بایگانی دسته‌بندی: پمفلت آموزشی

آمپوتاسیون یا قطع عضو یکی از روش‌های جراحی است که در آن بخشی از اندام بدن به دلایل مختلفی نظیر دیابت، عفونت شدید، آسیب جدی، نقص مادرزادی و… توسط پزشک برداشته می‌شود. در ادامه، به بررسی علل، انواع، فرایند جراحی و مراحل توانبخشی پس از آمپوتاسیون می‌پردازیم.

✅ تایید شده توسط کلینیک زخم

آمپوتاسیون و دلایل انجام آن

آمپوتاسیون یا قطع عضو یک عمل جراحی برای قطع کردن اندام (دست یا پا) یا بخشی از اندام (انگشت، پایین دست، انگشت پا یا قسمت پایین پا) است. زمانی که بیمار از ضرورت قطع عضو آگاهی می‌یابد، طبعاً دچار نگرانی و ناراحتی شدیدی می‌شود.

هرچند تغییر شیوه زندگی پس از قطع عضو کاری دشوار است، اما افراد بسیاری هستند که پس از قطع اندام توانسته‌اند زندگی خود را به خوبی مدیریت کنند و از یک زندگی فعال و پربار لذت ببرند. اندام‌های مصنوعی به بیماران کمک می‌کند تا توانایی از دست رفته خود را پس از قطع عضو بازیابند. دلایل قطع عضو ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد.

پزشکان تنها زمانی به آمپوتاسیون روی می‌آورند که سایر روش‌های درمانی نتیجه‌بخش نباشند. در جدول زیر، عمده‌ترین دلایل انجام آمپوتاسیون را گردآوری کرده‌ایم:

فرآیند تصمیم‌گیری برای انجام آمپوتاسیون، پیچیده است اما تیم پزشکی با در نظر گرفتن عواملی مانند سطح درد بیمار، میزان کارکرد اندام، خطر پیشرفت بیماری و کیفیت زندگی پس از جراحی به این تصمیم می‌رسند.

Amputation is the loss or removal of a body part such as a finger, toe, hand, foot, arm or leg. It can be a life changing experience affecting your ability to move, work, interact with others and maintain your independence. Continuing pain, phantom limb phenomena and emotional trauma can complicate recovery.

قطع عضو به معنای از دست دادن یا برداشتن قسمتی از بدن مانند انگشت دست، پا، دست، پا، بازو یا ساق پا است که می‌تواند تجربه‌ای عالی باشد. این امر روی توانایی شما در حرکت، کار، تعامل با دیگران و حفظ استقلال شما تأثیر می‌گذارد. درد مداوم، پدیده فانتوم و آسیب‌های عاطفی روی بهبودی اثر منفی می‌گذارند.

hopkinsmedicine.org

گرافت پوستی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

انواع آمپوتاسیون را بشناسید

آمپوتاسیون یا قطع عضو یک روش درمانی است که برای جلوگیری از گسترش عفونت، آسیب یا بیماری‌های دیگر استفاده می‌شود. در ادامه انواع این عمل جراحی را برای شما ذکر می‌کنیم:

آمپوتاسیون اندام تحتانی 👣

برای قطع عضو اندام تحتانی مانند انگشتان پا، زیر زانو و…، روش‌های زیادی وجود دارد:

آمپوتاسیون انگشتان پا 👣✂️

در این روش، یک یا چند انگشت پا برداشته می‌شود. این امر بیشتر بخاطر عوارض دیابت، سرمازدگی یا تروما رخ می‌دهد.

آمپوتاسیون ترانس‌متاتارسال 🦶

در اینجا، پزشک از میان استخوان‌های کف پا اندام را قطع می‌کند تا قوس پا حفظ شود.

آمپوتاسیون سایم (Syme) 🩹

از مچ پا قطع می‌شود تا پا بتواند وزن فرد را در انتهای استامپ تحمل کند.

آمپوتاسیون ترانس‌تیبیال (زیر زانو) 🦿

رایج‌ترین نوع آمپوتاسیون اندام تحتانی است و با پروتز به حفظ مفصل زانو و بهبود عملکرد حرکتی کمک می‌کند.

