زخم جراحی
زخم جراحی، برش یا بریدگی است که در طی جراحی توسط جراح بر روی پوست ایجاد می‌شود. اندازه زخم جراحی بسته به محل و نوع عمل جراحی متفاوت هست.
معمولاً بعد از اتمام عمل جراحی، جراح لبه های بریده شده را بهم می‌رساند و آنها را با بخیه فیکس می‌کند. اما در بعضی موارد محل جراحی برای درمان باید باز بمانند.
زخم جراحی بسته
در این نوع زخم لبه های پوست پس از پایان جراحی توسط نخ بخیه، استپلر (منگنه پزشکی)، چسب های بخیه نواری یا مایع به هم نزدیک می شوند و التیام زخم از نوع اولیه می باشد.
زخم جراحی باز
در این نوع زخم جراحی بنا به نیاز زخم و صلاحدید جراح، زخم پس از عمل باز باقی می ماند تا با التیام ثانویه بهبود پیدا کند. در این نوع التیام فضای خالی داخل زخم با بافت گرانوله پر شده و با توجه به شرایط بیمار، جراح تصمیم به بستن زخم می نماید در غیر اینصورت تا بسته شدن خود به خود زخم بایستی مراقبت و مدیریت زخم انجام گردد.
انواع زخم های جراحی
زخم های جراحی را می‌توان به چهار دسته تقسیم بندی کرد. این دسته بندی‌ها بر اساس تمیز یا آلوده بودن، خطر عفونت و محل قرارگیری زخم در بدن صورت می‌گیرد.
دسته اول:
این زخم‌ها تمیز هستند و علائم عفونت و التهاب را ندارند.
دسته دوم:
این زخم‌ها به‌عنوان زخمهای آلوده- تمیز در نظر گرفته می‌شوند. اگرچه زخم نشانه‌ای از عفونت ندارد، به خاطر محل قرارگیری آن، خطر عفونی شدن آن بالا است. برای مثال زخمهای جراحی دستگاه گوارش.
دسته سوم:
این زخم ها به عنوان زخم های عفونی در نظر گرفته می‌شوند. برای مثال، زخم ناشی از گلوله
دسته چهارم:
این نوع زخم ها به‌عنوان زخم های عفونی کثیف در نظر گرفته می‌شود که شامل زخم هایی است که در معرض مدفوع و ادرار قرار دارند قرار دارند.
علل ایجاد عفونت زخم جراحی چیست؟
بیشتر زخم های جراحی بدون ایجاد مشکل بهبود می‌یابند، اما ممکن است که دچار عفونت بعد از عمل شوند.
خطر ابتلا به عفونت بعد از جراحی بین 1 تا 3 درصد است.
عوامل خطر برای ایجاد عفونت زخم جراحی شامل داشتن بیماری زمینه ای مانند دیابت، سیگار کشیدن، سن بالا و اضافه وزن می‌باشد. علاوه بر این ها، خطر ابتلا به عفونت برای جراحی های طولانی هم بالا است.
از علل دیگر عفونت زخم های جراحی، استریل نبودن محیط اتاق عمل و همچنین تجهیزاتی که استفاده می‌شود هست.
عفونت زخم جراحی ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- میکروب هایی که به طور طبیعی روی پوست شما وجود دارند و وارد زخم جراحی می شوند.
- میکروب هایی که داخل بدن و یا بر روی اندامی که جراحی بر رروی آن انجام شده قرار دارند.
- میکروب های موجود در هوا
- دست های آلوده پرستار یا دستیار جراح
- ابزار جراحی آلوده
شما ممکن است در معرض خطر عفونت زخم جراحی قرار داشته باشید اگر:
- دیابت کنترل نشده داشته باشید.
- مشکلات در سیستم ایمنی خود داشته باشید.
- دچار اضافه وزن بوده و یا چاق باشید.
- سیگار بکشید.
- از کورتیکواستروئیدهایی چون پردنیزون استفاده کنید.
- جراحی بیش از دو ساعت داشته باشید.
عفونت زخم جراحی در سطوح مختلف ایجاد می شود که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- زخم جراحی سطحی: عفونت زخم جراحی تنها در ناحیه پوستی است.
- زخم جراحی عمیق: عفونت زخم جراحی به نواحی عمیق تر از پوست راه یافته و ماهیچه و بافت رسیده است.
- زخم جراحی اندامی/ فضایی: عفونت زخم جراحی عمیق است و اندام و فضایی که جراحی در آن انجام شده را درگیر کرده است.
علائم عفونت زخم جراحی چیست؟
- دردناک بودن محل جراحی
- قرمزی و التهاب اطراف محل زخم
- خارج شدن ترشحات چرکی
- داشتن بوی بد محل جراحی
یکی دیگر از علائم شایع عفونت برای این نوع زخم ها، داشتن تب است.
درمان عفونت زخم جراحی
آنتی بیوتیک ها معمولا برای درمان عفونت زخم جراحی به کار می روند. در برخی مواقع، شما ممکن است برای درمان عفونت زخم جراحی به انجام جراحی دیگری نیاز داشته باشید.
تعویض پانسمان زخم جراحی
درمان زخم های جراحی معمولاً به محل ایجاد زخم بستگی دارد. پانسمان جراحی به طور معمول بر روی زخم قرار داده می شود و در صورت نیاز به طور مرتب تعویض می شود. پوست اطراف زخم نیاز به تمییز شدن و ضد عفونی شدن دارد و معمولاً با آب نمک و صابون به راحتی تمییز می شود. باید بدانید که شستشوی زخم بخیه بسیار مهم است. همچنین گاهی نیاز است تا زخم توسط آب نمک مداوماً خیس شود. بدین منظور می توان از یک اسپری آب نمک استفاده کرده و مداوماً محل را اسپری کرد.
