بایگانی سال: 2024

زخم‌هایی که در داخل دهان ظاهر می‌شوند – از جمله زبان، گونه‌ها، لثه‌ها و سقف دهان – به عنوان “آفت‌های دهان” یا “زخم‌های دهان” شناخته می‌شوند. این آفت‌ها دارای قطری حدوداً برابر 4 میلیمتر با لبه‌های قرمز و مرکز زرد یا سفید هستند. یک یا چند زخم می‌توانند به طور همزمان در دهان ایجاد شوند.

زخم های دهان شایع، زخم های باز هستند که می توانند باعث ایجاد درد و ناراحتی زیادی در داخل دهان شوند. این زخم ها معمولاً دارای یک مرکز سفید یا زرد هستند که با یک قسمت قرمز ملتهب پوشیده شده است. آنها اغلب در داخل گونه ها، روی لب ها، زیر زبان، کف دهان یا پایین لثه دیده می شوند. اگرچه این زخم ها بی خطر هستند، اما می توانند بسیارناراحت کننده باشند.

علت زخم های دهان

در بسیاری از موارد علت به وجود آمدن زخم دهان مشخص نشده است. بیشتر زخم ‌های دهان در اثر آسیب دیدگی پوشش داخلی دهان ایجاد می شود ، برای مثال گاز گرفتگی ناگهانی و تصادفی داخل دهان، خوردن غذا های سفت که باعث پارگی دیواره های داخلی دهان می شود، پر کردن دندان یا اعمال دندانپزشکی که باعث آسیب رسیدن به دهان می شوند. با این وجود مشخص نیست که زخم دهان به چه علتی به وجود می‌آیند اما موارد زیر می تواند عوامل محرکی باشند:

• استرس و اضطراب
• تغییرات هورمونی در بانوان، برخی از بانوان هنگام دوره ی ماهانه ی خود دچار زخم دهان می شوند .
• خوردن غذاهای خاصی مانند غذاهای پر ادویه، شکلات، قهوه، بادام زمینی، توت فرنگی، پنیر، گوجه، آرد گندم
• استفاده از خمیر دندان های حاوی سدیم سولفات
• قطع ناگهانی سیگار ؛ افرادی که برای اولین بار سیگار خود را ترک می کنند ممکن است دچار زخم دهان شوند .
• همچنین داشتن سابقه ی خانوادگی می تواند در بروز این زخم ها تاثیرگذار باشد.
• شرایط پزشکی : گاهی اوقات زخم های دهان ممکن است در اثر برخی عوامل پزشکی به وجود آید
• عفونت های ویروسی مانند مبتلا شدن به ویروس سرماخوردگی، آبله‌مرغان
• کمبود آهن و ویتامین B۱۲
• مبتلا شدن به بیماری های گوارشی
• بیماری کرون (بیماری ای که در طولانی مدت باعث التهاب مخاط و دستگاه گوارش می شود)
• بیماری سلیاک (بیماری گوارشی که در آن فرد واکنش نامطلوبی به گلوتن نشان می دهد)
• آرتریت واکنشی (وضعیتی که باعث التهاب در قسمت های مختلف بدن می شود و معمولا به عفونت واکنش نشان می دهد)
• سیستم ایمنی ضعیف (مبتلا شدن به ویروس HIV)
• بیماری بهجت (بیماری نادری که باعث ایجاد تورم رگ های خونی می شود)
• دارو ها و درمان ها : زخم های دهان ممکن است به دلیل مصرف برخی داروها به وجود آید
• داروهای غیر استروئیدی
• برخی داروهایی که برای درمان آنژین استفاده می‌شوند .
• مسدود کننده ‌های بتا که برای درمان بیماری ‌هایی مانند آنژین، فشار خون بالا و ریتم غیر طبیعی قلب استفاده می ‌شود .

انواع زخم دهان، زخم زبان ، زخم لثه

زخم های آفتی دهان که شامل زخم های کوچک، بزرگ و هرپتی فرم هستند.

 زخم های مکرر دهانی در افراد بیمار که بیماری زمینه ای دارند، دیده می شود هستند.

زخم های آفتی حدود 20٪ – 30٪ از کل جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهند و در سه نوع مختلف، کوچک، ماژور و هرپتی فرم طبقه بندی می شوند.

