گرافت پوستی
پیوند پوست نوعی عمل جراحی است که در آن ناحیه ای از پوست که آسیب دیده و قادر به ترمیم نیست با پوست سالم جایگزین می شود. پوست سالم معمولاً از یک ناحیه از بدن فرد برداشته شده و به ناحیه آسیب دیده پیوند زده می شود، اما در برخی از موارد می توان از پوست فرد اهدا کننده نیز استفاده کرد. از گرافت پوست برای درمان سوختگی، زخم و همچنین در جراحی های ترمیمی استفاده می شود.
اهداف پیوند پوست:
این پیوند باعث می شود تا عملکرد پوست حفظ شود. همچنین باعث می شود تا پوست بد شکل نشود و جمع نگردد و در اندام فرد تغییر حالت ایجاد نشود. این عمل همچنین باعث می شود تا گوشت اضافی در زخم ایجاد نشود. با این عمل هچنین پوست سریعتر بهبود پیدا می شود. در این عمل خطر عفونت کاهش پیدا می کند.
نحوه انجام عمل پیوند پوست:
این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. همچنین می توان با بی حسی موضعی این عمل را انجام داد. برای این حالت باید حتما پوست کاملا ضد عفونی شده باشد.
پس از انجام اقدامات لازم سپس با ابزاری مخصوص ضخامتی مورد نیاز از پوست ناحیه دهنده را بر می دارند. اگر مابین پوست ناحیه دهنده و ناحیه گیرنده، تناسبی وجود نداشته باشد. با ابزارهای ویژه ای روی پوست شکاف های موازی ایجاد می کنند و گستره آن را به ۵/۱، ۳، ۶ و ۹ برابر می رسانند.
سپس آن ناحیه را به محل گیرنده که کاملا تمییز شده باشد و آماده پذیرش پیوند باشد منتقل می کنند. سپس آن ناحیه را با استفاده از بخیه و یا چسب مخصوص و یا منگنه ثابت نگه می دارند. این عمل باید در شرایط کاملا استریلیزه انجام شود و دوره نقاهت آن تقریبا طولانی است. همچنین تا مدت ها پس از انجام عمل پیوند بیمار باید دارو مصرف کند تا احتمال رد پیوند را کم کند.
جراحی گرافت پوست چیست؟
گرافت پوستی ورقه های بسیار نازک پوست سالم است که از یک قسمت از بدن گرفته شده است و در بخش دیگری قرار می گیرد. گرافت های پوستی برای درمان پوست آسیب دیده توسط سوختگی، عفونت و یا جراحت استفاده می شوند. در زمانی که امکان پذیر باشد، دکتر پوست سالم را از محلی که دیدن آن دشوار است و یا اغلب با لباس پوشانده می شود، می گیرد.
در بسیاری از موارد، برای پیوند پوست تنها از لایه بالای پوست استفاده می شود. این یک گرافت با ضخامت تقسیم شده است. هنگامی که لایه های بیشتری مورد نیاز است، آن را یک گرافت با ضخامت کامل می نامند. نوع گرافت مورد نیاز شما بستگی به میزان آسیب دیدگی شما و مکان زخم دارد.
متخصص برای انجام پیوند یک گرافت با ضخامت تقسیم شده، یک نوار از پوست سالم با یک ابزار ویژه برمی دارد. این پوست معمولا از داخل ران یا باسن می آید. سپس نوار را در ناحیه آسیب دیده قرار می دهد و آن را با بخیه یا استاپلر (منگنه جراحی) متصل می کند. اگر این منطقه بزرگ باشد، متخصص زخم از چند نوار کوچک استفاده می کند. بدن شما می تواند یک لایه جدید پوست در جایی که نوار پوست برداشته شده است، رشد دهد.
در یک گرافت با ضخامت کامل، فقط قطعات کوچک پوست استفاده می شود. این به این دلیل است که پوست رشد نمی کند و لبه ها باید به هم بخیه شوند. پوست برای این نوع گرافت معمولا از پشت گوش یا گردن، بازو، پایین شکم و یا ناحیه کشاله ران گرفته می شود.
اگر گرافت کوچک باشد، متخصص احتمالا به شما یک شات از دارو تزریق کرده تا قبل از جراحی، منطقه را بی حس کند. برای یک گرافت بزرگتر، احتمالا داروی بیهوشی دریافت خواهید کرد تا در حین عمل جراحی بخوابید.
پس از جراحی، ممکن است یک باند روی گرافت داشته باشید. دکتر این باند را بین ۴ تا ۱۰ روز بر می دارد. سوزن یا منگنه ۷ تا ۱۰ روز بعد کشیده می شوند.
