیکوباکتر پیلوری جلوگیری کنید.

هنگام مصرف دارو از نوشیدن الکل خودداری کنید، زیرا این دو می توانند  حتی باعث التهاب و خونریزی شود.

رژیم غذایی سالم و پر از میوه، به ویژه با ویتامین های A و C، سبزیجات و غلات کامل را انتخاب کنید.

 سیگار کشیدن باعث افزایش اسید معده نیز می شود. سعی کنید خواب کافی داشته باشید.

خواب می تواند به سیستم ایمنی بدن شما کمک کند. قبل از خواب از خوردن غذا خودداری کنید.

نقش پروبیوتیک‌ها در بهبود زخم معده

ماست حاوی پروبیوتیک است که به بازگرداندن تعادل باکتریهای دستگاه گوارش کمک می کند. ماست ممکن است میزان باکتری موجود را کاهش دهند، روند بهبودی را تسریع کرده و برخی علائم را بهبود بخشند. پروبیوتیک ها در کنار سایر درمان ها، ممکن است به ریشه کن کردن باکتری های مضر کمک کنند. بعضی اوقات نوشیدن شیر باعث می شود درد زخم شما بهتر شود اما بعداً باعث اسید اضافی می شود که باعث افزایش درد می شود.

نقش فیبر غذایی در بهبود زخم معده

فیبر غذایی بخشی از غذاهای گیاهی است که دستگاه گوارش توانایی هضم آن را ندارد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی فیبر به گونه‌ای است که آثار متفاوتی در بدن ما به وجود می‌آورد.

فیبر محلول در سیب، گلابی و جو دوسر به وفور وجود دارد و به عنوان نمونه، غلظت محتویات روده را افزایش می‌دهد.

فیبر غیرمحلول به‌خصوص در غلات دارای سبوس زیاد است و باعث افزایش حجم مدفوع، افزایش سرعت گذشتن محتویات از روده بزرگ و سهولت دفع مدفوع می‌شود.

فیبرها نقش مهمی در تنظیم کارکرد دستگاه گوارش دارند و به همین دلیل برای سلامتی همه ما (افراد سالم و مبتلایان به زخم معده) از اهمیت بالایی برخوردارند.

مصرف بیشتر فیبر غذایی باعث کاهش علائم زخم معده مانند نفخ، ناراحتی و درد در معده می‌شود و در مطالعات مختلف، تاثیرات مفید آن به اثبات رسیده است.

اثر فلاونوئیدها بر زخم معده

طبق بررسی سال 2011، پلی فنول ها می توانند به زخم معده کمک کنند. آن ها همچنین می توانند به طیف وسیعی از مشکلات گوارشی دیگر، از جمله اسپاسم و اسهال کمک کنند. فلاونوئیدها از ایجاد معده در برابر ایجاد زخم محافظت می کنند. آن ها این کار را با افزایش مخاط معده انجام می دهند، که مانع از رشد پیلوری می شود.

فلاونوئیدها همچنین خاصیت آنتی اکسیدانی دارند.

فلاونوئیدها در میوه هایی مانند سیب، بلوبری یا تمشک، گیلاس، لیمو و پرتقال و آجیل به وفور یافت می شود.

سیر دارای خاصیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی است که باعث می شود در مبارزه با عفونت ها مفید واقع شود. طبق بررسی سال 2015، سیر ممکن است به جلوگیری از رشد هلیکوباکتر پیلوری نیز کمک کند.مطالعات نشان می دهد که خوردن دو تکه سیر با یک وعده غذایی، دو بار در روز، می تواند اثرات ضد باکتریایی در برابر H. pylori داشته باشد.

نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در ترمیم زخم معده

به نظر می‌رسد آنتی‌اکسیدان‌ها در رفع زخم معده و برطرف شدن عفونت معده با هلیکوباکتر پیلوری، نقش مثبتی ایفا می‌کنند. ویتامین ث یکی از آنتی‌اکسیدان‌هاست که روی آن تحقیقات بیشتری صورت گرفته است.

مطالعات روی نقش مصرف ویتامین ث در بهبود زخم معده نشان می‌دهد دوز کم ویتامین ث (و نه دوز زیاد آن) در افزایش تاثیر آنتی‌بیوتیک‌ها در نابودی هلیکوباکتر پیلوری مفید است.

تغذیه در زخم معده

غذاهای مضر برای زخم معده

برخی از غذاها با اسیدی کردن معده یا کمک به رشد و تکثیر هلیکوباکترپیلوری عوارض ناشی از زخم معده را شدیدتر می‌کنند:

  • شیر: در گذشته باور عمومی بر آن بود که شیر با خنثی کردن اسید معده درد را کاهش می‌دهد اما امروز می دانیم که شیر نه تنها به جلوگیری یا تسکین زخم کمک نمی‌کند بلکه با تحریک ترشح اسید بیشتر، اوضاع را وخیم‌تر خواهد کرد.
  • چربی و غذاهای چرب: هضم چربی‌ها مشکل‌تر از سایر ترکیبات غذایی است و می‌تواند منجر به درد شکم و نفخ شود. از طرفی، معده برای هضم آن ناچار به ترشح اسید بیشتری شود که علائم را شدید می‌کند.
  • غذاهای تند: تا سال‌ها، پزشکان معتقد بودند که غذاهای پرادویه دلیل اصلی ایجاد زخم معده هستند. اکنون می‌دانیم که فقط در برخی افراد مصرف غذاهای تند باعث تشدید علائم می‌شود اما عامل زخم معده نیست.
  • غذاهای سرشار از نشاسته: باکتری‌های مولد زخم معده برای تکثیر به مواد قندی نیاز دارند، مصرف غذاهای نشاسته‌ای علاوه بر فراهم کردن محیط مناسب برای رشد آن‌ها، باعث اسیدی‌تر شدن معده خواهد شد.
  • کافئین: مصرف قهوه، چای، شکلات، کاکائو و نوشابه‌های کافئین‌دار باید به حداقل برسد یا حذف شود چون کافئین تولید اسید معده را افزایش می‌دهد.
  • نمک: غذاهایی با نمک فراوان ممکن است رشد هلیکوباکتر پیلوری را افزایش دهند بنابراین مصرف ترشی، زیتون و سایر سبزیجات نمکی، با افزایش خطر ابتلا به زخم‌ هلیکوباکتر پیلوری یا حاد شدن آن در ارتباط هستند.

غذاهای مفید برای زخم معده

از آنجایی که یکی از دلایل اصلی ابتلا به زخم معده، وجود مقادیر بالای هلیکوباکتر پیلوری است، مصرف برخی غذاها می‌تواند به کاهش تکثیر این باکتری کمک کند و همچنین منجر به کاهش عوارض ناشی از زخم گوارشی شود.

  • پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها به رشد و تکثیر باکتری‌های مفید سیستم گوارش کمک می‌کنند. با جایگزینی این باکتری‌ها، میکروب‌های بیماری‌زای ایجاد کننده زخم معده مانند هلیکوباکتر به صورت رقابتی کاهش پیدا می‌کنند و سیستم ایمنی بدن تقویت می‌شود و زخم سریعتر بهبود می‌یابد. ماست، کفیر و دوغ سرشار از پروبیوتیک هستند و علاوه بر آن‌ها می‌توان از مکمل‌های حاوی پروبیوتیک نیز استفاده کرد.
  • فیبر: سیب، گلابی، بلغور، سبزیجات، جو دوسر و سایر غذاهای سرشار از فیبر، ضمن کاهش نفخ و درد، میزان اسید را در معده کاهش می‌دهند. تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم غذایی غنی از فیبر به جلوگیری از گسترش زخم نیز کمک می‌کند.
  • فلفل دلمه‌ای قرمز: سرشار از ویتامین C است که به روش های مختلف از سیستم گوارش غذا در برابر زخم معده محافظت می‌کند. ویتامین C نقش مهمی در ترمیم زخم و افزایش قدرت سیستم ایمنی برای مبارزه با میکروب‌ها دارد.
  • غذاهای پروتئینی و کم چرب: مرغ بدون پوست، گوشت بوقلمون، گوشت گاو بدون چربی و تخم مرغ منابع عالی پروتئین با مقادیر چربی کم هستند که هضم راحت‌تری دارند. ماهی به دلیل وجود امگا 3 فراوان، التهاب را کاهش می‌دهد که برای بهبود زخم و درد مفید است.