زخم های آفتی کوچک

زخم های کوچک آفتی از نظرشکل دارای ابعادی کوچک و زرد کم رنگ با التهاب و قرمزی قابل مشاهده در اطراف آنها هستند. زخم های کوچک فراوان ترین انواع زخم های دهان است. آنها معمولاً به صورت یک ضایعه منفرد ایجاد می شوند، اما گاهی اوقات می توانند به صورت همزمان در یک خوشه تا پنج مورد بروز پیدا می کنند. رفع و التهاب کامل زخم های کوچک احتمال دارد بین 7 تا 10 روز طول بکشد. زخم های کوچک آفتی با دردی نسبتاً کم همراه هستند و تقریباً هیچ نشانه ای از زخم وجود ندارد. زخم هایی از این دست معمولاً به عنوان زخم های شانکر نامیده می شود. با این حال، تصور اینکه همه زخم های دهان زخم های شانکر باشند اشتباه است.

زخم های بزرگ آفتی

زخم های بزرگ آفتی، نسبتاً شدید هستند و بهبود آن مدت زمان زیادی طول می کشد. بهبود هر زخم احتمالاً بین 2 هفته تا چند ماه طول می کشد. این زخم ها معمولا بزرگ هستند و در عرض 10 میلی متر یا بزرگتر گسترش می یابند. شکل آنها به صورت نامنظم و کمی برجسته است. زخم های بزرگ به طور کلی در یک خوشه ظاهر نمی شوند و احتمال دارد همزمان فقط یک یا دو مورد ظاهر شوند. این زخم ها به عمق بافت نفوذ می کنند و باعث می شوند که جای زخم باقی بماند. زخم های بزرگ باعث ایجاد درد و ناراحتی زیادی می شوند که می تواند غذا خوردن را دشوار کند. گاهی اوقات، زخم احتمال دارد در نزدیکی لوزه ها ظاهر شود که می تواند منجر به بروزاختلال در بلع  شود.

تبخال

تبخال یکی از مشکلات رایج دهانی است. برخلاف تصور علت زخم دهان و گلو و زخم دهان در کودکان در این مورد تب و یا سرما خوردگی نیست، بلکه اینها بیشتر محرک بروز آن هستند. علت زخم دهان و گلو در این مورد و توسط ویروس تبخال، معمولا از طریق پوسیدگی دندان، استفاده از لوازم مشترک، و سایر تماس‌های نزدیک منتقل می‌شود. این نوع زخم درهان در هر سنی مشاهده می‌شود، اما در افراد میانسال، مسن، و خانم‌ها رایج تر است.

روغن و پماد برای زخم دهان می‌توانند ناراحتی را تسکین داده و سرعت بهبود را افزایش دهند. البته در صورت بروز مکرر، استفاده از پماد برای زخم دهان چندان به کار نخواهد آمد و فرد به یافتن علت زخم دهان و گلو توسط پزشک و دارو نیاز خواهد داشت.

برفک دهان

برفک دهان توسط نوعی قارچ ایجاد شده و در نوزادان، بیماران، و افراد مسن بسیار رایج است. سیستم ایمنی ضعیف، داروهای دیابت، آنتی بیوتیک‌ها، شیمی درمانی، پرتو درمانی، و برخی داروهای خاص می‌توانند علت زخم دهان و گلو و زخم دهان در کودکان بوده و امکان رشد قارچ را افزایش دهند. پاک کردن نواحی مبتلا به این قارچ سبب ایجاد زخم دهان خواهد شد. به همین دلیل برای تشخیص قطعی علت زخم دهان و گلو و زخم دهان در کودکان در این مورد باید به پزشک مراجعه کرد.

اگر عکس زخم دهان و زخم دهان در کودکان این عارضه را دیده باشید، متوجه می‌شوید که برفک می‌تواند در هر ناحیه از مخاط دهان ایجاد شود.

زخم زبان جغرافیایی

هنگامی که بخش‌هایی از پرزهای زبان از بین می‌روند، نواحی با ارتفاع متفاوت روی زبان شکل می‌گیرد که آن را شبیه به یک نقشه می‌کند. زبان جغرافیایی به عنوان زخم دهان در کودکان و بزرگسالان مضر نیست و می‌تواند مکررا رفع شده و دوباره عود کند. این نوع زخم نیازی به استفاده از پماد برای زخم دهان، درمان زخم دهان با جوش شیرین و درمان زخم دهان با عسل ندارد. اما در صورت وجود درد، فرد می‌تواند از داروهای ضد التهاب و مسکن‌های بدون نسخه استفاده کند.