برای پیوند کوچک، احتمالا به مدت ۱ تا ۲ ساعت بعد از عمل، به خانه برمی گردید. برای پیوند بزرگ و یا در مناطق دشوار، ممکن است لازم باشد ۵ تا ۱۰ روز در بیمارستان بستری شوید.
آماده سازی برای عمل جراحی:
درک درست از جراحی برنامه ریزی شده به همراه خطرات، مزایا و سایر گزینه ها:
به درمانگر خود راجع به تمام داروها و مکمل های طبیعی که استفاده می کنید بگویید. برخی از این ها می توانند خطر خونریزی را افزایش دهند یا با داروی بیهوشی تداخل داشته باشند.
اگر از رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس) یا آسپرین استفاده می کنید، با درمانگر خود مشورت کنید. اگر نیاز باشد قبل از عمل جراحی این داروها را متوقف کنید، او به شما خواهد گفت. اطمینان حاصل کنید که دقیقا همان چیزی را که دکتر از شما می خواهد انجام دهید را درک می کنید.
پزشک به شما راجع به داروهایی که قبل از عمل جراحی باید مصرف کرده یا از مصرف آن خودداری کنید اطلاع می دهد. ممکن است لازم باشد تا یک هفته یا بیشتر قبل از جراحی مصرف داروهای خاصی را متوقف کنید.
جراحی می تواند استرس زا باشد این اطلاعات به شما در درک آنچه می توانید انتظار داشته باشید کمک خواهد کرد. و این موضوع به شما کمک خواهد کرد که با خیال راحت برای جراحی آماده شوید.
در روز جراحی چه اتفاقی می افتد؟
- دستورالعمل دقیق در مورد اینکه چه زمانی از خوردن و نوشیدن خودداری کنید را دنبال کنید. اگر این کار را نکنید جراحی ممکن است لغو شود اگر دکتر شما به شما گفت که داروهایی را در روز جراحی مصرف کنید، آنها را تنها با یک لیوان آب مصرف کنید.
- قبل از اینکه برای جراحی بروید، دوش بگیرید. از لوسیون، عطر، دئودورانت یا لاک ناخن استفاده نکنید.
- خودتان منطقه جراحی را اصلاح نکنید.
تمام جواهرات و پیرسینگ ها را در بیاورید. اگر برای چشم خود از لنز استفاده می کنید آن را در بیاورید
انواع گرافت:
طبقه بندي گرافت‌ها با توجه به دهنده و گيرنده متفاوت بوده و به صورت زير است:
آتوگرافت: گرافت از بدن خود فرد گرفته شود به اين نوع گرافت، آتوگرافت مي‌گوئيم؛
ايزوگرافت: هرگاه دهنده و گيرنده داراي ژن‌هاي مشابه باشند مثلا در دوقلوها؛
آلوگرافت: گرافت از يك گونه به همان گونه است مثلا گرافت از بدن يك فرد به فرد ديگر؛
زنوگرافت: گرافت از يك گونه به گونه ديگر مي‌باشد به عنوان مثال گرافت از گاو به انسان.
انواع گرافت پوستی بر اساس ضخامت و لایه های موجود در گرافت دهنده، طیفی از ضخامت و ویژگی ها را دارند اما انواع رایج تر آن گرافت پوست با ضخامت زیاد و گرافت پوست با ضخامت نسبی هستند.
گرافت پوست با ضخامت نسبی
این نوع گرافت فقط شامل اپیدرم پوست و بخش کوچکی از درم است برای اینکه محل دهنده گرافت بتواند ترمیم شود. گرافت پوست با ضخامت نسبی از بخش های سالم بدن مانند بخش خارجی یا داخلی ران پا، شکم، باسن یا کمر برداشته می شود. گرافت هایی با ضخامت نسبی در گیرنده ای دارای کمترین شرایط ایده آل و عروق خونی احتمال موفقیت بالاتری دارد. اما هرچه ضخامت گرافت کمتر باشد احتمال پس زدن پیوند در حین ترمیم کاهش می یابد. از گرافت پوستی با ضخامت نسبی می توان همراه با مش برای پوشاندن بخش وسعی از پوست استفاده نمود. ظاهر این نوع گرافت، براق و صاف است اما ترکیب ظاهر مش، تفاوت در رنگ و ضخامت گرافت پوست با ضخامت نسبی را معقول تر از آرایش ناحیه آسیب دیده می سازد. هرچه گرافت ضخیم تر باشد خصوصیات بیشتری از پوست دهنده به عنوان جای زخم قابل مشاهده خواهد بود. زمانی که بستر زخم برای کاهش ریسک عفونت یا پس زدن پیوند آماده شد و گرافت پوستی در محل خود قرار داده شد، یک پانسمان مناسب باید برای ایجاد فشار یکنواخت روی سطح گرافت پوستی قرار داده شود. پانسمان از لغزش گرافت و تشکیل هماتوم و سروماس در زیر گرافت جلوگیری می کند. برای مکان هایی که دسترسی و پانسمان آنها مشکل است، پانسمان های مخصوص وجود دارند که از گرافت محافظت کرده و فشار متعادلی را روی گرافت پوستی ایجاد می کنند. معمولا اولین پانسمان باید 3 الی 7 روز بدون مشکل در موضع باقی بماند. قبل از تعویض پانسمان، باید با نرمال سالین آن را مرطوب کرد تا از برداشته شدن گرافت جلوگیری شود. پس از آن پانسمان باید هفته ای دو بار تعویض شده و هر بار گرافت پوست از نظر عفونت، ترشح، درد و پیشرفت پیوند بررسی شود.