اگر زخم معده دارید حتما موارد زیر را رعایت کنید


۱- تعداد وعده‌های غذایی خود را افزایش و حجم هر وعده را کاهش دهید تا معده شما خالی نماند.
۲- آهسته غذا بخورید و آن را کامل بجوید.
۳- از مصرف گوشت و ماهی دودی و نمک سود شده همچنین انواع شور و آجیل‌های پر نمک بپرهیزید.
۴- مصرف چای و قهوه و نوشیدنی‌های گازدار را کاهش دهید.
۵- سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید.
۶- با آرامش غذا بخورید و از استرس پرهیز کنید.
۷- افسردگی، ناراحتی و استرس را از خود دور کنید و فقط بخندید. پس بروید به سوی خنده درمانی!
۸- هیچ‌گاه سرخود از آسپیرین یا مسکن‌های مانند بروفن استفاده نکنید. در درد‌های معمولی می‌توانید استامینوفن مصرف کنید.
۹- توصیه شده است که مبتلایان به این بیماری از مصرف وعده غذایی حجیم قبل از خواب اجتناب کنند.
۱۰- در گذشته شیر غذای مهمی در درمان زخم معده محسوب می‌شد، علت مصرف آن این بوده است که تصور می‌شد شیر باعث خنثی‌سازی محتویات معده می‌شود، اما ثابت شده به‌علت اینکه محتوی کلسیم و پروتئین شیر بالاست، یک تحریک‌کننده قوی ترشح اسید معده است. به همین دلیل مصرف متناوب و مکرر شیر برای درمان زخم معده توصیه نمی‌شود.
۱۱- از قاشق و چنگال دیگران استفاده نکنید، از لیوان دیگران آب نخورید.
۱۲- مواد غذایی مفید برای زخم معده شامل:
عسل، بادام، موز، شیرین بیان، نعناع، بابونه
۱۳- مواد غذایی غیرمجاز در زخم معده شامل:
شیر، خامه، شیر کاکائو، قهوه، چایی، انواع نوشابه‌ها، الکل، غذا‌های ادویه‌دار خصوصا فلفل، غذا‌های پرچرب مثل آبگوشت، سبزیجات نفاخ مانند کلم، ترب، تربچه، خیار، شلغم، پیاز و پیازچه، میوه‌های نفاخ مانند هندوانه، گیلاس، گوجه سبز، هلو، چغاله بادام و زیتون میوه‌های ترش مانند پرتقال و نارنگی.

انواع زخم دهان

زخم‌هایی که در داخل دهان ظاهر می‌شوند – از جمله زبان، گونه‌ها، لثه‌ها و سقف دهان – به عنوان “آفت‌های دهان” یا “زخم‌های دهان” شناخته می‌شوند. این آفت‌ها دارای قطری حدوداً برابر 4 میلیمتر با لبه‌های قرمز و مرکز زرد یا سفید هستند. یک یا چند زخم می‌توانند به طور همزمان در دهان ایجاد شوند.

زخم های دهان شایع، زخم های باز هستند که می توانند باعث ایجاد درد و ناراحتی زیادی در داخل دهان شوند. این زخم ها معمولاً دارای یک مرکز سفید یا زرد هستند که با یک قسمت قرمز ملتهب پوشیده شده است. آنها اغلب در داخل گونه ها، روی لب ها، زیر زبان، کف دهان یا پایین لثه دیده می شوند. اگرچه این زخم ها بی خطر هستند، اما می توانند بسیارناراحت کننده باشند.

علت زخم های دهان

در بسیاری از موارد علت به وجود آمدن زخم دهان مشخص نشده است. بیشتر زخم ‌های دهان در اثر آسیب دیدگی پوشش داخلی دهان ایجاد می شود ، برای مثال گاز گرفتگی ناگهانی و تصادفی داخل دهان، خوردن غذا های سفت که باعث پارگی دیواره های داخلی دهان می شود، پر کردن دندان یا اعمال دندانپزشکی که باعث آسیب رسیدن به دهان می شوند. با این وجود مشخص نیست که زخم دهان به چه علتی به وجود می‌آیند اما موارد زیر می تواند عوامل محرکی باشند:

  • استرس و اضطراب
  • تغییرات هورمونی در بانوان، برخی از بانوان هنگام دوره ی ماهانه ی خود دچار زخم دهان می شوند .
  • خوردن غذاهای خاصی مانند غذاهای پر ادویه، شکلات، قهوه، بادام زمینی، توت فرنگی، پنیر، گوجه، آرد گندم
  • استفاده از خمیر دندان های حاوی سدیم سولفات
  • قطع ناگهانی سیگار ؛ افرادی که برای اولین بار سیگار خود را ترک می کنند ممکن است دچار زخم دهان شوند .
  • همچنین داشتن سابقه ی خانوادگی می تواند در بروز این زخم ها تاثیرگذار باشد.
  • شرایط پزشکی : گاهی اوقات زخم های دهان ممکن است در اثر برخی عوامل پزشکی به وجود آید
  • عفونت های ویروسی مانند مبتلا شدن به ویروس سرماخوردگی، آبله‌مرغان
  • کمبود آهن و ویتامین B۱۲
  • مبتلا شدن به بیماری های گوارشی
  • بیماری کرون (بیماری ای که در طولانی مدت باعث التهاب مخاط و دستگاه گوارش می شود)
  • بیماری سلیاک (بیماری گوارشی که در آن فرد واکنش نامطلوبی به گلوتن نشان می دهد)
  • آرتریت واکنشی (وضعیتی که باعث التهاب در قسمت های مختلف بدن می شود و معمولا به عفونت واکنش نشان می دهد)
  • سیستم ایمنی ضعیف (مبتلا شدن به ویروس HIV)
  • بیماری بهجت (بیماری نادری که باعث ایجاد تورم رگ های خونی می شود)
  • دارو ها و درمان ها : زخم های دهان ممکن است به دلیل مصرف برخی داروها به وجود آید
  • داروهای غیر استروئیدی
  • برخی داروهایی که برای درمان آنژین استفاده می‌شوند .
  • مسدود کننده ‌های بتا که برای درمان بیماری ‌هایی مانند آنژین، فشار خون بالا و ریتم غیر طبیعی قلب استفاده می ‌شود .

انواع زخم دهان، زخم زبان ، زخم لثه

زخم های آفتی دهان که شامل زخم های کوچک، بزرگ و هرپتی فرم هستند.

 زخم های مکرر دهانی در افراد بیمار که بیماری زمینه ای دارند، دیده می شود هستند.

زخم های آفتی حدود 20٪ – 30٪ از کل جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهند و در سه نوع مختلف، کوچک، ماژور و هرپتی فرم طبقه بندی می شوند.

زخم های آفتی کوچک

زخم های کوچک آفتی از نظرشکل دارای ابعادی کوچک و زرد کم رنگ با التهاب و قرمزی قابل مشاهده در اطراف آنها هستند. زخم های کوچک فراوان ترین انواع زخم های دهان است. آنها معمولاً به صورت یک ضایعه منفرد ایجاد می شوند، اما گاهی اوقات می توانند به صورت همزمان در یک خوشه تا پنج مورد بروز پیدا می کنند. رفع و التهاب کامل زخم های کوچک احتمال دارد بین 7 تا 10 روز طول بکشد. زخم های کوچک آفتی با دردی نسبتاً کم همراه هستند و تقریباً هیچ نشانه ای از زخم وجود ندارد. زخم هایی از این دست معمولاً به عنوان زخم های شانکر نامیده می شود. با این حال، تصور اینکه همه زخم های دهان زخم های شانکر باشند اشتباه است.

زخم های بزرگ آفتی

زخم های بزرگ آفتی، نسبتاً شدید هستند و بهبود آن مدت زمان زیادی طول می کشد. بهبود هر زخم احتمالاً بین 2 هفته تا چند ماه طول می کشد. این زخم ها معمولا بزرگ هستند و در عرض 10 میلی متر یا بزرگتر گسترش می یابند. شکل آنها به صورت نامنظم و کمی برجسته است. زخم های بزرگ به طور کلی در یک خوشه ظاهر نمی شوند و احتمال دارد همزمان فقط یک یا دو مورد ظاهر شوند. این زخم ها به عمق بافت نفوذ می کنند و باعث می شوند که جای زخم باقی بماند. زخم های بزرگ باعث ایجاد درد و ناراحتی زیادی می شوند که می تواند غذا خوردن را دشوار کند. گاهی اوقات، زخم احتمال دارد در نزدیکی لوزه ها ظاهر شود که می تواند منجر به بروزاختلال در بلع  شود.

تبخال

تبخال یکی از مشکلات رایج دهانی است. برخلاف تصور علت زخم دهان و گلو و زخم دهان در کودکان در این مورد تب و یا سرما خوردگی نیست، بلکه اینها بیشتر محرک بروز آن هستند. علت زخم دهان و گلو در این مورد و توسط ویروس تبخال، معمولا از طریق پوسیدگی دندان، استفاده از لوازم مشترک، و سایر تماس‌های نزدیک منتقل می‌شود. این نوع زخم درهان در هر سنی مشاهده می‌شود، اما در افراد میانسال، مسن، و خانم‌ها رایج تر است.

روغن و پماد برای زخم دهان می‌توانند ناراحتی را تسکین داده و سرعت بهبود را افزایش دهند. البته در صورت بروز مکرر، استفاده از پماد برای زخم دهان چندان به کار نخواهد آمد و فرد به یافتن علت زخم دهان و گلو توسط پزشک و دارو نیاز خواهد داشت.