زخم لکوپلاکیا

علت زخم دهان و گلو لکوپلاکایا واکنشی نسبت به یک محرک است. محرک‌های علت زخم دهان و گلو در این مشکل می‌تواند دندان‌های مصنوعی با اندازه نامناسب، فرسایش اسیدی دندان‌ها، مصرف سیگار و تنباکوی بدون دود باشد. لکوپلاکیا می‌تواند به صورت پلاک‌ها یا نواحی سفیدی در دهان ایجاد شود که معمولا درد نداشته و پاک نمی‌شوند. لکوپلاکیا در گروه زخم دهان در کودکان نیست، اما می‌تواند یک وضعیت پیش سرطانی باشد. علت زخم دهان و گلو در نواحی مبتلا به به معاینه توسط یک دندانپزشک نیاز دارد.

 زبان سیاه مودار

این بیماری بدون درد هنگامی بروز می کند که پرز های زبان کشیده شده و باکتری های موجود در دهان را به دام می اندازند. این پدیده سبب می شود تا زبان، سیاه و مو دار به نظر برسد. عوامل این بیماری شامل مصرف آنتی بیوتیک، بهداشت دهانی ضعیف، مصرف زیاد چای یا قهوه و عدم ترشح کافی بزاق می شوند. با اینکه گاهی اوقات برای درمان این بیماری (زخم زبان) به مصرف دارو نیاز است اما معمولا با مسواک زدن زبان برطرف می شود.این نوع زخم دهانی در مرد ها بیشتر دیده می شود. تقریبا ۱۵ در صد جامعه با این نو ع زخم دهان رو به رو می شوند.

لیکن پلان

این عارضه یک تحریک پوستی نادر است که به صورت نواحی سفید و تور مانند یا برآمدگی هایی قرمز و درخشان بر ناحیه داخلی گونه یا زبان پدیدار می شود. علت بروز این بیماری مشخص نبوده و معمولا نوع خفیف آن نیازی به درمان ندارد. در صورتی که لیکن پلان سبب بروز درد یا زخم شود، می توان آن را به وسیله دارو های موضعی یا خوراکی درمان کرد. لیکن پلان دهانی می تواند مزمن بوده و خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. علاوه بر این موارد، این بیماری می تواند پوست، پوست سر، ناخن ها و نواحی تناسلی را نیز آلوده کند.

سرطان دهان

سرطان دهان، زخمی دهانی است که بهبود نمی یابد. بی حسی بدون دلیل در صورت، دهان یا گردن و همچنین اختلال در جویدن، صحبت کردن یا بلعیدن از نشانه های سرطان دهان هستند. عوامل بروز سرطان دهان شامل مصرف تنباکوی بدون دود، مصرف بیش از حد الکل، قرار گیری بیش از حد در معرض آفتاب و سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دهان می شوند. این سرطان با ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV نیز ارتباط داده شده است. فرد نباید اجازه دهد که ترس، مانع مراجعه او به پزشک شود. تشخیص زودهنگام سرطان دهان قابل مداوا و درمان است.

خالکوبی آمالگام

امکان دارد، تاکنون پس از انجام یک فرایند دندانپزشکی متوجه لکه ای آبی یا خاکستری رنگ در بافت نرم دهان خود شده باشید. این موارد خالکوبی آمالگام نامیده شده و در اثر قرار گرفتن مقدار اندکی از ماده پر کننده آمالگام  در هنگام ترمیم دندان در گونه یا لثه به وجود می آیند. در این پدیده، نقره موجود در ماده آمالگام به درون بافت نرم دهان انتشار یافته و منجر به ایجاد لکه هایی (زخم داخل دهان) می شود که به یک خالکوبی کوچک شباهت دارند. خالکوبی آمالگام هیچ ضرری ندارد اما در صورتی که لکه های آبی یا خاکستری رنگ رشد کرده و یا تغییر رنگ دهند، به احتمال زیاد خالکوبی آمالگام نبوده و باید توسط دندانپزشک بررسی شوند.