دیسارتیکولاسیون زانو

در این روش، بدون برش استخوان، مفصل زانو جدا می‌شود.

آمپوتاسیون ترانس‌فمورال

از ناحیه استخوان ران قطع می‌شود که نیازمند انرژی بیشتر برای راه رفتن با پروتز است.

دیسارتیکولاسیون هیپ

پزشک از مفصل هیپ به جداسازی می‌پردازد که برای فرد کمی چالش‌برانگیز خواهد بود و به مدت زمان بیشتری برای توانبخشی نیاز دارد.

انواع آمپوتاسیون بر اساس روش جراحی 🔪🩹

1. آمپوتاسیون بسته که با ایجاد فلپ‌های پوستی و بستن کامل زخم انجام می‌شود.

2. آمپوتاسیون باز که در آن، زخم به صورت باز رها می‌شود و در عفونت‌های شدید یا آسیب‌های تروماتیک به جراحی نیاز دارد.

3. آمپوتاسیون گیوتینی هم روشی اورژانسی است که در آن بدون ایجاد فلپ، برش مستقیم ایجاد می‌شود.

هر نوع آمپوتاسیون پیامدهای خاص خود را در مراحل توانبخشی و استفاده از پروتز دارد و برای انتخاب هر یک از آنها، پزشک باید شرایط بیمار، ماهیت بیماری، و هدف نهایی درمان را در نظر بگیرد.🧠💡

چگونه قانقاریا را درمان کنیم؟

قطع عضو چگونه انجام می‌شود؟

قطع عضو یا آمپوتاسیون شامل مراحل مختلفی از آماده‌سازی بیمار تا مراقبت‌های پس از عمل است که هر کدام اهمیت زیادی در درمان دارند. در ادامه مراحل مختلف انجام این کار را برای شما ذکر می‌کنیم:

مراقبت‌های پس از جراحی

وقتی آمپوتاسیون انجام شد، تازه قدم اول برداشته شده و مسیر بهبودی شروع میشه. این مسیر، مثل یه سفر جذابه که هر روزش با روز قبل فرق داره! بیا با هم نگاهی به مراقبت‌های بعد از عمل بندازیم که باعث میشه این سفر راحت‌تر و موفق‌تر طی بشه:

بیمارستان (هفته اول)

مراقبت از زخم

پانسمان باید تمیز و خشک نگه داشته بشه و هر وقت پزشک گفت، تعویض بشه. اصلاً سراغ دستکاری زخم نرو، حتی اگه وسوسه‌انگیز باشه! 🚫👐

کنترل درد

بعد از عمل، احساس درد کاملاً طبیعیه و نشونه ضعف نیست! داروهات رو سر ساعت بخور، حتی اگه درد نداشته باشی. پیشگیری بهتر از درمانه! 🕰️

درد فانتوم

یه حس عجیب که خیلی‌ها تجربه می‌کنن: احساس درد یا خارش در اندامی که دیگه وجود نداره! این کاملاً طبیعیه و مغزت داره خودش رو با شرایط جدید وفق میده. با پزشکت در میون بذار تا بهترین راهکار رو بهت بگه. 🧠✨

وضعیت دهی صحیح

استامپ (انتهای اندام باقیمانده) رو نباید آویزون بذاری! از بالش مخصوص استفاده کن، اما زیر زانو یا مفاصل نذار که دچار انقباض بشی.

مرحله بهبودی اولیه (هفته دوم تا چهارم)

کنترل تورم

بانداژ فشاری، بالا نگه داشتن اندام، و کمپرس سرد بهترین رفیق‌هات هستن. هر چی تورم کمتر = پروتزگذاری راحت‌تر! ❄️

شروع حرکات ساده

از همون روزهای اول، تمرینات ساده رو با اجازه پزشک شروع کن! چند بار نفس عمیق، حرکت‌های کششی ملایم، و گاهی انقباض عضلات سالم 💫

مراقبت از پوست

پوست اطراف محل آمپوتاسیون نیاز به توجه ویژه داره! روزی دو بار (صبح و شب) با آب ولرم و صابون ملایم شستشو بده و کاملا خشک کن. بعدش از لوسیون غیرمعطر استفاده کن، اما نه روی بخیه‌ها! 🚿

مرحله توانبخشی (ماه دوم به بعد)

فیزیوتراپی منظم

تمرینات تقویتی، کششی و تعادلی که بهت میده رو جدی بگیر و با انرژی انجام بده.

