تحولی در درمان زخم‌ها، نقش پانسمان‌های نوین در دنیای پزشکی

پانسمان‌های نوین به خوبی از زخم‌ها در برابر عوامل خارجی محافظت می‌کنند و به تسریع فرآیند ترمیم بافت کمک می‌کنند. با استفاده از مواد زیستی، این پانسمان‌ها دارای خواص ضدباکتریایی و قابلیت تنظیم رطوبت هستند. به واقع، این نوع پانسمان‌ها مرزهای درمان سنتی زخم را جابه‌جا کرده و به بیماران این امکان را می‌دهند که با کمترین درد و بیشترین کارایی، مسیر بهبودی را طی کنند.

✔️تایید شده توسط کلینیک زخم تهران

پانسمان نوین

پانسمان نوین شامل پانسمان جاذب، پانسمان برای نگه داشتن رطوبت و پانسمان‌هایی که به زخم رطوبت می‌دهند، است.

معمولا زخم هایی که ترشح اگزودا دارند نیاز به پانسمان جاذب دارند. ظرفیت بسیار بالایی برای جذب و نگهداری آب دارند، لذا در مقایسه با پانسمان های سنتی نیاز به تعویض دیرتر دارند. بنابراین فرآیند ترمیم زخم با تعویض پانسمان بهم نمی خورد. فوم ها و آلژینات ها بهترین انواع جاذب ها هستند.

وقتی فرآیند ترمیم پیش می رود و بافت گرانولاسیون تشکیل می شود و زخم با بافت همبند پر می شود، ترشح اگزودا کاهش و نیاز به پانسمان های جاذب کاهش می یابد و ادامه مصرف پانسمان های جاذب منجر به خشکی زخم خواهد شد. در این مواقع پانسمانی لازم است که رطوبت را همانطور که هست نگه دارد. پانسمان های هیدروکلویید و فیلم ترانسپارنت اینگونه اند.

وقتی بافتی از قبل خشک است و با بافت مرده و خشک پوشیده شده، باید این بافت مرده به نحوی برداشته و دبرید شود تا ترمیم زخم صورت گیرد. وقتی میزان بافت مرده زیاد نیست و بیمار کاندید مناسبی برای دبریدمان جراحی نیست، می توان از دبریدمان اتولیتیک استفاده کرد.

دبریدمان اتولیتیک عبارت است از هضم تدریجی سلول ها و بافت های مرده با آنزیم ها و فاگوسیت های اندوژن. مرطوب نگه داشتن زخم به این فرآیند کمک می کند. هیدروژل ها مناسب ترین هستند.

Wound dressing can be characterized as a therapeutic tool with a role in adsorption, drainage, and protection, and it facilitates the healing of wounds. Regarding all the attributes, the main important characteristics that wound dressing should respect are biocompatibility, similar biochemical and microstructure properties to support the synthesis of extracellular matrix (ECM), motility, and cell proliferation, absorb exudate, non-allergic, non-toxic, sterile, is necessary to protect the local injury from microorganisms, to maintain the wound moist. 

پانسمان زخم را می‌توان به عنوان یک ابزار درمانی با نقش در جذب، زهکشی و محافظت توصیف کرد و بهبود زخم‌ها را تسهیل می‌کند. با توجه به تمام ویژگی‌ها، ویژگی‌های مهم اصلی که پانسمان زخم باید رعایت کند زیست سازگاری، خواص بیوشیمیایی و ریزساختاری مشابه برای حمایت از سنتز ماتریکس خارج سلولی (ECM)، تحرک و تکثیر سلولی، جذب اگزودا، غیر آلرژیک، غیر سمی، استریل، برای محافظت از آسیب موضعی در برابر میکروارگانیسم‌ها ضروری است.

mdpi.com

بیشتر بدانید: در چه صورتی باید به دکتر پوست مراجعه کنیم؟

نقش پانسمان جاذب در مراقبت از زخم

پانسمان جاذب رطوبت به وسیله مواد خاص و تکنولوژی‌های خاصی که در ساختار آن‌ها استفاده می‌شود، این قابلیت را برای جذب رطوبت فراهم می‌کند. این نوع پانسمان‌ها معمولاً از مواد هیدروفیلیک (آبدوست) ساخته می‌شوند و ویژگی‌های خاصی دارند که به طور فعال از رطوبت در محیط زخم جذب می‌کنند. در زیر توضیحاتی در مورد چگونگی عملکرد پانسمان جاذب رطوبت آورده شده است:

1. مواد هیدروفیلیک (آبدوست): پانسمان‌های جاذب رطوبت از موادی همچون پلی‌آکریلات‌ها و پلیمرهای هیدروفیلیک ساخته می‌شوند. این مواد خود به دلیل خواص آبدوست (دوستدار آب) خود، رطوبت موجود در زخم را جذب می‌کنند.