دندان قروچه

به هم فشردن دندان ها یا دندان قروچه کردن، مخصوصا در خواب، می تواند باعث گاز گرفتن های کوچک از داخل گونه شود. بیماری ها و التهابات لثه می تواند باعث خون ریزی در خط لثه و اطراف آن شود و خون ممکن است به سمت لب ها و گوشه ی دهان حرکت کند. همچنین گاز گرفتن زبان یا جویدن لب ها می تواند باعث درد، تورم، و حتی بریدگی هایی کوچک شود. به علاوه نوشیدن مایعات داغ، خوردن غذاها و مایعات اسیدی، کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی می تواند باعث درد، تورم و بریدگی های کوچک شود. مسواک کشیدن یا کشیدن نخ دندان به میزان زیاد، یا استفاده از مسواک سفت می تواند باعث خونریزی دردناک از لثه ها و بافت دهان شود.

سوختگی ناشی از آسپرین

در صورتی که با هدف تسکین سریع تر درد دندان یا لثه، قرص آسپرین در بین لثه و گونه قرار داده شود اسید موجود در آسپرین سبب بروز یک ضایعه سفید و ناهموار بر روی لثه یا ناحیه داخلی گونه می شود. پیشگیری از سوختگی ناشی از آسپرین ساده است و تنها باید این مسکن ها را بلعید. درمان سوختگی آسپرین نیز گذشت زمان است. سوختگی های ساده ظرف مدت تقریبا دو هفته التیام می یابند.

فراوانی در افرادی که از قرص های حاوی آسپرین به صورت موضعی برای رفع دندان درد استفاده می کنند و یا در مواردی که سهوا مواد سوزانده و محرک توسط دندان پزشک با مخاط تماس یابند، یا در کسانی که از دهان شویه غلیظ استفاده می کنند بیشتر دیده می شود. در هر سنی ممکن است دیده شود.

بیماری لثه

هنگامی که بیماری پریودنتال (لثه) به وجود می آید باکتری های موجود در پلاک های دندانی در امتداد خط لثه تجمع می یابند. ژینژیویت اولین مرحله بیماری لثه است. علائم این بیماری شامل قرمز شدن، ورم صورت و خونریزی لثه ها می باشد. بهداشت دهانی مناسب می تواند به پیشگیری از بروز بیماری پریودنتال کمک کند. از طرف دیگر، مصرف سیگار، رژیم غذایی نامناسب و استرس می توانند بیماری لثه را بدتر کنند. بیماری پیشرفته لثه به استخوان حمایت کننده دندان ها آسیب رسانده و یکی از عوامل اصلی از دست دادن دندان ها در افراد بالغ است. جهت درمان عقب نشینی لثه ها باید به دندانپزشک مراجعه شود.

پریودنتیت

مرحله بعدی بیماری لثه پریودنتیت یا عفونت لثه است. التهاب شدید سبب عقب نشینی لثه ها و تشکیل پاکت بین دندان ها و لثه می شود. این پاکت ها جرم، پلاک و رسوبات مواد غذایی را در خود به دام می اندازند که این وضعیت در نهایت به پیدایش عفونت وآبسه دندان منجر می شود.

بوی بد دهان

مسواک نزدن دندان ها سبب تجمع ذرات غذایی در اطراف آن ها، تکثیر باکتری ها و در نهایت ایجاد بوی بد دهان می شود. پایدار بودن بوی بد یا احساس مزه ای بد در دهان می تواند ناشی از تنفس دهانی مداوم، خشکی دهان و پوسیدگی دندان ها بوده یا نشانه از یک بیماری لثه ای و حتی دیابت باشد. می توان با مسواک زدن دندان و زبان، نخ کشیدن دندان ها، شستشوی روزانه دهان به وسیله دهان شویه ضد عفونی کننده، نوشیدن آب و اجتناب از خوردن مواد غذایی بو دار با بوی بدن دهان مقابله کرد. در صورت پایدار بودن بوی دهان باید به دندانپزشک مراجعه شود.

علائم و نشانه های زخم دهان 

بیشتر زخم های دهان می توانند در هرجای مخاط دهان روی لب ها، کف دهان و داخل گونه ها، زیر زبان و به ندرت در سقف دهان ایجاد شوند.