آموزش پروتز

یاد گرفتن استفاده از پروتز اولش سخته اما کم کم راحت میشه! صبور باش، تمرین کن و از هر پیشرفت کوچیک لذت ببر.

رژیم غذایی سالم

غذاهای سرشار از پروتئین، ویتامین C و روی به بهبود زخم کمک می‌کنن. میوه‌ها، سبزیجات، گوشت بدون چربی و لبنیات کم‌چرب بهترین انتخاب‌ها هستن.

سلامت روان

احساسات مختلف مثل غم، خشم یا حتی ترس کاملاً طبیعی هستن. با خانواده حرف بزن، به گروه‌های حمایتی بپیوند و اگه لازم بود با روانشناس مشورت کن.

نکات طلایی 🌟

✅ در صورت مشاهده تب، قرمزی غیرعادی، ترشح بدبو، درد شدید یا باز شدن زخم، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

✅ سلامتی شما از هر چیزی مهم‌تر است.

✅ به تدریج به فعالیت‌های روزانه بازگردید، بدون عجله.

✅ هر روز کمی بیشتر از روز قبل تلاش کنید.

✅ استقلال به مرور زمان به دست می‌آید.

✅ موفقیت‌ها را، حتی کوچکترین آنها را یادداشت کنید.

✅ این یادداشت‌ها در روزهای سخت به شما انگیزه می‌دهند.

✅ آمپوتاسیون پایان مسیر نیست، بلکه آغاز سفری جدید است.

مراحل انجام آنژیوگرافی پای دیابتی

چگونه از قطع عضو پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از قطع عضو، چند روش مهم توصیه می‌شود که شامل موارد پایین هستند:

مراقبت مناسب از زخم‌ها

اگر در بخشی از بدن خود دچار جراحت شدید، حتما به خوبی از آن مراقبت کنید.

کنترل بیماری‌های زمینه‌ای

بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های عروقی و فشار خون را تحت کنترل نگه دارید تا از قطع عضو جلوگیری کنید.

معاینات منظم پا (به‌ویژه برای دیابتی‌ها)

دیابتیک‌ها بهتر است که به صورت روزانه پاها را برای زخم، تغییر رنگ یا تورم بررسی کنند.

محافظت از اندام‌ها

از تجهیزات ایمنی مناسب هنگام کار با ماشین‌آلات استفاده کنید.

ترک سیگار

سیگار را ترک کنید تا جریان خون بهبود یابد و عفونت‌ها سریع‌تر خوب شوند.

رعایت بهداشت

شستشوی منظم و خشک نگه داشتن پاها و دست‌ها در جلوگیری از قطع عضو نقش دارند.

پوشیدن کفش مناسب

کفش‌های راحت و اندازه بپوشید که باعث زخم یا فشار نشوند.

فعالیت بدنی منظم

برای بهبود جریان خون خود ورزش کنید و از زندگی لذت ببرید.

سوالات متداول

وارفارین (Warfarin) یکی از داروهای مهم و پرکاربرد در درمان و پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی است که برای بیمارانی که در معرض خطر لخته‌های خونی قرار دارند، تجویز می‌شود. این دارو می‌تواند در جلوگیری از تشکیل لخته خون و بیماری‌هایی مانند ترومبوز وریدی یا آمبولی جلوگیری کند. با ما همراه باشید تا در این مقاله، به بررسی وارفارین، نحوه عملکرد، عوارض جانبی، و نکات مهم در مصرف آن بپردازیم.

✅تایید شده توسط پزشکان کلینیک زخم

وارفارین چیست؟

وارفارین جلوی لخته‌شدن خون را می‌گیرد، بنابراین از مشکلات ناشی از تشکیل لخته در رگ‌های خونی پیشگیری می‌کند و در مواردی که احتمال ترومبوز یا آمبولی عروقی بالا است (مانند پس از جراحی قلب باز، سکته مغزی و …) مصرف می‌شود. این داروی ضد انعقاد که رقیق‌کننده خون هم نامیده می‌شود، بلکه فرایند لخته شدن خون را کند می‌کند؛ به عبارتی دیگر وارفارین کمک می‌کند که خون راحت‌تر در بدن گردش کند و لخته نشود.