2. پوره‌های میکروسکوپی: ساختار پانسمان جاذب رطوبت معمولاً دارای پوره‌های میکروسکوپی است که به اجازه نفوذ رطوبت به داخل پانسمان و از پوست زخم کمک می‌کنند. این پورها همچنین به تداوم تهویه و نفوذ هوا اجازه می‌دهند.

3. لایه هیدروفیلیک بیرونی: برخی از پانسمان‌های جاذب رطوبت دارای لایه‌های بیرونی هستند که از مواد هیدروفیلیک ساخته شده‌اند. این لایه بیرونی کمک به جذب و نگهداری رطوبت در زخم دارد و از خروج آن جلوگیری می‌کند.

4. ترکیبات هیدروژلی: برخی از پانسمان‌های جاذب رطوبت از ترکیبات هیدروژلی استفاده می‌کنند که خود قابلیت حفظ رطوبت را دارند و به بهبود فرآیند التیام کمک می‌کنند.

5. تعویض مداوم: استفاده از پانسمان‌های جاذب رطوبت نیازمند تعویض مداوم آن‌ها است. این عمل به جهت حفظ رطوبت محیط زخم و جلوگیری از خشکی زخم انجام می‌شود.

پانسمان جاذب رطوبت به دلیل قابلیت جذب رطوبت، ارائه محیط مرطوب برای زخم، کاهش التهابات، و حفظ رطوبت طبیعی پوست، به عنوان یک گزینه مؤثر در درمان زخم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پانسمان نوین چند نوع دارد؟

هر نوع پانسمان با فناوری خاص خودش، نقش بسیار مهمی در مدیریت عفونت، تأمین رطوبت، کنترل درد و حتی تحریک بازسازی سلولی دارد. در ادامه، با انواع پانسمان‌های مدرن که پرکاربرد و مؤثر هستند، آشنا خواهیم شد:

پانسمان هیدروژل

پانسمان هیدروژل یک گزینه عالی برای زخم‌های خشک یا زخم‌هایی است که برای ترمیم به رطوبت بیشتری احتیاج دارند. این پانسمان‌ها با ترکیب آب و مواد ژل‌ساز، فضایی مرطوب، خنک و آرامش‌بخش فراهم می‌کنند که به تسکین سریع درد و کاهش التهاب کمک می‌کند.

پانسمان هیدروکلوئید

پانسمان‌های هیدروکلوئید، ساختاری نیمه‌تراوا دارند و وقتی با ترشحات زخم در تماس هستند، به یک ژل نرم تبدیل می‌شوند. این ویژگی به آن‌ها کمک می‌کند تا ترشحات اضافی را به خوبی جذب کنند و در عین حال رطوبت لازم برای تسریع در بازسازی بافت را فراهم کنند. علاوه بر این، لایه خارجی این پانسمان‌ها به آب و باکتری‌ها نفوذ نمی‌کند و به این ترتیب ناحیه زخم را از خطر عفونت دور نگه می‌دارد.

پانسمان فوم

پانسمان فوم با ساختاری منفذدار و قابلیت جذب بالا، گزینه‌ای عالی برای زخم‌هایی است که ترشحات متوسط تا زیادی دارند. این پانسمان به سرعت مایعات اضافی را جذب می‌کند و در عین حال سطح زخم را خشک نمی‌کند. علاوه بر اینکه از نشت ترشحات و آلودگی جلوگیری می‌کند، پانسمان فومی به عنوان یک محافظ فیزیکی عمل کرده و مانع ورود باکتری‌ها و آلودگی‌های خارجی به بستر زخم می‌شود.

پانسمان آلژینات

ساخته شده از جلبک دریایی، پانسمان آلژینات از نظر جذب ترشحات، یکی از قوی‌ترین پانسمان‌ها به‌شمار می‌رود. هنگامی که با زخم تماس پیدا می‌کند، یون‌های کلسیم موجود در آلژینات با سدیم ترشحات زخم واکنش داده و ژل بیولوژیکی ایجاد می‌کنند. این ژل نه‌تنها رطوبت مناسب برای رشد سلولی فراهم می‌کند، بلکه جداسازی آسان پانسمان و عدم آسیب به بافت تازه را امکان‌پذیر می‌سازد. آلژینات برای زخم‌های عمیق و حفره‌ای، یا زخم‌هایی با ترشحات شدید، فوق‌العاده مؤثر است.