گرافت پوست ضخیم:
گرافت پوستی ضخیم شامل اپیدرم و تمام ضخامت درم است. در این نوع گرافت خصوصیات بافت دهنده حفظ می شود. گرافت پوستی ضخیم باید در سطوح کوچک و روی بستر گیرنده با عروق خونی انجام شود تا پیوند به خوبی انجام بگیرد. از آن جایی که کل لایه درم ناحیه دهنده برداشته شده و امکان ترمیم آن وجود ندارد، برای کمک به ترمیم زخم مراقبت های اولیه و بخیه کردن انجام می شود. یکی از مزایای گرافت ضخیم این است که، خصوصیات ظاهری آن با پوست معمولی بیمار مطابقت داشته و بنابراین از نظر زیبایی بر گرافت پوست با ضخامت نسبی ارجحیت دارد.
کاربرد گرافت پوست :
گرافت پوست در هنگام انواع آسیب هایی که موجب از دست رفتن بخش وسیع یا عمیقی از پوست شوند مانند موارد زیر، مورد استفاده قرار می گیرد:
1) عفونت پوستی
2) سوختگی عمیق
3) زخم های باز و وسیع
4) زخم بستر یا دیگر زخم های مزمن روی پوست که به خوبی ترمیم نمی شوند.
5) سرطان پوست
روند مورد انتظار ترمیم زخم در محل دهنده گرافت:
محل جداکردن گرافت در گرافت های تمام ضخامت باید مانند زخم های جراحی به طور کامل بسته شود و درمان های مورد نیاز برای آن انجام شود. واضح است که هرچه درم بیشتری جدا شود، زمان ترمیم زخم بیشتر خواهد بود. این زمان بین 7 تا 21 روز متغیر است که وابسته به عوامل مختلفی مانند عمق گرافت، شرایط بیمار و روش درمان انجام شده پس از برداشت گرافت میباشد.
به طور میانگین زخم محل دهنده گرافت پس از 2 هفته درمان میشود اما در بیمارانی که دارای بیماری های زمینه ای، مانند دیابت میباشند، این زمان تا حدود 3 هفته هم ادامه پیدا میکند.
عواملی که بر سرعت ترمیم زخم تاثیرگذار هستند:
سن
بیماری های زمینه ای مانند دیابت، مشکلات قلبی-عروقی، کلیوی
کشیدن سیگار
وضعیت تغذیه بیمار
بازسازی سریع عروق خونی در محل زخم به منظور خونرسانی مناسب یکی از موارد بسیار مهم در ترمیم زخم است. آزمایش اکسیژن رسانی از طریق پوست TcPO2 میتواند به عنوان یک تست استاندارد برای آگاهی در مورد وضعیت زخم استفاده شود.
در بیمارانی که دچار بیماری های مزمن مانند دیابت هستند، میزان تحرک بیمار یکی از موارد بسیار مهم است که باید به آن توجه شود. در بیماران دیابتی، زخم پا باید هرچه سریع تر درمان شود و یکی از کلیدی ترین مراحل درمان، انجام صحیح آفلودینگ است.
بهترین خاتمه برای یک زخم سوختگی در عمل جراحی گرافت ،استفاده از پوست خود بدن بیمار است که به آن گرافت خودی گفته می شود که ایده ال آن ۳ تا ۴ روز پس از عمل جراحی می باشد.