برفک دهان

برفک دهان توسط نوعی قارچ ایجاد شده و در نوزادان، بیماران، و افراد مسن بسیار رایج است. سیستم ایمنی ضعیف، داروهای دیابت، آنتی بیوتیک‌ها، شیمی درمانی، پرتو درمانی، و برخی داروهای خاص می‌توانند علت زخم دهان و گلو و زخم دهان در کودکان بوده و امکان رشد قارچ را افزایش دهند. پاک کردن نواحی مبتلا به این قارچ سبب ایجاد زخم دهان خواهد شد. به همین دلیل برای تشخیص قطعی علت زخم دهان و گلو و زخم دهان در کودکان در این مورد باید به پزشک مراجعه کرد.

اگر عکس زخم دهان و زخم دهان در کودکان این عارضه را دیده باشید، متوجه می‌شوید که برفک می‌تواند در هر ناحیه از مخاط دهان ایجاد شود.

زخم زبان جغرافیایی

هنگامی که بخش‌هایی از پرزهای زبان از بین می‌روند، نواحی با ارتفاع متفاوت روی زبان شکل می‌گیرد که آن را شبیه به یک نقشه می‌کند. زبان جغرافیایی به عنوان زخم دهان در کودکان و بزرگسالان مضر نیست و می‌تواند مکررا رفع شده و دوباره عود کند. این نوع زخم نیازی به استفاده از پماد برای زخم دهان، درمان زخم دهان با جوش شیرین و درمان زخم دهان با عسل ندارد. اما در صورت وجود درد، فرد می‌تواند از داروهای ضد التهاب و مسکن‌های بدون نسخه استفاده کند.

زخم لکوپلاکیا

علت زخم دهان و گلو لکوپلاکایا واکنشی نسبت به یک محرک است. محرک‌های علت زخم دهان و گلو در این مشکل می‌تواند دندان‌های مصنوعی با اندازه نامناسب، فرسایش اسیدی دندان‌ها، مصرف سیگار و تنباکوی بدون دود باشد. لکوپلاکیا می‌تواند به صورت پلاک‌ها یا نواحی سفیدی در دهان ایجاد شود که معمولا درد نداشته و پاک نمی‌شوند. لکوپلاکیا در گروه زخم دهان در کودکان نیست، اما می‌تواند یک وضعیت پیش سرطانی باشد. علت زخم دهان و گلو در نواحی مبتلا به به معاینه توسط یک دندانپزشک نیاز دارد.

 زبان سیاه مودار

این بیماری بدون درد هنگامی بروز می کند که پرز های زبان کشیده شده و باکتری های موجود در دهان را به دام می اندازند. این پدیده سبب می شود تا زبان، سیاه و مو دار به نظر برسد. عوامل این بیماری شامل مصرف آنتی بیوتیک، بهداشت دهانی ضعیف، مصرف زیاد چای یا قهوه و عدم ترشح کافی بزاق می شوند. با اینکه گاهی اوقات برای درمان این بیماری (زخم زبان) به مصرف دارو نیاز است اما معمولا با مسواک زدن زبان برطرف می شود.این نوع زخم دهانی در مرد ها بیشتر دیده می شود. تقریبا ۱۵ در صد جامعه با این نو ع زخم دهان رو به رو می شوند.

لیکن پلان

این عارضه یک تحریک پوستی نادر است که به صورت نواحی سفید و تور مانند یا برآمدگی هایی قرمز و درخشان بر ناحیه داخلی گونه یا زبان پدیدار می شود. علت بروز این بیماری مشخص نبوده و معمولا نوع خفیف آن نیازی به درمان ندارد. در صورتی که لیکن پلان سبب بروز درد یا زخم شود، می توان آن را به وسیله دارو های موضعی یا خوراکی درمان کرد. لیکن پلان دهانی می تواند مزمن بوده و خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. علاوه بر این موارد، این بیماری می تواند پوست، پوست سر، ناخن ها و نواحی تناسلی را نیز آلوده کند.

سرطان دهان

سرطان دهان، زخمی دهانی است که بهبود نمی یابد. بی حسی بدون دلیل در صورت، دهان یا گردن و همچنین اختلال در جویدن، صحبت کردن یا بلعیدن از نشانه های سرطان دهان هستند. عوامل بروز سرطان دهان شامل مصرف تنباکوی بدون دود، مصرف بیش از حد الکل، قرار گیری بیش از حد در معرض آفتاب و سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دهان می شوند. این سرطان با ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV نیز ارتباط داده شده است. فرد نباید اجازه دهد که ترس، مانع مراجعه او به پزشک شود. تشخیص زودهنگام سرطان دهان قابل مداوا و درمان است.

خالکوبی آمالگام

امکان دارد، تاکنون پس از انجام یک فرایند دندانپزشکی متوجه لکه ای آبی یا خاکستری رنگ در بافت نرم دهان خود شده باشید. این موارد خالکوبی آمالگام نامیده شده و در اثر قرار گرفتن مقدار اندکی از ماده پر کننده آمالگام  در هنگام ترمیم دندان در گونه یا لثه به وجود می آیند. در این پدیده، نقره موجود در ماده آمالگام به درون بافت نرم دهان انتشار یافته و منجر به ایجاد لکه هایی (زخم داخل دهان) می شود که به یک خالکوبی کوچک شباهت دارند. خالکوبی آمالگام هیچ ضرری ندارد اما در صورتی که لکه های آبی یا خاکستری رنگ رشد کرده و یا تغییر رنگ دهند، به احتمال زیاد خالکوبی آمالگام نبوده و باید توسط دندانپزشک بررسی شوند.

دندان قروچه

به هم فشردن دندان ها یا دندان قروچه کردن، مخصوصا در خواب، می تواند باعث گاز گرفتن های کوچک از داخل گونه شود. بیماری ها و التهابات لثه می تواند باعث خون ریزی در خط لثه و اطراف آن شود و خون ممکن است به سمت لب ها و گوشه ی دهان حرکت کند. همچنین گاز گرفتن زبان یا جویدن لب ها می تواند باعث درد، تورم، و حتی بریدگی هایی کوچک شود. به علاوه نوشیدن مایعات داغ، خوردن غذاها و مایعات اسیدی، کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی می تواند باعث درد، تورم و بریدگی های کوچک شود. مسواک کشیدن یا کشیدن نخ دندان به میزان زیاد، یا استفاده از مسواک سفت می تواند باعث خونریزی دردناک از لثه ها و بافت دهان شود.

سوختگی ناشی از آسپرین

در صورتی که با هدف تسکین سریع تر درد دندان یا لثه، قرص آسپرین در بین لثه و گونه قرار داده شود اسید موجود در آسپرین سبب بروز یک ضایعه سفید و ناهموار بر روی لثه یا ناحیه داخلی گونه می شود. پیشگیری از سوختگی ناشی از آسپرین ساده است و تنها باید این مسکن ها را بلعید. درمان سوختگی آسپرین نیز گذشت زمان است. سوختگی های ساده ظرف مدت تقریبا دو هفته التیام می یابند.

فراوانی در افرادی که از قرص های حاوی آسپرین به صورت موضعی برای رفع دندان درد استفاده می کنند و یا در مواردی که سهوا مواد سوزانده و محرک توسط دندان پزشک با مخاط تماس یابند، یا در کسانی که از دهان شویه غلیظ استفاده می کنند بیشتر دیده می شود. در هر سنی ممکن است دیده شود.

بیماری لثه

هنگامی که بیماری پریودنتال (لثه) به وجود می آید باکتری های موجود در پلاک های دندانی در امتداد خط لثه تجمع می یابند. ژینژیویت اولین مرحله بیماری لثه است. علائم این بیماری شامل قرمز شدن، ورم صورت و خونریزی لثه ها می باشد. بهداشت دهانی مناسب می تواند به پیشگیری از بروز بیماری پریودنتال کمک کند. از طرف دیگر، مصرف سیگار، رژیم غذایی نامناسب و استرس می توانند بیماری لثه را بدتر کنند. بیماری پیشرفته لثه به استخوان حمایت کننده دندان ها آسیب رسانده و یکی از عوامل اصلی از دست دادن دندان ها در افراد بالغ است. جهت درمان عقب نشینی لثه ها باید به دندانپزشک مراجعه شود.

پریودنتیت

مرحله بعدی بیماری لثه پریودنتیت یا عفونت لثه است. التهاب شدید سبب عقب نشینی لثه ها و تشکیل پاکت بین دندان ها و لثه می شود. این پاکت ها جرم، پلاک و رسوبات مواد غذایی را در خود به دام می اندازند که این وضعیت در نهایت به پیدایش عفونت وآبسه دندان منجر می شود.