علائم و نشانه های زخم دهان بسته به علت اصلی آن متفاوت است، اما در بیشتر موارد زخم دهان با علائم زیر همراه است:

• درد یا ناراحتی در دهان
• ایجاد یک یا چند زخم باز در دهان

زخم های معمولی دهان دارای برخی از ویژگی های قابل شناسایی هستند:

زخم دهان معمولاً به شکل گرد یا بیضی شکل هستند که می تواند به صورت یک ضایعه کوچک یا زخم های متعدد در لایه نرم و حساس دهان ظاهر شود و به رنگ سفید، زرد یا خاکستری در مرکز باشد و معمولاً با لبه های قرمز و متورم احاطه شده است. پوشش نرم دهان در اطراف زخم بسیارنازک است که می تواند جویدن و مسواک زدن را بسیار دردناک کند.

در موارد شدید، بیمار احتمال دارد علائم زیر را نیز مشاهده کند:

• تب
• بی حالی
• التهاب غدد
• از دست دادن اشتها

راه های تشخیص زخم های دهان چیست؟

از آنجا که زخم های دهان کاملاً خوش خیم هستند، موارد خفیف معمولاً برای تشخیص صحیح نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. با این حال، اگر زخم بیش از 3 هفته ادامه داشته باشد و با گذشت زمان بدتر شود یا به مرورافزایش یابد، تشخیص زود هنگام و درمان بیماری ضروری است.

پزشک یک معاینه دقیق از حفره دهان انجام می دهد و در صورت لزوم چند آزمایش تجویز می کند که احتمال دارد شامل موارد زیر باشد:

• تست های سواب
• شمارش کامل خون
• تعداد آنتی بادی سلیاک
• آزمایشات آهن، فولات و B 12

اگر جواب آزمایش اولیه بی نتیجه باشد، در صورت ادامه بیماری، پزشک مجبور است قسمت کوچکی از زخم و بافت پوست مجاور را نمونه برداری کند، سپس برای شناسایی آزمایش می شود.

درمان زخم دهان

زبان به درد حساس است. زخم های پوستی ، آسیب ها یا عفونت ها ممکن است باعث ناراحتی در قسمت یا کل زبان شود. درمان ها تا حد زیادی به علت آن بستگی دارد.

پرهیز از استعمال سیگار: تنباکو می تواند ترمیم زخم را کند کرده و زبان را تحریک کند. افراد مبتلا به زخم زبان که به طور منظم سیگار می کشند ممکن است مایل به استفاده از تکه های نیکوتین برای از بین بردن عادت خود باشند.

ژل موضعی: ژل های موضعی با بی حس کردن ناحیه درد می توانند به تسکسن درد آن کمک کننند این ژل ها بدون نسخه پزشک هم در دسترس می باشند.

مکمل ها و ویتامین ها: کمبود برخی ویتامین ها ممکن است خطر ابتلا به زخم های  دهان و زبان را افزایش دهد. افراد می توانند از مکمل ها برای کاهش این خطر و حمایت از سیستم ایمنی بدن خود استفاده کنند.

آنتی بیوتیک: اگر زخم زبان به دلیل عفونت باکتریایی باشد ، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.

قرار دادن عسل روی زخم: در یکی از تحقیقات مشخص شد که که عسل خاصیت ضد باکتری دارد و ممکن است باعث ترمیم زخم زبان شود. در یکی از آزمایشات انجام شده شرکت کنندگان ۴ بار در روز و به مدت ۵ روز عسل را بر روی زخم های زبان و دهان خود آغشته کردند. پس از آن، آنها کاهش درد و اندازه زخم را گزارش کردند.

همان طور که پیش از این خواندید بسیاری از انواع زخم های دهان، نیاز به درمان توسط دندانپزشک دارند. بعضی از این زخم های دهانی با رعایت بهداشت دندان به مرور بهبود پیدا می کنند.

بعضی دیگر نیز با دارو های بدون نسخه و بهبود منبع التهاب درمان می شوند.