برداشتن پوست قسمت سالم بدن جهت گرافت پوستی با وسیله ای به نام درماتوم انجام می شود. به طور معمول با درماتوم اپی درم و قسمتی از درم را به اندازه ۸ تا ۱۲ هزارم اینچ بر میدارند.
این پوست برش خورده را می توان به صورت شیت گرافت دست نخورده یا به صورت مش گرافت استفاده کرد.
در سال های اخیر روش های بسیار پیشرفته تری برای انجام گرافت ابداع شده است. یکی از روش های رایج برای بزرگتر کردن گرافت جدا شده، مش کردن mesh یا سوراخ سوراخ کردن گرافت است. این کار باعث میشود تا بتوان با جدا کردن تکه ای کوچک از پوست، یک زخم بسیار وسیع را پوشاند. مشبک کردن گرافت باعث میشود تا بیمار درد کمتری متحمل شده و زخم محل دهنده گرافت سریع تر درمان شود.
از طرفی، مش کردن گرافت موجب می شود تا در محل گیرنده، ظاهر زخم نامناسب تر باشد و حتی پس از ترمیم زخم، ظاهر ایده آلی پیدا نکند. این مورد برای بعضی از بیماران بسیار مهم است.
در صورتی که از شیت گرافت یا گرافت یک تکه استفاده شود، ظاهر زخم بسیار مطلوب تر خواهد بود اما ترشحات نمیتوانند از زخم خارج شود و لازم است تا زخم بزرگتری در محل دهنده ایجاد شود. البته در این موارد پزشک میتواند بر روی گرافت یک برش کوچک ایجاد کند تا مایعات زیر زخم از آن خارج شوند و در عین حال زیبایی زخم حفظ شود.
شیت گرافت ها کجا استفاده می شوند:
- شیت گرافت ها را می توان در قسمت هایی که حساس ترند و عملکرد ان ها برای ما مهم و حیاتی است و جنبه زیبایی نیز دارند استفاده کرد.دست ها،پاها،صورت،گردن و مفاصل جز این قسمت ها هستند.
- شیت گرافت ها بلافاصله بعد از جدا شدن باید مدیریت شوند و بر محل مورد نظر قرار بگیرند.معمولا شیت گرافت ها با بخیه یا استاپلر(منگنه) چسبانده می شوند.
- باید محل گرافت شده را به دقت مورد بررسی قرار داد و از تجمع مایع زیر گرافت و بستر زخم جلوگیری به عمل اورد.
- اگر مایع زیر گرافت جمع شود باعث جدایی بین گرافت و بستر زخم خواهد شد و این عمل منجر به پس زدن پیوند پوست شده و عمل گرافت به شکست منجر میشود.
- هرگونه تجمع مایع زیر گرافت باید فورا برداشته شود تا چسبندگی گرافت به زخم حفظ شود.
- این عمل می تواند با کشیدن مایع توسط سرنگ یا سوراخ کردن ان انجام شود و مایع زیر ان تخلیه شود.
اگر بستر زخم اماده گرفت نباشد یا به دلایلی از گرافت مراقبت های لازم به عمل نیاید یا مانند شکل وسط گرافت در محلی باشد که فشار روی ان باشد مانند کف پا، گرافت اصطلاحا Take نمی شود. معمولا از رنگ گرافت می توان پی برد که گرافت موفقیت امیز بوده است یا خیر. گرافتی که به رنگ های زرد یا مشکی باشد نگرفته است یا پس زده شده است.
موارد استفاده از مش گرافت چیست؟
- مش گرافت برای سوختگی های وسیع استفاده میشود و خوبی مش گرافت این است که سطح وسیعی را پوشش می دهد.
- اگر منطقه کرافت شده انتهای دست ها یا پاها یا مفصل باشد برای عملکرد صحیح گرافت باید از اسپلینت استفاده کرد.
- پس از انجام مش گرافت پانسمان باید جهت جلوگیری از پاره شدن گرافت انجام شود که این پانسمان متشکل از یک لایه غیر چسبنده گاز خیس نرم آغشته به مایع ۵ درصد سولفانامید باشد و این مایع باید هر ۲ تا ۳ ساعت یکبار جهت حفظ اثر بخشی ان اعمال شود.
- جز نرم پانسمان به خاطر حفظ نزدیکی گرافت و بستر زخم طراحی شده است و به خاطر درمان و به اصلاح چسبیدن گرافت به موضع مورد نظر ضروری است.
- گرافت در صورتی موفقیت امیز است که خون کافی به بستر زخم برسد که این کار از طریق حلقه های مویرگی انجام میشود ودرضمن باید چسبندگی نزدیکی بین گرافت و بستر زخم مهیا باشد.