بوی بد دهان

مسواک نزدن دندان ها سبب تجمع ذرات غذایی در اطراف آن ها، تکثیر باکتری ها و در نهایت ایجاد بوی بد دهان می شود. پایدار بودن بوی بد یا احساس مزه ای بد در دهان می تواند ناشی از تنفس دهانی مداوم، خشکی دهان و پوسیدگی دندان ها بوده یا نشانه از یک بیماری لثه ای و حتی دیابت باشد. می توان با مسواک زدن دندان و زبان، نخ کشیدن دندان ها، شستشوی روزانه دهان به وسیله دهان شویه ضد عفونی کننده، نوشیدن آب و اجتناب از خوردن مواد غذایی بو دار با بوی بدن دهان مقابله کرد. در صورت پایدار بودن بوی دهان باید به دندانپزشک مراجعه شود.

علائم و نشانه های زخم دهان 

بیشتر زخم های دهان می توانند در هرجای مخاط دهان روی لب ها، کف دهان و داخل گونه ها، زیر زبان و به ندرت در سقف دهان ایجاد شوند.

علائم و نشانه های زخم دهان بسته به علت اصلی آن متفاوت است، اما در بیشتر موارد زخم دهان با علائم زیر همراه است:

  • درد یا ناراحتی در دهان
  • ایجاد یک یا چند زخم باز در دهان

زخم های معمولی دهان دارای برخی از ویژگی های قابل شناسایی هستند:

زخم دهان معمولاً به شکل گرد یا بیضی شکل هستند که می تواند به صورت یک ضایعه کوچک یا زخم های متعدد در لایه نرم و حساس دهان ظاهر شود و به رنگ سفید، زرد یا خاکستری در مرکز باشد و معمولاً با لبه های قرمز و متورم احاطه شده است. پوشش نرم دهان در اطراف زخم بسیارنازک است که می تواند جویدن و مسواک زدن را بسیار دردناک کند.

در موارد شدید، بیمار احتمال دارد علائم زیر را نیز مشاهده کند:

  • تب
  • بی حالی
  • التهاب غدد
  • از دست دادن اشتها

راه های تشخیص زخم های دهان چیست؟

از آنجا که زخم های دهان کاملاً خوش خیم هستند، موارد خفیف معمولاً برای تشخیص صحیح نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. با این حال، اگر زخم بیش از 3 هفته ادامه داشته باشد و با گذشت زمان بدتر شود یا به مرورافزایش یابد، تشخیص زود هنگام و درمان بیماری ضروری است.

پزشک یک معاینه دقیق از حفره دهان انجام می دهد و در صورت لزوم چند آزمایش تجویز می کند که احتمال دارد شامل موارد زیر باشد:

  • تست های سواب
  • شمارش کامل خون
  • تعداد آنتی بادی سلیاک
  • آزمایشات آهن، فولات و B 12

اگر جواب آزمایش اولیه بی نتیجه باشد، در صورت ادامه بیماری، پزشک مجبور است قسمت کوچکی از زخم و بافت پوست مجاور را نمونه برداری کند، سپس برای شناسایی آزمایش می شود.

درمان زخم دهان

زبان به درد حساس است. زخم های پوستی ، آسیب ها یا عفونت ها ممکن است باعث ناراحتی در قسمت یا کل زبان شود. درمان ها تا حد زیادی به علت آن بستگی دارد.

پرهیز از استعمال سیگار: تنباکو می تواند ترمیم زخم را کند کرده و زبان را تحریک کند. افراد مبتلا به زخم زبان که به طور منظم سیگار می کشند ممکن است مایل به استفاده از تکه های نیکوتین برای از بین بردن عادت خود باشند.

ژل موضعی: ژل های موضعی با بی حس کردن ناحیه درد می توانند به تسکسن درد آن کمک کننند این ژل ها بدون نسخه پزشک هم در دسترس می باشند.

مکمل ها و ویتامین ها: کمبود برخی ویتامین ها ممکن است خطر ابتلا به زخم های  دهان و زبان را افزایش دهد. افراد می توانند از مکمل ها برای کاهش این خطر و حمایت از سیستم ایمنی بدن خود استفاده کنند.

آنتی بیوتیک: اگر زخم زبان به دلیل عفونت باکتریایی باشد ، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.

قرار دادن عسل روی زخم: در یکی از تحقیقات مشخص شد که که عسل خاصیت ضد باکتری دارد و ممکن است باعث ترمیم زخم زبان شود. در یکی از آزمایشات انجام شده شرکت کنندگان ۴ بار در روز و به مدت ۵ روز عسل را بر روی زخم های زبان و دهان خود آغشته کردند. پس از آن، آنها کاهش درد و اندازه زخم را گزارش کردند.

همان طور که پیش از این خواندید بسیاری از انواع زخم های دهان، نیاز به درمان توسط دندانپزشک دارند. بعضی از این زخم های دهانی با رعایت بهداشت دندان به مرور بهبود پیدا می کنند.

بعضی دیگر نیز با دارو های بدون نسخه و بهبود منبع التهاب درمان می شوند.

در مواردی که بیماری دهان پیشرفته نمی باشد، چند روش ساده برای درمان زخم زبان و دهان وجود دارد که عبارتند از:

  • درمان زخم دهان با جوش شیرین: پوشاندن زخم های دهان با خمیر جوش شیرین
  • استفاده از دهان شویه هایی که حاوی استروئید هستند زیرا می توانند درد و تورم را کاهش دهند.
  • قرار دادن چای کیسه ای مرطوب روی زخم دهان
  • درمان خانگی زخم دهان: قرار دادن ریشه شیرین بیان، آلوئه ورا و عسل روی زخم های دهان
  • از طریق نی نوشیدنی های خنک بنوشید.
  • دهان خود را به طور مرتب با آب نمک شست و شو دهید.

اما در برخی موارد درمان زخم دهان و زخم زبان و مشکلاتی مثل پریودنتیت، بیماری لثه، لکوپلاکیا، زبان سیاه مودار، آبسه، آفت، زبان جغرافیایی، برفک و زخم های سرطانی دهان حتما نیاز به مراجعه دندانپزشک متخصص آسیب های دهان و دندان دارند.

آیا می توان از ابتلا به زخم دهان جلوگیری کرد؟

معمولاً جلوگیری از ابتلا به زخم دهان ممکن نیست زیرا توسط عوامل غیر قابل کنترلی ایجاد می‌شوند (مانند سابقه خانوادگی) ، با این حال برخی عوامل وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به زخم دهان را کاهش دهد:

  • اجتناب از خوردن برخی مواد غذایی که باعث ایجاد زخم می شود .
  • شستن دندان ها با مسواک نرم
  • استفاده از خمیردندان بدون سولفات و کاهش استرس و اضطراب

زخم دهانه رحم

دهانه رحم یا سرویکس پایین‌ترین قسمت رحم است که به داخل واژن امتداد دارد. خون قاعدگی از این قسمت خارج می‌شود. مانند هر بافت دیگری از بدن، دهانه رحم نیز به دلایل مختلفی می‌تواند دچار التهاب زخم شود. به التهاب دهانه رحم سرویسیت گفته می‌شود. سرویسیت اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بروز علائمی مانند ترشحات غیر طبیعی واژن، درد به هنگام نزدیکی و التهاب واژن رخ می‌دهد.

سرویسیت بسیار شایع است و پیش بینی می‌شود که نیمی از خانم‌ها در طول زندگی به آن دچار می‌شوند. البته اگر این بیماری شایع بدون درمان بماند می تواند منجر به  عفونت لگن شود که می تواند عوارض زیادی از جمله ناباروری، درد مزمن لگن یا حتی سرطان را در بر داشته باشد.خانم‌هایی که دارای رفتارهای پرخطر جنسی مانند داشتن شرکای جنسی متعدد هستند بیشتر در معرض ابتلا به زخم یا التهاب دهانه رحم قرار دارند. خانم‌هایی که مبتلا به بیماری‌های آمیزشی هستند یا همسرشان عفونت آمیزشی دارند نیز خطر بالایی برای ابتلا به زخم دهانه رحم دارند.

زخم دهانه رحم، زمانی اتفاق می افتد که سلول های نرم (سلول های غدد لنفاوی) در داخل کانال دهانه رحم به سطح بیرونی رحم رشد می کنند. یعنی این زخم در واقع بافت مخملی و قرمز رنگ رحم است که تنها به بیرون کشیده شده است و خارج از رحم به طور معمول دارای سلول های سخت (سلول های اپیتلیال) است. جایی که دو نوع سلول ها با یکدیگر می رسند، منطقه تحول نامیده می شود. دهانه رحم در گردن رحم قرار دارد، جایی که رحم به مهبل (واژن) متصل می شود. این وضعیت گاهی اوقات به عنوان زخم دهانه رحم شناخته می شود.

شایع ترین علائم زخم دهانه رحم

این نکته را به خاطر بسپارید که برخی خانم‌ها ممکن است هیچ گونه علائمی به نفع التهاب یا زخم دهانه رحم نداشته باشند، اما سرویسیت شدید ممکن است که باعث ترشحات حجیم واژن که به رنگ سبز یا خاکستری به همراه چرک شود. معاینات دوره‎ای زنان به شناسایی و درمان به موقع زخم دهانه رحم کمک بسیاری می کند.