در مواردی که بیماری دهان پیشرفته نمی باشد، چند روش ساده برای درمان زخم زبان و دهان وجود دارد که عبارتند از:

• درمان زخم دهان با جوش شیرین: پوشاندن زخم های دهان با خمیر جوش شیرین
• استفاده از دهان شویه هایی که حاوی استروئید هستند زیرا می توانند درد و تورم را کاهش دهند.
• قرار دادن چای کیسه ای مرطوب روی زخم دهان
• درمان خانگی زخم دهان: قرار دادن ریشه شیرین بیان، آلوئه ورا و عسل روی زخم های دهان
• از طریق نی نوشیدنی های خنک بنوشید.
• دهان خود را به طور مرتب با آب نمک شست و شو دهید.

اما در برخی موارد درمان زخم دهان و زخم زبان و مشکلاتی مثل پریودنتیت، بیماری لثه، لکوپلاکیا، زبان سیاه مودار، آبسه، آفت، زبان جغرافیایی، برفک و زخم های سرطانی دهان حتما نیاز به مراجعه دندانپزشک متخصص آسیب های دهان و دندان دارند.

آیا می توان از ابتلا به زخم دهان جلوگیری کرد؟

معمولاً جلوگیری از ابتلا به زخم دهان ممکن نیست زیرا توسط عوامل غیر قابل کنترلی ایجاد می‌شوند (مانند سابقه خانوادگی) ، با این حال برخی عوامل وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به زخم دهان را کاهش دهد:

• اجتناب از خوردن برخی مواد غذایی که باعث ایجاد زخم می شود .
• شستن دندان ها با مسواک نرم
• استفاده از خمیردندان بدون سولفات و کاهش استرس و اضطراب

ماه رمضان با تمام زیبایی ها و فوایدی که دارد ممکن است برای برخی از افراد مانند دیابتی ها دردسر ساز شود. دیابت یا همان بیماری قند خون در جوامع جهانی امروزی شیوع زیادی پیدا کرده است. دیابت بیماری است که مقدار زیادی قند را وارد خون می کند و بدن توانایی ترشح انسولین به اندازه کافی ندارد. به همین دلیل متناسب با نوع دیابت، حالات و وضعیت بدن باید قبل از شروع ماه رمضان، پزشک اجازه روزه داری را به فرد بیمار دهد. روزه داری برای تمام بیماران دیابتی ممنوعیت ندارد و برخی از آنها تحت شرایطی می توانند از فضایل این ماه مبارک بهره مند شوند. 

روزه و دیابت نوع ۱

افراد دیابتی برای مدیریت دیابت در ماه رمضان به خصوص آن دسته که دیابت نوع ۱ دارند باید بدانند که اگر روزه بگیرند در معرض افزایش خطر کتواسیدوز دیابتی  (عوارض حاد دیابت ) هستند به خصوص آنهایی که قبل از ماه رمضان قندشان به شدت بالا بوده است. حتی ممکن است خطر کتواسیدوز دیابتی بیشتر شود چون میزان دوز انسولین با کم شدن مقدار غذا در طول ماه رمضان پایین می آید. بنابراین روزه گرفتن در ماه رمضان برای افراد دیابتی ممکن است همراه با مجموعه ای از عوارض باشد. در اصل بیمارانی که دیابت نوع ۱ دارند به شدت باید از روزه گرفتن خودداری کنند. بیماران با دیابت نوع ۱ که سابقه هیپوگلیسمی (قندخون پایین) مکرر دارند و یا دیابت خود را درست کنترل نمی کنند در خطر ابتلا به هیپوگلیسمی شدید قرار می گیرند. از سوی دیگر، کاهش بیش از حد در دوز انسولین در این بیماران ممکن است آنها را در معرض خطر قند خون و کتواسیدوز دیابتی قرار دهد.

روزه و دیابت نوع ۲

 کم کاری و قند خون نیز ممکن است در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ اتفاق بیفتد اما با شدت کمتری در مقایسه با بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ است. متخصصان توصیه می کنند افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند و تصمیم به روزه گرفتن دارند باید آموزش ببینند. در یک تحقیق بر روی ۷۴۴ مرد و زن مبتلا به دیابت نوع ۲ که برنامه ریزی کرده بودند روزه بگیرند، شرکت کنندگان به ۱۶ کلینیک در مصر، ایران، اردن و عربستان سعودی مراجعه کردند. نیمی از این کلینیک ها آموزش های مخصوص و انفرادی را ارائه کرده بودند و نیمی دیگر همان آموزش های معمول و کلی را. برنامه آموزشی مخصوص، برنامه ی غذایی، فعالیت فیزیکی، نظارت بر قند خون، و عوارض متابولیک حاد را در نظر گرفته بود و بر این اساس یک طرح درمان دیابت فردی را ارائه می کرد. بعد از ماه رمضان محققان متوجه شدند شرکت کنندگانی که برنامه انفرادی و مخصوص را دریافت کرده بودند برنامه درمانی خود را بهتر طی کرده اند. آنها دوبار در روز تست قند خون می دادند و شناخت بهتری از نشانه های کاهش قند خون داشتند. همچنین به طور قابل توجهی  BMI و قند خونشان پایین آمده بود.