افرادی که تحت درمان با وارفارین هستند در مصرف زنجفیل، سیر، چای سبز، جعفری و گزنه، گریپ فروت، سویا، انبه، زردچوبه و پیاز، جگر، روغن و الکل با پزشک خود حتماً مشورت کنند چرا که این مواد تداخلات جدی با مصرف وارفارین دارند.

Warfarin (Jantoven) is a medicine to prevent blood clots. It may save your life if you’ve had blood clots or are at risk of them. But warfarin can sometimes cause serious side effects, such as heavy bleeding. It’s important to have regular health checkups if you take the medicine.
وارفارین (یانتوون) دارویی برای جلوگیری از لخته شدن خون است. اگر لخته شدن خون داشته‌اید یا در معرض خطر آن هستید، ممکن است جان شما را نجات دهد. اما وارفارین گاهی اوقات می‌تواند عوارض جانبی جدی مانند خونریزی شدید ایجاد کند. در صورت مصرف این دارو، انجام معاینات منظم پزشکی بسیار مهم است.

mayoclinic.org

بیشتر بدانید: این افراد نباید از آسپیرین استفاده کنند

نحوه عملکرد وارفارین

ویتامین K در بدن برای تولید فاکتورهای لخته‌سازی خون ضروری است. برای همین است که وارفارین استفاده می‌شود تا از تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری کند و به این ترتیب خطر ابتلا به سکته مغزی و حملات قلبی را کاهش دهد.

جالب است بدانید که ویتامین K برای ساخت فاکتورهای انعقادی شماره ۲ (پروترومبین)، ۷، ۹ و ۱۰ ضروری است. با مهار این آنزیم، وارفارین سطح فعال فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامین K موجود در خون را کاهش می‌دهد. بنابراین، لخته شدن خون دیرتر اتفاق می‌افتد. این امر همچنین در به تدریج حل شدن لخته‌های قدیمی‌ مفید است.

مزایای این دارو

همانطوری که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، پزشکان این دارو را برای بیمارانی که به تازگی تحت جراحی قرار گرفته‌اند، تجویز می‌کنند. وارفارین مزایای زیادی به همراه دارد؛ از پیشگیری از بیماری‌های قلبی، سکته مغزی گرفته تا هزینه پایین آن از جمله ویژگی‌های خوب این دارو هستند. در ادامه، بیشتر توضیح دادیم:

1. پیشگیری از سکته مغزی: وارفارین به بیمارانی که دچار فیبریلاسیون دهلیزی هستند، کمک می‌کند تا از سکته مغزی پیشگیری کنند.
2. مدیریت بیماری‌های قلبی: با مصرف این دارو، به راحتی می‌توانید بیماری‌های قلبی و عروقی را کنترل کنید.
3. هزینه پایین: اگر نگاهی به قیمت این دارو بیاندازید، متوجه می‌شوید که وارفارین، نسبت به داروهای جدیدتر، معمولاً هزینه کمتری دارد.
4. تنظیم دوز: با آزمایشات منظم و تنظیم دوز، می‌توان به دقت اثر وارفارین و اثری که بر روی بدن می‌گذارد را کنترل کرد.

بیشتر بدانید: چه عواملی باعث افزایش غلظت خون می‌شوند؟

عوارض جانبی هم دارد؟

با وجود مزایای بسیار، وارفارین معایبی هم دارد. از خونریزی غیر قابل کنترل گرفته تا تداخلات دارویی، ایجاد لکه‌های پوستی و… عوارض این دارو هستند. برای اطلاعات بیشتر، جدول پایین را بخوانید:

نکات مهم در مصرف وارفارین

برای اینکه بدانید وارفارین برای شما مناسب است یا خیر، قبل از مصرف آن بهتر است که به چند نکته مهم توجه کنید تا علاوه بر جلوگیری از تداخلات دارویی، با دیگر عوارض این دارو و سایر بیماری‌ها آشنا شوید:

✅ پیگیری منظم آزمایش INR: حتماً آزمایش INR رو سر وقت انجام بده تا مطمئن بشی دوز داروت درسته. این آزمایش کمک میکنه پزشکت بدونه دارو خوب کار میکنه یا نه.