  • خارش یا سوزش
  • خونریزی یا لکه بینی بین سیکلهای قاعدگی
  • درد هنگام نزدیکی
  • خونریزی بعد از رابطه جنسی
  • درد در حین معاینه
  • تکرر ادرار و درد به هنگام دفع ادرار
  • ترشحات سفید یا خاکستری به همراه بو
  • احساس فشار در لگن
  • درد در قسمت تحتانی کمر
  • درد شکم

گاهی برخی خانم‌ها هیچ یک از علائم ذکر شده را ندارند، اما دارای زخم دهانه رحم هستند، پس معاینات دوره‌ای زنان برای همه خانم‌ها به ویژه افرادی که از نظر جنسی فعال هستند ضروری است.

هرچه سرویسیت بیشتر شود، زخم دهانه رحم شدیدتر می شود تا جایی که در بعضی موارد موجب زخم باز شود. ترشحات چرکی از نشانه های زخم بسیار شدید دهانه رحم است.

تشخیص به موقع زخم دهانه رحم، اولین و مهم ترین قدم در درمان بیماری است. بهترین روش برای تشخیص زخم دهانه رحم، کولپوسکوپی است

علت زخم دهانه رحم

مهمترین علت ابتلا به عارضه زخم دهانه رحم را ابتلا به عفونت می دانند. اغلب عفونت هایی که منجر به زخم دهانه رحم می شوند از رابطه جنسی محافظت نشده انتقال می یابند. اما این به معنای عدم انتقال در صورت برقراری رابطه جنسی محافظت شده نیست.

زمانی که علائم به صورت ناگهانی بروز کند در اصطلاح به آن زخم دهانه رحم حاد گفته می شود و در صورتی که علائم دائمی و ماندگار شوند به آن زخم دهانه رحم مزمن می گویند.

زخم های حاد دهانه رحم می تواند از طریق ابتلا به عفونت های زیر به وجود آید:

  • تبخال تناسلی
  • کلامیدیا
  • تریکومونا
  • سوزاک
  • و در برخی مواقع ابتلا به زگیل تناسلی

هر یک از این عفونت ها می تواند علاوه بر ایجاد زخم دهانه رحم موجب ابتلا به سرطان رحم در فرد بیمار نیز شود.

از دیگر عوامل موثر در ابتلا به زخم دهانه رحم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • بروز حساسیت به کاندوم
  • بروز حساسیت به موارد تشکیل دهنده تامپون ها
  • وجود برخی باکتری ها در واژن

بطور کلی عللی مانند:

  •  بارداری:  این می تواند سطح هورمون را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به سرویسیت شود زیرا گردن رحم در این زمان بسیار حساس تر است.
  • سرطان یا درمان سرطان: درمان سرطان یا مراحل پیشرفته سرطان دهانه رحم به خودی خود ممکن است روی بافت دهانه رحم تأثیر بگذارد. این نادر است اما ممکن است منجر به علائم سرویسیت شود.
  • عدم رعایت بهداشت ناحیه تناسلی و رحم
  • استفاده از نوار بهداشتی های غیر بهداشتی
  • مصرف قرص های جلوگیری از بارداری در خانم های جوان در دراز مدت
  • آلرژی: اگر شخصی به اسپرم کش ها ، دوش ها یا لاتکس در کاندوم حساسیت داشته باشد ، ممکن است باعث ملتهب شدن دهانه رحم شود.
  • تحریک: قرار دادن تامپون ، مایع یا دیافراگم ممکن است گردن رحم را تحریک یا مجروح کند. همچنین اگر این موارد بیشتر تکرار شود ، عارضه زخم دهانه رحم  ایجاد می شود.
  • عدم تعادل باکتریایی: اگر باکتریهای مضر باکتریهای سالم واژن را تحت الشعاع قرار دهند ، این ممکن است باعث واژینوز باکتریایی شود. گردن رحم ملتهب شود و منجر به این بیماری شود.

تشخیص زخم دهانه رحم

در صورت داشتن هر یک از علائم ذکر شده در بالا یا داشتن رابطه جنسی پر خطر حتما جهت معاینه لگن به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام پاپ اسمیر، سلول های دهانه رحم را جمع آوری کرده و از نظر بروز تغییر شکل مورد بررسی قرار می‌دهد. ممکن است حتی بدون داشتن هیچ گونه علامتی پزشک در حین معاینه متوجه التهاب و زخم دهانه رحم شود.

روش‌های مختلفی برای تشخیص سرویسیت یا زخم دهانه رحم وجود دارد :

  • معاینه فیزیکی لگن: معااینه لگن توسط پزشک منجر می گردد که ناهنجاریهای لگن، رحم و دهانه رحم شناخته شود.
  • پاپ اسمیر:  در این آزمایش پزشک با استفاده از یک سوآپ استریل، سلول های دهانه رحم را جمع اوری کرده و جهت تشخیص تغییرات سلولی یا هرگونه عفونت به آزمایشگاه می فرستد.
  • نمونه برداری از دهانه رحم یا کولپوسکوپی: زمانی که نتیجه تست پاپ اسمیر نشان دهنده ناهنجاری یا تغییرات سلولی باشد، انجام این تست ضرورت می‌یابد. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه مجهز به میکروسکوپ پیشرفته سلول‎های دهانه رحم را بررسی می‌کند. در حین معاینه چنانچه به مورد مشکوکی برخورد شود از آن نمونه گرفته و جهت بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این روش با دقت بسیاری می‌تواند سلول های سرطانی را تشخیص دهد.
  • کشت سلول های دهانه رحم: در این روش نمونه از ترشحات دهانه رحم برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ از نظر عفونت‌های قارچی ، باکتریایی یا سایر عوامل بیماری زا مورد بررسی قرار می‌گیرد..

درمان زخم دهانه رحم

چنانچه علت سرویسیت، واکنش یا حساسیت به مواد به کار رفته در اسپرم کش‌ها یا محصولات بهداشت قاعدگی باشد معمولا نیازی به درمان ندارد.

 در صورتی که زخم یا التهاب به علت ابتلا به عفونت آمیزشی باشد فرد مبتلا به همراه همسر هر دو باید تحت درمان قرار بگیرند. غالبا درمان با تجویز آنتی بیوتیک انجام می شود. آنتی بیوتیک برای درمان بیماری آمیزشی کلامیدیا، سوزاک یا عفونت باکتریایی واژن مورد استفاده قرار می گیرد.

در صورتی که عامل عفونت ویروس هرپس باشد نیاز به درمان با آنتی ویروس است، درمان قطعی برای هرپس تناسلی وجود ندارد و داروهای آنتی ویروس تنها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند. حتما تا برطرف شدن کامل عفونت از انجام هرگونه رابطه جنسی خودداری شود.

چنانچه علت التهاب یا زخم دهانه رحم، تغییر شکل سلول‌ها یا پیش سرطانی شدن آنها باشد پزشک ممکن است از روش کرایو سرجری استفاده کند. در این روش سلول‌هایی که تغییر شکل داده یا غیر طبیعی هستند منجمد می‌شوند.

نگرانی اصلی در خصوص زخم دهانه رحم این است که میتواند باعث سرطان دهانه رحم شود. سرطان دهانه رحم بیماری خطرناکی است؛ ولی درصورتی که به موقع تشخیص داده شود قابل معالجه است. درمان سرطان دهانه رحم در نخستین مراحل بسیار ساده است و با فریز کردن سلول های غیرطبیعی دهانه رحم به آسانی انجام ميشود.

با فریز کردن زخم دهانه رحم از ابتلا به سرطان جلوگيري ميشود. مشکلات و علایم فرد هم پس از فریز کردن بهبود پیدا ميکند. در شیوه فریز کردن، با استفاده از سرما زخم دهانه رحم فریز ميشود. فریز زخم، سلول های غیرطبیعی را تخریب ميکند. سرما دادن به سلول ها در طی دو مرحله و به فاصله پنج دقیقه انجام ميشود. فریز کردن اغلب زمانی انجام ميشود که تست سرکه یا تست پاپ اسمیر مثبت شده باشد.