کدام گروه از افراد دیابتی مجاز به روزه داری هستند؟

دیابت به انواع مختلفی تقسیم می شود. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 از سنین کودکی به این بیماری دچار می شوند و باید چند نوبت در روز انسولین تزریق کنند، بنابراین قطعا روزه داری برای آنها ممنوع است زیرا تزریق نکردن انسولین در این افراد باعث بالارفتن قند خون و کمای هیپرگلیسمی (کمای ناشی از بالارفتن گلوکز) می شود.

از طرف دیگر، تزریق انسولین همزمان با روزه داری باعث افت قند خون و افزایش خطر کمای هیپوگلیسمی (کمای ناشی از افت قند خون) می شود. آن گروه از مبتلایان به دیابت نوع 2 که چند نوبتدر اروز انسولین تزریق می کنند هم اجازه روزه داری طولانی مدت را ندارند، اما افرادی که از انسولین های طولانی اثر و آهسته رهش استفاده می کنند، تحت نظر پزشک قادر به روزه داری هستند. درواقع، این انسولین ها طی 24 ساعت سطحی ثابت و خفیف از انسولین را برای بدن فراهم می کنند. به این ترتیب، فرد دیگر دچار افت قند ناگهانی نمی شود.

بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 که فقط با رعایت رژیم غذایی و مصرف قرص هایی مثل متفورمین، گلوتازون، آکاربوز و… (داروهایی که باعث ترشح انسولین نمی شوند) بیماری شان را تحت کنترل دارند، با تمهیدات خاصی می توانند روزه بگیرند. این افراد باید تحت تظر پزشک، داروهای خود را بین افطار تا سحر تقسیم کنند و با فازایش مصرف آب و اندازه گیری به موقع قند خون روزه بگیرند.

جالب است بدانید روزه داری برای این افراد یک نعمت است زیرا با کمک آن می توانند استرس خود را کاهش دهند  در عین حال وزن کم کنند. به این ترتیب قند خون نیز بهتر کنترل می شود، اما اگر فرد از قرص هایی استفاده می کند که باعث ترشح انسولین می شوند (از جمله گلی بن کلامید و گلی کلازید) بهتر است مصرف آنها را به وعده افطار (بعد از باز کردن روزه و قبل از مصرف وعده اصلی) موکول کند. البته همه این شرایط را پزشک باید تایید کند و قند خون تحت کنترل باشد.

به عبارتی، فرد باید قند ناشتای کنترل شده و قند 3 ماهه (Hb A1C) زیر 7 داشته باشد و در عین حال دچار عوارض چشمی، کلیوی، قلبی و… نشده باشد.

در صورت بروز چه علائمی فرد دیابتی باید بلافاصله روزه خود را باز کند؟

افراد دیابتی باید همیشه و در هر کجا دستگاه سنجش قند خون را همراه خود داشته باشند تا به محض اینکه دچار علائم افت قند از جمله عرق سرد، بی حالی، ضعف، لرزش دست، تپش قلب و رنگ پریدگی شدند، قند خونشان را اندازه بگیرند. در این وضعیت، اگر میزان قند خون زیر 70 باشد، باید بلافاصله روزه را باز کنند زیرا افت قند خطرناک است و در نهایت می تواند باعث تشنج، آسیب مغزی و کما شود. همچنین اگر قند خون بالای 250 باشد، فرد باید روزه را بشکند و خیلی سریع آب بدن خود را تامین کند.