پانسمان نقره

پانسمان‌های حاوی یون نقره به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین راهکارها برای مبارزه با عفونت‌های مقاوم به درمان شناخته می‌شوند. نقره به خاطر خاصیت ضدباکتریایی قوی‌اش، می‌تواند رشد انواع مختلف باکتری‌ها و قارچ‌ها را مهار کند. این پانسمان به‌ویژه برای زخم‌های مزمن، زخم‌های سوختگی و زخم‌هایی که در معرض عفونت یا بهبودی کند قرار دارند، تجویز می‌شود. همچنین، یکی از مزایای دیگر پانسمان نقره، کاهش بوی نامطبوع زخم و بهبود شرایط زندگی بیمار است.

پانسمان بیولوژیک

پانسمان‌های بیولوژیک، نوعی نوآوری در محصولات ترمیم زخم هستند که با داشتن سلول‌های زنده یا مواد زیستی، به طور مستقیم به رشد بافت‌های جدید و بهبود زخم‌ها کمک می‌کنند. این پانسمان‌ها معمولاً از پوست حیوانات، کلاژن، یا حتی سلول‌های انسانی تهیه می‌شوند و در درمان زخم‌های مزمن، سوختگی‌های شدید یا زخم‌هایی که به آرامی بهبود می‌یابند، بسیار مؤثرند.

بخوانید: چگونه قانقاریا را درمان کنیم؟

مزایای استفاده از این نوع پانسمان‌ها

پانسمان‌های نوین، یک نسل جدید از ابزارهای پزشکی به شمار می‌روند که به طور قابل توجهی نحوه مراقبت و درمان زخم‌ها را تغییر داده‌اند. این پانسمان‌ها با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و مواد مدرن، به جای اینکه فقط زخم را بپوشانند، فضایی ایده‌آل برای بهبود سریع‌تر و بهتر زخم‌ها فراهم می‌کنند. در ادامه، با مزایای اصلی این پانسمان‌های نوین آشنا خواهیم شد:

مزیت	توضیح
تسریع بهبود زخم	با ایجاد محیط مرطوب، روند بازسازی بافت سرعت می‌گیرد.
کاهش خطر عفونت	وجود خواص ضدباکتریایی از رشد میکروب‌ها جلوگیری می‌کند.
حفظ رطوبت زخم	محیط مرطوب، شرایط بهتری برای ترمیم زخم فراهم می‌کند.
کاهش درد هنگام تعویض	طراحی پیشرفته باعث می‌شود تعویض آن‌ها بدون درد باشد.
کاهش نیاز به تعویض مکرر	برخی پانسمان‌ها تا چند روز قابلیت ماندگاری دارند.

بخوانید: گرافت پوستی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

پانسمان نوین برای چه زخم‌هایی مناسب است؟

زخم‌هایی که عادی نیستن و هی اذیت می‌کنن، معمولاً نیاز به رسیدگی خاص دارن. اینجاست که پانسمان نوین واقعاً فرقشو نشون می‌ده! مثلاً زخم دیابتی که جون به لب می‌کنه و با روش‌های قدیمی به این راحتی خوب نمی‌شه رو با یه رویکرد جدید، زودتر جمع و جور می‌کنه. یا زخم‌های بستر که حسابی سمج هستن، با پانسمان نوین هوایی تازه پیدا می‌کنن!

✅ زخم‌های دیابتی: جون به لب می‌کنی تا خوب شه، چون خون خوب نمی‌رسه و دیر ترمیم می‌شه. پانسمان نوین می‌تونه به بهبودش سرعت بده.

✅ زخم‌های بستر: این زخم‌ها از خواب زیاد یا بی‌حرکتی طولانی رو پوست ایجاد می‌شن و معمولاً خیلی دیر خوب می‌شن؛ پانسمان نوین واقعاً کمکشونه.

✅ سوختگی‌ها: هم درد رو کمتر می‌کنه، هم به پوست فرصت بازسازی می‌ده و جاش کمتر می‌مونه.

✅ زخم‌های جراحی: با کاهش ریسک عفونت و ترمیم سریع‌تر، دوران نقاهت رو شیرین‌تر می‌کنه!

✅ زخم‌های مزمن: این زخم‌ها معمولاً لج‌بازن و به راحتی خوب نمی‌شن؛ پانسمان نوین باعث می‌شه روند بهبودشون راه بیفته.

این مطلب را نیز بخوانید: چه مدت طول می‌کشد تا نوروپاتی دیابتی ایجاد شود؟

سوالات متداول