پیشگیری از زخم دهانه رحم

از انجا که علت اصلی و شایع زخم دهانه رحم عفونت است، رعایت نکات بهداشتی در پیشگیری بسیار ضرورت دارد. در ادامه به راهکار هایی جهت رعایت نکات بهداشتی اشاره خواهیم کرد:

  • جهت پیشگیری از حساسیت حتما از لباس زیر با الیاف طبیعی مانند پنبه استفاده کنید
  • از پوشیدن لباس زیر تنگ و چسبان خودداری کنید 
  • حتما لباس زیر خود را در مقابل نور خورشید خشک کنید
  • برای شستشوی لباس زیر از صابون غیر عطری استفاده کنید
  • ترجیحا لباس زیر خود را با دست و بدون ماشین لباسشویی بشویید
  • هرگز لباس های زیر خود را همزمان با سایر لباس ها در ماشین لباسشویی قرار ندهید
  • به هیچ وجه از وایتکس جهت شستشوی لباس زیر استفاده نکنید، چرا که موجب حساسیت می شود
  • حتما در حین رابطه از کاندوم استفاده کنید تا به عفونت های آمیزشی مبتلا نشوید
  • در صورت ابتلا به بیماری های آمیزشی فرد و شریک جنسی باید مورد درمان قرار بگیرند
  • تا تکمیل دوره ی درمان از انجام هر گونه رابطه جنسی خودداری کنید
  • معاینات دوره ای زنان را حتما انجام دهید
  • از برقراری رابطه جنسی پرخطر و داشتن شرکای جنسی متعدد خودداری کنید
  • پرهیز از انجام دوش واژینال 
  • عدم استفاده از اسپرم کش یا سایر مواد حساسیت زا

مهم :

ابتلا به بیماری های ناحیه رحم و واژن پس از شروع دوران باروری برای بانوان ممکن است ایجاد شود. آنچه باعث می شود بانوان ازابتلا به این بیماری ها مصون مانند، مراجعه منظم به متخصص زنان است. اگر سلامت ناحیه تناسلی بانوان مرتبا مورد بررسی قرار گیرد عامل مهمی در پیشگیری از انواع بیماری های واژن خواهد بود.

بسیاری از بیماری هایی که سرانجام خوشایندی نخواهند داشت با همین معاینه ماهیانه ساده پیشگیری خواهد شد و یا در صورت ابتلا می توان به هنگام مورد درمان قرار گیرد.

التهاب دهانه رحم یا سرویسیت قابل درمان است. توجه کنید که درمان های خانگی یا گیاهی نباید جایگزین درمان دارویی شوند. چنانچه دچار سرویسیت حاد هستید بهتر است زیر نظر یک پزشک یا ماما تحت درمان قرار بگیرید. در صورت شک به سرویسیت حتما جهت معاینه و بررسی به پزشک خود مراجعه کنید. رعایت نکات بهداشتی و رابطه جنسی امن در پیشگیری از زخم دهانه رحم بسیار حائز اهمیت است.

روزه برای بیماران دیابتی

ماه رمضان با تمام زیبایی ها و فوایدی که دارد ممکن است برای برخی از افراد مانند دیابتی ها دردسر ساز شود. دیابت یا همان بیماری قند خون در جوامع جهانی امروزی شیوع زیادی پیدا کرده است. دیابت بیماری است که مقدار زیادی قند را وارد خون می کند و بدن توانایی ترشح انسولین به اندازه کافی ندارد. به همین دلیل متناسب با نوع دیابت، حالات و وضعیت بدن باید قبل از شروع ماه رمضان، پزشک اجازه روزه داری را به فرد بیمار دهد. روزه داری برای تمام بیماران دیابتی ممنوعیت ندارد و برخی از آنها تحت شرایطی می توانند از فضایل این ماه مبارک بهره مند شوند. 

روزه و دیابت نوع ۱

افراد دیابتی برای مدیریت دیابت در ماه رمضان به خصوص آن دسته که دیابت نوع ۱ دارند باید بدانند که اگر روزه بگیرند در معرض افزایش خطر کتواسیدوز دیابتی  (عوارض حاد دیابت ) هستند به خصوص آنهایی که قبل از ماه رمضان قندشان به شدت بالا بوده است. حتی ممکن است خطر کتواسیدوز دیابتی بیشتر شود چون میزان دوز انسولین با کم شدن مقدار غذا در طول ماه رمضان پایین می آید. بنابراین روزه گرفتن در ماه رمضان برای افراد دیابتی ممکن است همراه با مجموعه ای از عوارض باشد. در اصل بیمارانی که دیابت نوع ۱ دارند به شدت باید از روزه گرفتن خودداری کنند. بیماران با دیابت نوع ۱ که سابقه هیپوگلیسمی (قندخون پایین) مکرر دارند و یا دیابت خود را درست کنترل نمی کنند در خطر ابتلا به هیپوگلیسمی شدید قرار می گیرند. از سوی دیگر، کاهش بیش از حد در دوز انسولین در این بیماران ممکن است آنها را در معرض خطر قند خون و کتواسیدوز دیابتی قرار دهد.


روزه و دیابت نوع ۲

 کم کاری و قند خون نیز ممکن است در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ اتفاق بیفتد اما با شدت کمتری در مقایسه با بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ است. متخصصان توصیه می کنند افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند و تصمیم به روزه گرفتن دارند باید آموزش ببینند. در یک تحقیق بر روی ۷۴۴ مرد و زن مبتلا به دیابت نوع ۲ که برنامه ریزی کرده بودند روزه بگیرند، شرکت کنندگان به ۱۶ کلینیک در مصر، ایران، اردن و عربستان سعودی مراجعه کردند. نیمی از این کلینیک ها آموزش های مخصوص و انفرادی را ارائه کرده بودند و نیمی دیگر همان آموزش های معمول و کلی را. برنامه آموزشی مخصوص، برنامه ی غذایی، فعالیت فیزیکی، نظارت بر قند خون، و عوارض متابولیک حاد را در نظر گرفته بود و بر این اساس یک طرح درمان دیابت فردی را ارائه می کرد. بعد از ماه رمضان محققان متوجه شدند شرکت کنندگانی که برنامه انفرادی و مخصوص را دریافت کرده بودند برنامه درمانی خود را بهتر طی کرده اند. آنها دوبار در روز تست قند خون می دادند و شناخت بهتری از نشانه های کاهش قند خون داشتند. همچنین به طور قابل توجهی  BMI و قند خونشان پایین آمده بود.


کدام گروه از افراد دیابتی مجاز به روزه داری هستند؟

دیابت به انواع مختلفی تقسیم می شود. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 از سنین کودکی به این بیماری دچار می شوند و باید چند نوبت در روز انسولین تزریق کنند، بنابراین قطعا روزه داری برای آنها ممنوع است زیرا تزریق نکردن انسولین در این افراد باعث بالارفتن قند خون و کمای هیپرگلیسمی (کمای ناشی از بالارفتن گلوکز) می شود.

از طرف دیگر، تزریق انسولین همزمان با روزه داری باعث افت قند خون و افزایش خطر کمای هیپوگلیسمی (کمای ناشی از افت قند خون) می شود. آن گروه از مبتلایان به دیابت نوع 2 که چند نوبتدر اروز انسولین تزریق می کنند هم اجازه روزه داری طولانی مدت را ندارند، اما افرادی که از انسولین های طولانی اثر و آهسته رهش استفاده می کنند، تحت نظر پزشک قادر به روزه داری هستند. درواقع، این انسولین ها طی 24 ساعت سطحی ثابت و خفیف از انسولین را برای بدن فراهم می کنند. به این ترتیب، فرد دیگر دچار افت قند ناگهانی نمی شود.

بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 که فقط با رعایت رژیم غذایی و مصرف قرص هایی مثل متفورمین، گلوتازون، آکاربوز و… (داروهایی که باعث ترشح انسولین نمی شوند) بیماری شان را تحت کنترل دارند، با تمهیدات خاصی می توانند روزه بگیرند. این افراد باید تحت تظر پزشک، داروهای خود را بین افطار تا سحر تقسیم کنند و با فازایش مصرف آب و اندازه گیری به موقع قند خون روزه بگیرند.

جالب است بدانید روزه داری برای این افراد یک نعمت است زیرا با کمک آن می توانند استرس خود را کاهش دهند  در عین حال وزن کم کنند. به این ترتیب قند خون نیز بهتر کنترل می شود، اما اگر فرد از قرص هایی استفاده می کند که باعث ترشح انسولین می شوند (از جمله گلی بن کلامید و گلی کلازید) بهتر است مصرف آنها را به وعده افطار (بعد از باز کردن روزه و قبل از مصرف وعده اصلی) موکول کند. البته همه این شرایط را پزشک باید تایید کند و قند خون تحت کنترل باشد.

به عبارتی، فرد باید قند ناشتای کنترل شده و قند 3 ماهه (Hb A1C) زیر 7 داشته باشد و در عین حال دچار عوارض چشمی، کلیوی، قلبی و… نشده باشد.

در صورت بروز چه علائمی فرد دیابتی باید بلافاصله روزه خود را باز کند؟

افراد دیابتی باید همیشه و در هر کجا دستگاه سنجش قند خون را همراه خود داشته باشند تا به محض اینکه دچار علائم افت قند از جمله عرق سرد، بی حالی، ضعف، لرزش دست، تپش قلب و رنگ پریدگی شدند، قند خونشان را اندازه بگیرند. در این وضعیت، اگر میزان قند خون زیر 70 باشد، باید بلافاصله روزه را باز کنند زیرا افت قند خطرناک است و در نهایت می تواند باعث تشنج، آسیب مغزی و کما شود. همچنین اگر قند خون بالای 250 باشد، فرد باید روزه را بشکند و خیلی سریع آب بدن خود را تامین کند.