- پانسمان اولیه پس از گرافت معمولا بین ۵ تا ۷ روز باقی می ماند و زمانی که پانسمان برداشته میشود میتوان گرافت را مورد بررسی قرار داد.
- تعویض پانسمان معمولا از نوع غیر چسبنده برای حفظ رطوبت محل زخم استفاده میشود.
دنور چیست؟
محل دنور به قسمتی از بدن گفته می شود که از ان ناحیه پوست برداشته میشود.این قسمت ها عموما ناحیه ران ها یا شکم یا پهلوها را شامل میشود.
مراقبت از محل دنور چگونه است؟
در انجام عمل گرافت محلی را که ما پوست برمیداریم را به عنوان دنور سایت میشناسیم و ان قسمت را به عنوان زخم نیم ضخامت سطحی در نظر میگیریم و برای درمان ان از گاز وازلینه یا آلژینات (جلبک دریایی) استفاده میکنیم.
گرفت در چه کسانی نباید انجام شود:
گرافت در افراد زیر نباید حتی الامکان استفاده شود:
- دیابتی ها
- ضایعات نخاعی و معلولان
- کسانی که مشکلات قلبی و خونرسانی دارند
- سالمندان
- کسانی که گرفتگی عروق و مشکل خونرسانی به اندام ها دارند.
آیا حتما باید عمل گرافت انجام شود:
انجام عمل گرافت حتما باید موقعی انجام شود که اولا زخم عمیق و درجه سه باشد یا محل سوختگی در مفاصل مهم و حیاتی بدن باشد.
در غیر این صورت گرافت در زخم های درجه دو سطحی و عمقی نیاز نمی باشد.
یادمان نرود اگر هزار و یک راه برای درمان سوختگی وجود داشته باشد هزار و یکم ان عمل جراحی و گرافت می باشد.
مزایا و معایب گرافت چیست؟
اینکه پیوند پوست عملی بسیار خوب است و کسانی که زخم در مفاصل و زخم های درجه سه و چهار دارند بسیار عالی است.
اما معایب بسیاری نیز دارد :
- زخم شدن یک قسمت دیگر از بدن
- ماندن جای محلی که پوست برداشته می شود تا اخر عمر
- درد بسیار شدید و وحشتناک در هنگام تعویض پانسمان
- امکان پس زدن پیوند و شکست خوردن کل عمل
- بیشتر شدن زمان بستری در بیمارستان
- هزینه بر شدن درمان
خطرات ناشی از جراحی پیوند پوست شامل:
- خونریزی
- عفونت
خونریزی، عفونت، آسیب های عصبی، پس زدن پیوند ازعوارض پیوند است و فرد باید تا ماهها از پوست خود محافظت کامل را عمل آورد.
موفقیت پیوند هنگامی است که خون رسانی و شرایط ایجاد جریان خون از منطقه گیرنده برای پوست پیوندی فراهم شود که برای این منظور از دو روش باز و بسته استفاده می شود . در نوع باز، روی محل پیوند شده با گاز مرطوب پوشانده نگه داشته می شود و هر 2تا 3ساعت یکبار تعویض می شود ومرتباً مرطوب نگه داشته می شود .48تا 72ساعت اول باید پیوند بی حرکت باشد و این روش کمک می کند که پیشرفت خونرسانی پوست ،زیر نظر باشد و اگر در زیر پیوند،خون یا ترشح جمع شود بتوان آن را تخلیه کرد و پیوند را به جای اول خود بر گرداند . در روش بسته، ناحیه عمل شده بی حرکت می شود و در افراد مسن و بچه ها که به خوبی همکاری ندارند استفاده می شود. یک بانداژ فشاری با فشار مختصر روی پیوند انجام می شود تا امکان جمع شدن ترشحات در زیر پیوند به حداقل برسد .اولین تعویض پانسمان 5-3روز بعد از عمل انجام می شود .محل پیوند اگر ترشح یا بوی بد داشت تعویض پانسمان زودتر انجام می شود . اگر پیوند از محل خود جداست با گاز مرطوب شده به وسیله سرم نمکی آن را مرطوب نگه می داریم تا مجدداً پزشک آن را در محل خود قرار دهد در طی 5-3 روز اول جا به جا کردن بیمار باید با احتیاط انجام شود . تا حد امکان عضو پذیرنده باید بالا تر قرار داده شود تا از فشار روی ناحیه، جلوگیری شود.
مطالب مرتبط: دوره های پزشکی / کلینیک زخم / زخم سوختگی / درمان عفونت زخم / زخم عفونی / فیستول