درمان زخم جراحی در منزل
می تواند شامل تعویض به موقع پانسمان و تمییز کردن محل زخم باشد. مسکن های معمول نیز می توانند برای کاهش درد بسیار مفید باشند. برخی مواقع قبل از ترمیم کامل زخم، بیمار از بیمارستان مرخص می شود. در این مورد مراقبت های در منزل و اجرای دستورالعمل ها، بسیار حائز اهمیت است. دنبال کردن باید ها و نباید ها که توسط پزشک تجویز می گردد، روند درمان را سرعت بخشیده و شانس ابتلا به عفونت را کاهش می دهد.
مراقبت در منزل برای زخم جراحی ممکن است شامل برخی از روشهای مشابه، از جمله تغییرات مکرر پانسمان و تمیز کردن باشد. داروهای بدون نسخه ضد درد همچنین می توانند درد را کاهش دهند.
اغلب، بیماران قبل از بهبود زخم جراحی کاملاً از بیمارستان مرخص می شوند. ضروری است که بیماران از تمام دستورالعملهای مراقبت در منزل پیروی کنند. رهنمودهای زیر به طور صحیح باعث بهبودی و کاهش احتمال عفونت خواهد شد.
بهبود زخم جراحی
معمولاً عفونت زخم جراحی در طی 30 روز بعد از عمل رخ می دهد. زخم عفونی می تواند قرمز یا دردناک و داغ بوده و ترشح کند. برای درمان عفونت ، پزشک به بیمار آنتی بیوتیک تجویز کرده و یا برخی مواقع نیاز به باز کردن محل عفونی شده و چرکی و خارج کردن چرک می باشد. دوره نقاهت و بهبود کامل زخم جراحی متفاوت بوده و از چند هفته تا چند ماه طول می کشد. جراح باید نکات و مراقبت های لازم و مدت زمان مورد نیاز برای استراحت بیمار را به وی اطلاع دهد. برای بازگشتن به فعالیت های روزانه ، ورزش ها و فعالیت های ورزشی روتین و باز گشتن به محل کار، نیاز است تا شرایط بیمار بررسی گردد.
شکل ظاهری زخم جراحی بهبود یافته ، طبیعی و نرمال بوده و ظاهرش رو به بهتر شدن است. با مراقبت از زخم و تمییز نگه داشتن محل، می توان به کوتاه تر شدن طول درمان نیز کمک کرد.
درمان زخم های جراحی گاهی اوقات بستگی به محل آن دارد. پانسمان جراحی معمولاً بر روی زخم قرار می‌گیرد و ممکن است نیاز به تعویض منظم داشته باشد. پوست اطراف این زخم معمولاً باید با آب‌نمک و صابون تمیز شوند. ممکن است شستشو با آب‌نمک هم برای زخم نیاز باشد که می‌توان این کار را با پر کردن یک سرنگ از آب‌نمک و اسپری کردن آن بر روی زخم انجام داد.
علت خارش زخم جراحی
اکثریت مردم عقیده دارند که خارش زخم نشانه ی فرایند بهبود زخم است. ولی آیا پایه و اساس علی برای این خارش وجود دارد؟ خارش زخم همیشه وجود ندارد ولی در برخی از زخم ها در مواقع خاصی، فرد با کمی خارش مواجه می شود. این خارش زخم در زخم های ناشی از سوختگی خیلی بیشتر اتفاق می افتد . خارش پوستی در زخم های جراحی خیلی کمتر مشاهده می شود ولی در صورت وجود خارش ، این نشانه نگران کننده ای نمی باشد.
برخی از عوارض زخم های جراحی چیست؟
هنگامی که زخمهای جراحی باعث عفونت می شوند، معمولاً در طی ۳۰ روز از عمل جراحی اتفاق می افتد. عفونت ها ممکن است قرمز، دردناک، لمس داغ و یا چرک تخلیه شوند. برای درمان عفونتها، پزشک ممکن است یک آنتی بیوتیک تجویز کند، یا ممکن است مجبور شود زخم را برای تمیز کردن آن باز کند.
مراقبت از زخم جراحی
زخم جراحی ممکن است به تمیز کردن و تعویض مرتب پانسمان نیاز داشته باشد. این کار ممکن است توسط پرستار و یا خود شما انجام شود و اگر خودتان این کار را انجام می دهید نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- پانسمان و باند قبلی را بردارید. شما می توانید پانسمان زخم جراحی را مرطوب کنید تا باند به راحتی جدا شود.
- زخم را تمیز کنید.
- یک پانسمان جدید و تمیز بر روی زخم جراحی قرار دهید و باند را ببندید.
- برای کمک به بهبودی عفونت زخم جراحی، شما می توانید از پانسمان وکیوم استفاده کنید. این پانسمان جریان خون به زخم جراحی را افزایش داده و به بهبودی آن کمک می کند.
تمیز شدن زخم، بهبودی عفونت زخم جراحی و در نهایت رفع کامل آن ممکن است به روزها، هفته ها و حتی ماه ها زمان نیاز داشته باشد. اگر زخم جراحی به خودی خود بسته نشود، شما ممکن است به پیوند پوست یا جراحی فلپ عضله برای بستن زخم نیاز داشته باشید. اگر به جراحی فلپ ماهیچه نیاز باشد، جراح بخشی از بافت ماهیچه ای را از شانه؛ باسن یا بالای سینه برداشته و بر روی زخم جراحی قرار می دهد. این جراحی تا زمانی که عفونت زخم جراحی برطرف نشده است انجام نمی گیرد.