دیابتی ها در زمان سحر و افطار باید چه نکته هایی را رعایت کنند؟

برخلاف تصور موجود، تمامی افراد به خصوص بیماران دیابتی نباید در وعده سحر از مقدار زیادی مواد قندی استفاده کنند زیرا قند خون بالا از طریق ادرار دفع می شود و با خود آب را هم دفع می کند. به همین دلیل توصیه می شود در وعده سحر بیشتر از مواد پروتئینی، یک مقدار چربی و به خصوص سبزیجاتی مثل کاهو استفاده شود. سبزیجات حاوی فیبر هستند و آب را به خود جذب می کنند و در عین حال میزان جذب مواد قندی را کاهش می دهند. به این ترتیب بدن در طول ناشتایی به تدریج آزاد و فرد کمتر دچار تشنگی می شود.

وعده افطار را هم نباید با آب خیلی خنک آغاز کرد. برای این منظور بهتر است از آب جوش یا چای استفاده شود. بعد از بازکردن روزه می توان از مواد غذایی سنتی مثل نان (نان مخصوص افراد دیابتی یا نان سنگک، رژیمی یا سبوس دار) همراه مقداری پنیر و سبزی استفاده کرد. در مورد انواع شیرینی هم توصیه می شود نوع رژیمی و بدون قند یا کم شیرین آن ها را انتخاب کنید. روزه داری برای افرادی که در کنترل قند خون شان مشکل دارند، می تواند بسیار خطرناک باشد، بنابراین افراد دیابتی تنها با تایید فوق تخصص غدد یا متخصص داخلی مجاز به روزه داری هستند که در این صورت نیز باید تحت نظر متخصص تغذیه روزه بگیرند تا دچار حمله هیپوگلیسمی و کمای دیابتی نشوند:

تعداد وعده ها را افزایش و حجم هر وعده را کاهش دهید

افراد دیابتی مجاز به روزه داری باید به جای مصرف 2 وعده افطار و سحر، کل سهم خوراکی روزانه شان را در چند وعده و میان وعده تقسیم و در فواصل معین مصرف کنند. همچنین از هر گروه مواد غذایی فقط مجاز به مصرف انواع خاصی از آنها هستند؛ برای مثال از گروه کربوهیدارت ها باید مصرف قندهای ساده یا ترکیبات خوراکی حاوی گلوکز و فروکتوز را به حداقل برسانند.

برخلاف افراد عادی که در ماه رمضان مصرف شیرینی و چربی را افزایش می دهند، بیماران دیابتی این اجازه را ندارند. پروتئین ها و گوشت های مصرفی آنها نیز باید با حداقل مقدار چربی باشد. همچنین چربی مورد نیاز روزانه باید معمولا از روغن های مایع گیاهی باشد و میزان مصرف چربی های اشباع باید به حداقل و ترجیحا صفر برسد. مصرف مواد غذایی فرآوری شده یا خوراکی هایی که چند نوبت گرم و سرد شده اند هم برای بیماران دیابتی توصیه نمی شود.

 به جای چای و قهوه، آب بنوشید

مهم ترین نوشیدنی برای افراد دیابتی آب است که باید در فواصل بین وعده ها و میان وعده ها مصرف شود. این افراد باید خیلی بیشتر از دیگران به کم آبی و اختلالات آب و الکترولیت اهمیت دهند. به همین دلیل مصرف چای، قهوه و نسکافه باید برای آنها به شدت کنترل شده باشد. توصیه دیگر اینکه، دیابتی ها باید با هر وعده یا مان وعده غذایی از سبزی ها، صیفی ها و میوه های تازه و کامل (نه آبمیوه) استفاده کنند.

به جای زولبیا و بامیه، کشمش و خرما بخورید

زولبیا و بامیه نه تنها حاوی حجم بالایی از قندهای ساده هستند بلکه با مقدار زیادی روغن سرخ می شوند، بنابراین چه برای افراد سالم و چه افراد دیابتی انتخاب مناسبی نیستند. با این حال، مصرف میزان بسیار کم و هرازگاهی آنها بعد از وعده افطار یا شام معمولا مشکل ساز نیست، اما بعضی از افراد دیابتی با توجه به شرایط کنترل قند خونشان اصلا مجاز به مصرف این خوراکی ها نیستند. این بیماران در عوض می توانند برای تامین قند خون خود از میزان بسیار کم قندهای طبیعی مثل خرما، انجیر، کشمش، توت یا دیگر میوه های خیلی شیرین استفاده کنند.

دیابتی ها همچنین می توانند روزه شان را با مقداری آب یا شیر گرم کم چرب همراه 1 یا حداکثر 2 خرمای کوچک باز کنند زیرا هنگام افطار قند خون افت پیدا می کند و باید سریع جبران شود. البته مقادیر مجاز مصرف شیرین و قند برای هر دیابتی متفاوت است، بنابراین در این مورد باید حتما از متخصص تغذیه کمک گرفت.

توصیه های پزشکی برای دیابتی هایی که اصرار به روزه گرفتن دارند

با اینکه بسیاری از بیماران دیابتی نباید روزه بگیرند شاید برخی از آنها اصرار به گرفتن روزه داشته باشند. چنین افرادی باید بدانند روزه گرفتن اصلا برای سلامت آنها مناسب نیست و دین اسلام این فریضه را بر آنها واجب نمی داند. افراد دیابتی باید توصیه های لازم برای حفظ سلامت را از پزشک خود دریافت کنند. آنها چند روز پس از شروع ماه رمضان بهتر است دوباره به مطب پزشک مراجعه کنند تا پس از معاینه دوز داروهای دریافتی آنها بررسی شود. به بیماران دیابتی که روزه می گیرند توصیه می شود: قبل از ماه رمضان دستورالعمل های مربوط به فعالیت بدنی، برنامه ریزی وعده غذایی، نظارت بر قند خون، دوز دارو و زمان بندی داروها را بیاموزند. همیشه همراه خود دستگاه کنترل قند خون داشته باشند و مرتب قند خون خود را چک کنند. هرگونه کاهش قند خون ممکن است بیمار را در خطر به کما رفتن قرار دهد. حتما وعده ی سحری را میل کنند. معمولا پزشک برای این وعده برنامه خاص به آنها می دهد. پس از افطار کمی ورزش کنند. پیاده روی از ساده ترین و تاثیر گذارترین گزینه ها است.

کنترل قند خون و مصرف دارو

بهترین حالت این است که بیماران دیابتی که روزه میگیرند به وسیله گلوکومتر قند خونشان را پیش از افطار،2 ساعت پس از افطار و نیز پیش از سحری اندازه بگیرند.در صورتی که قندخون فرد دیابتی 2 ساعت پس از افطاربالای250  بود شب بعد باید 20 درصد از میزان کالری خود را در زمان افطار کم کند. در مورد سحرهم  اگر قند خون پیش ازسحر بیش از 200 میلی گرم در دسی لیتربود باید20  درصد ازمیزان کالری دریافتی در زمان سحرکم شود، اما  اگر قند خون بیمار قبل ازسحربیش از 350 میلی گرم در دسی لیتر بود بهتر است اصلاً روزه نگیرد.در مورد مصرف قرصهای پایین آورنده قند خون توصیه میشود که قرصهای مصرفی صبح و ظهر همزمان هنگام افطار و قرصهای مصرفی شبانه پیش از سحرمصرف شود.

مهمترین وخطرناک ترین عارضه ای که بیماران دیابتی را در زمان روزه داری تهدید می کند افت شدید قند خون درطی روز (هیپوگلسیمی) است.  این وضعیت خطرناک که باعلائمی چون عرق کردن، احساس گیجی، تپش قلب ، لرزش بدن، تاری دید، بی حالی و در نهایت بیهوش شدن مشخص میشود، درصورتی که بلافاصله با مصرف مواد قندی درمان نشود میتواند منجربه اغماء وحتی مرگ بیمارشود.نکته مهم این است که در افرادی که دچار هیپوگلیسمی مکرر میشوند ممکن است نخستین علامت کاهش سطح هوشیاری واغماباشد.بیماران دیابتی که قصد روزه گرفتن دارند باید حتما به پزشک معالج شان مراجعه و نام داروهایی را که مصرف میکنند به او بگویند، زیرا برخی از این داروها که نیمه  عمر طولانی داشته و مدت زیادی دربدن میمانند، میتوانند خطر افت قندخون(هیپوگلیسمی) را افزایش دهند.ازجمله این داروها میتوان به قرص گلی بنکلامید اشاره نمود.درچنین مواردی ممکن است پزشک متخصص اقدام به تعویض داروی مصرفی نموده و داروی دیگری راکه مناسب تراست جایگزین نماید.

ورزش دیابتی ها هنگام روزه داری

بدنی مبتلایان دیابت باید در حد معمول باشد و استراحت زیاد به نفع آنها نیست. ضمن اینکه این افراد، امور نیازمند به فعالیت جسمی شدید را بهتر است بعد از ظهرها انجام ندهند تا از افت شدید قند خون پیشگیری کنند.
ورزش سبک 10 تا 15 دقیقه ای هنگام صبح احتمالا برایشان مناسب است اما ورزش هنگام بعد از ظهر و قبل از افطار مشکل ساز خواهد شد؛ این بیماران باید در صورت امکان شب ها چند ساعت بعد از افطار زمانی را به ورزش اختصاص دهند.