✅ مراقب رژیم غذاییت باش: غذاهایی که ویتامین K زیادی دارن مثل کلم، اسفناج و کاهو میتونن روی اثر وارفارین تأثیر بذارن. سعی کن مصرفشون یکنواخت باشه، نه اینکه یه روز خیلی بخوری و روز بعد اصلاً نخوری.

✅ داروهات رو به پزشک بگو: قبل از مصرف هر دارویی، حتی مسکن‌های ساده، به دکترت بگو که وارفارین مصرف می‌کنی. بعضی داروها با وارفارین تداخل دارن و ممکنه خطرناک باشه.

✅ کارت شناسایی دارویی همراهت باشه: یه کارت کوچیک همراهت داشته باش که نشون بده وارفارین مصرف می‌کنی. این در مواقع اورژانسی خیلی به کادر درمان کمک می‌کنه.

✅ از ورزش‌های خشن دوری کن: ورزش‌هایی که احتمال ضربه و کبودی دارن مثل فوتبال یا رزمی رو فعلاً کنار بذار. پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری آروم گزینه‌های بهتری هستن.

✅ به دندونپزشکت حتماً بگو: قبل از هرگونه جراحی دندون یا کشیدن دندون، دندونپزشکت باید بدونه که وارفارین مصرف می‌کنی تا تمهیدات لازم رو در نظر بگیره.

✅ خونریزی رو جدی بگیر: اگه خونریزی بینی، لثه، یا کبودی‌های بزرگ داشتی، یا ادرار و مدفوعت تیره شد، سریع به پزشکت خبر بده. اینا میتونن نشونه‌های دوز بالای دارو باشن.

✅ الکل مصرف نکن: الکل می‌تونه اثر وارفارین رو تشدید کنه و خطر خونریزی رو بالا ببره. پس بهتره کلاً دورش رو خط بکشی.

✅ داروت رو سر ساعت بخور: وارفارین رو هر روز سر ساعت مشخص مصرف کن. اگه یه وعده رو فراموش کردی، به محض یادآوری بخور، ولی هیچوقت دو دوز رو با هم نخور.

✅ قبل از سفر برنامه‌ریزی کن: اگه قصد سفر داری، حتماً به اندازه کافی دارو همراهت ببر و از قبل بررسی کن که در مقصد دسترسی به آزمایشگاه برای چک INR داشته باشی.

بیشتر بدانید: تفاوت نوروپاتی محیطی و پروگزیمال چیست؟

راهنمای دوز وارفارین

قبل از مصرف وارفارین، بهتر است که نحوه مصرف و میزان دوز مصرفی را نیز بدانید. در مرحله شروع درمان، با 5 میلی گرم به صورت روزانه آغاز می‌شود. میزان دوز آن نیز باید بر اساس نتایج آزمایش INR تنظیم شود. نتیجه آن معمولا در محدوده 2 تا 3 است. پزشک تصمیم می‌گیرد که میزان دوز آن را هر هفته یا هر دو هفته تغییر دهد.

شما باید آن را در ساعت خاصی از روز مصرف کنید. اگر فراموش کردید یک دوز از آن را مصرف کنید می‌توانید آن را در دوز بعدی مصرف کنید. اما اگر نزدیک به نوبت بعدی است، این دوز فراموش شده را در دوز بعدی مصرف کنید.

وارفارین یک داروی حیاتی در پیشگیری از لخته‌های خونی است، اما در مصرف آن، دقت کنید تا دوزها را به صورت مرتب مصرف نمایید. اگر شما یا یکی از عزیزانتان تحت درمان با وارفارین هستید، نحوه مصرف، دوز مصرفی، عوارض جانبی را بدانید تا بتوانید بهتر از آن استفاده کنید. امیدوارم این مقاله به شما کمک کرده باشد تا اطلاعات بهتری درباره وارفارین و نحوه استفاده از آن کسب کنید.

بیشتر بدانید: رژیم غذایی مناسب جهت تسریع التیام زخم‌ها

سوالات متداول