بهترین زمان برای آزمایش قند خون در ماه رمضان چه زمانی است؟

هر بیمار دیابتی که روزه می گیرد بهتر است گلوکومتر در اختیار داشته باشد و قبل از افطار، دو ساعت بعد از افطار و پیش از سحری، قند خون خود را اندازه گیری کند.
در صورتی بیمار مبتلا به دیابت، گلوکومتر در دسترس ندارد، بهتر است آزمایش های خود را تحت نظارت پزشک و در زمان تعیین شده انجام دهد. بررسی قند خون ناشتا در ماه رمضان باید قبل از افطار صورت گیرد که این امر بسیار کمک کننده است.

ماگوت تراپی

تاثیر لارو تراپی بر روی زخم

لاروها به واسطه قلاب های دهانیشان، قسمت های مرده زخم را خراش داده و با ترشح آنزیم هایی بافت های مرده را به حالت نیمه مایع یا سوپی شکل درآورده و آن را می مکد. بزاق لاروهای نوعی آنتوبیوتیک Allantoin است.

لاروها ترشحاتی دارند که باعث بهبود زخم و به وجود آمدن فیبروبلاست ها می شوند. ترشح مداوم و زیاد بزاق لاروها سبب شستشوی زخم می شوند. لاروها فعالیت و جنب و جوش زیادی در زخم دارند که به علت ماساژ خفیفی که در زخم ایجاد می کنند باعث خون رسانی بهتری می شوند. لاروها موادی تشرح کرده که باعث به وجود آوردن فیبروبلاست ها و تسریع در بهبودی زخم می شوند.

لارو درمانی علاوه بر این که به درمان دیابت کمک می کند، برای درمان زخم بستر، مقابله با آبسه، زخم های پوستی، زخم های سرطانی، عفونت استخوان و زخم های حاصل از سوختگی نیز استفاده می شود.

فواید لاروتراپی برای زخم

در صورت عدم درمان زخم ها با روش های درمانی دارویی و جراحی، لاروتراپی به عنوان آخرین روش درمانی زخم استفاده می شود. هنگامی که سلامت بیمار در خطر است و یا قادر به تحمل آنتی بیوتیک نیست درمان زخم با لارو انتخاب مناسبی است. لاروها در یک زخم باز، بافت مرده را از بین برده و زخم را از باکتری پاک سازی می کنند. برخی فایده های این روش نسبت به روش های دیگر درمانی عبارتند از:

  1. در لارو درمانی نیاز به جراحی و برداشتن بافت عفونی نیازی نیست.
  2. زمان درمان در این روش کوتاه است. (3 روز در زخم های عفونی و 4 ماه در زخم های عفونی دیابتی)
  3. نیاز به بستری شدن در بیمارستان نیست.
  4. هزینه درمان بسیار کم است.
  5. در طول درمان تنها به اکسیژن نیاز است.

لارو درمانی برای درمان چه زخم هایی مناسب است؟

لارو درمانی تقریبا برای بهبود تمام زخم ها مناسب است. مگوتوتراپی به بهبود زخم های مزمن کمک کرده و در درمان زخم های پای دیابتی نیز موثر است. برخی از زخم هایی که این روش درمانی بر آن تاثیر می گذارد شامل:

  • زخم های پوستی نکروتیک (مرده) و زخم های بافت نرم
  • زخم های فشاری
  • زخم های موضوعی وریدی
  • زخم پای دیابتی
  • زخم های ترمیم نشده آسیب ها و یا جراحی

لارو درمانی برای درمان زخم های عفونی 

لارو، به همان نوزاد کرمی شکل برخی از حشرات گفته می شود که در بدو تولد علاقه ی بسیار زیادی به تغذیه دارند. در روش لارو درمانی این نوزادان حشرات مامور خوردن بخش های عفونی و بافت های متعفن زخم که دیگر بهبود نخواهند یافت، می شوند. چرا که در چنین زخم هایی باکتری هایی که دیگر به انواع آنتی بیوتیک و داروهای دیگر مقاوم شده اند، شروع به رشد می کنند و این باعث می شود که زخم به انواع داروها و روش های درمانی موجود پاسخ ندهد و روز به روز پیشرفت کند. از آن جا که تحمل بیمار برای درمان از این طریق بسیار کم است و روش مطلوبی برای درمان از نظر بیمار، محسوب نمی شود، اما به دلیل اثر بخشی بسیار بالایی که دارد، هنوز هم روش لارو درمانی، بسیار زیاد مورد استفاده قرار می گیرد.

روش درمان زخم با لارو

در ماگوت تراپی ابتدا تخم مگس های ضدعفونی شده و کیفیت و استریل بودن آن ها ارزیابی می شود. سپس به ازای هر سانتی متر زخم، 5 الی 10 عدد لارو بر روی زخم بیمار قرار داده می شود. پس از مکیدن عفونت زخم و بهبود زخم، لاروها زخم را ترک می کنند.

برای زخم های بزرگ تر 50 الی 600 لارو استفاده می شود. زخم های کوچک حداکثر یک هفته و زخم های بزرگ، حداکثر تا 6 هفته به طور کامل درمان می شود. تعویض سه روز یک بار لاروها ضروری است.

درمان زخم به روش لارو درمانی به این صورت است که کرم های مخصوص – مانند لارو مگس که در روش های بالینی استفاده می شود – بر روی زخم قرار داده می شود. این لاروها به خوبی نمی توانند بافت زنده را هضم کنند و فقط بافت مرده را می خورند. این کرم ها طبق غریزه طبیعی خود از بافت زنده دور می شوند تا ماده مرده را پیدا کنند. زمانی که بافت مرده مدنظر آن ها تمام می شود به منظور جستسجوی بافت مرده دیگر، محل را ترک خواهند کرد. این لاروها زمانی که برای درمان زخم مورد استفاده قرار می گیرند، به مدت دو تا سه روز در محل زخم قرار می گیرند. معمولا یک پانسمان بر روی این لاروها قرار می گیرد تا مانع حرکت لاروها پس از اتمام بافت مرده شود.

میزان اثر بخشی لارو تراپی تا چه حد می باشد؟

شواهدی وجود دارد که حاکی از این است که، استفاده از لارو درمانی برای زخم های تروماتیک که دیگر امیدی به بهبودی  آن ها وجود نداشته است، جواب داده است و نتایج بسیار رضایت بخش بوده است. این نوع زخم ها عبارتند از : زخم های فشاری، زخم های دیابتی، زخم های دکوبیتال، زخم های عصبی عضلانی و عروقی، کروک استخوانی،  فلوسیت نکروتیس فاسییت، زخم های عفونی پس از عمل جراحی عفونت ها و سوختگی ها و….

 این روش درمانی نقش بسیار مهمی در درمان و تسکین انواع خاصی از تومور یا ضایعات قارچی دارد که ممکن است به دلایلی استفاده از روش های دیگر از جمله جراحی، برای درمان آن ها امکان پذیر نمی باشد.

آیا لارو درمانی درد دارد؟

هنگام لارو درمانی ممکن است دردی شبیه خارش در محل زخم احساس شود. بیمار این درد را معمولا در 24 الی 30 ساعت پس از آغاز درمان احساس می‌نماید. یعنی زمانی که لاروها به اندازه کافی بزرگ شده و حرکات آنها حس می‌شود. بعد از برداشتن لاروها، درد برطرف خواهد شد. 

موارد منع مصرف ماگوت تراپی

  • حساس به چسب، لاروها ، تخم مرغ و سویا
  • بیمار مبتلا به اختلال انعقادی
  • زخم عمیق تونل زنی
  • در صورت عدم درمان مناسب
  • بیمار مبتلا به پیودرما گانگرونوزوم
  • زخمی که احتمالاً با سیستم عصبی مرکزی ، رگ های خونی بزرگ ، حفره های بدن یا اندام های حیاتی ارتباط نزدیک دارد.

مزایای لارو درمانی

  • بار میکروبی موجود در بستر زخم را کاهش می‌دهد
  • لایه های مرده، اسلاف و نکروز روی زخم را تجزیه و حذف می‌کند
  • سبب افزایش بافت گرانوله و خون رسانی بیشتر در بستر زخم می‌شود.

عوارض جانبی لارو درمانی

عوارض جانبی لارو درمانی رایج نیستند اما در برخی موارد نادر اتفاق می افتند.

یکی از عوارض ماگوت تراپی اضطراب است. لذا آماده سازی روانی بیمار قبل از شروع ماگوت تراپی بسیار اهمیت دارد.

برای این کار تمامی مراحل درمان را به طور کامل برای بیمار توضیح می‌دهیم.

از عوارض دیگر می‌توان به درد و خونریزی هم اشاره کرد.