دیابتی ها در زمان سحر و افطار باید چه نکته هایی را رعایت کنند؟

برخلاف تصور موجود، تمامی افراد به خصوص بیماران دیابتی نباید در وعده سحر از مقدار زیادی مواد قندی استفاده کنند زیرا قند خون بالا از طریق ادرار دفع می شود و با خود آب را هم دفع می کند. به همین دلیل توصیه می شود در وعده سحر بیشتر از مواد پروتئینی، یک مقدار چربی و به خصوص سبزیجاتی مثل کاهو استفاده شود. سبزیجات حاوی فیبر هستند و آب را به خود جذب می کنند و در عین حال میزان جذب مواد قندی را کاهش می دهند. به این ترتیب بدن در طول ناشتایی به تدریج آزاد و فرد کمتر دچار تشنگی می شود.

وعده افطار را هم نباید با آب خیلی خنک آغاز کرد. برای این منظور بهتر است از آب جوش یا چای استفاده شود. بعد از بازکردن روزه می توان از مواد غذایی سنتی مثل نان (نان مخصوص افراد دیابتی یا نان سنگک، رژیمی یا سبوس دار) همراه مقداری پنیر و سبزی استفاده کرد. در مورد انواع شیرینی هم توصیه می شود نوع رژیمی و بدون قند یا کم شیرین آن ها را انتخاب کنید. روزه داری برای افرادی که در کنترل قند خون شان مشکل دارند، می تواند بسیار خطرناک باشد، بنابراین افراد دیابتی تنها با تایید فوق تخصص غدد یا متخصص داخلی مجاز به روزه داری هستند که در این صورت نیز باید تحت نظر متخصص تغذیه روزه بگیرند تا دچار حمله هیپوگلیسمی و کمای دیابتی نشوند:

تعداد وعده ها را افزایش و حجم هر وعده را کاهش دهید

افراد دیابتی مجاز به روزه داری باید به جای مصرف 2 وعده افطار و سحر، کل سهم خوراکی روزانه شان را در چند وعده و میان وعده تقسیم و در فواصل معین مصرف کنند. همچنین از هر گروه مواد غذایی فقط مجاز به مصرف انواع خاصی از آنها هستند؛ برای مثال از گروه کربوهیدارت ها باید مصرف قندهای ساده یا ترکیبات خوراکی حاوی گلوکز و فروکتوز را به حداقل برسانند.

برخلاف افراد عادی که در ماه رمضان مصرف شیرینی و چربی را افزایش می دهند، بیماران دیابتی این اجازه را ندارند. پروتئین ها و گوشت های مصرفی آنها نیز باید با حداقل مقدار چربی باشد. همچنین چربی مورد نیاز روزانه باید معمولا از روغن های مایع گیاهی باشد و میزان مصرف چربی های اشباع باید به حداقل و ترجیحا صفر برسد. مصرف مواد غذایی فرآوری شده یا خوراکی هایی که چند نوبت گرم و سرد شده اند هم برای بیماران دیابتی توصیه نمی شود.

 به جای چای و قهوه، آب بنوشید

مهم ترین نوشیدنی برای افراد دیابتی آب است که باید در فواصل بین وعده ها و میان وعده ها مصرف شود. این افراد باید خیلی بیشتر از دیگران به کم آبی و اختلالات آب و الکترولیت اهمیت دهند. به همین دلیل مصرف چای، قهوه و نسکافه باید برای آنها به شدت کنترل شده باشد. توصیه دیگر اینکه، دیابتی ها باید با هر وعده یا مان وعده غذایی از سبزی ها، صیفی ها و میوه های تازه و کامل (نه آبمیوه) استفاده کنند.

به جای زولبیا و بامیه، کشمش و خرما بخورید

زولبیا و بامیه نه تنها حاوی حجم بالایی از قندهای ساده هستند بلکه با مقدار زیادی روغن سرخ می شوند، بنابراین چه برای افراد سالم و چه افراد دیابتی انتخاب مناسبی نیستند. با این حال، مصرف میزان بسیار کم و هرازگاهی آنها بعد از وعده افطار یا شام معمولا مشکل ساز نیست، اما بعضی از افراد دیابتی با توجه به شرایط کنترل قند خونشان اصلا مجاز به مصرف این خوراکی ها نیستند. این بیماران در عوض می توانند برای تامین قند خون خود از میزان بسیار کم قندهای طبیعی مثل خرما، انجیر، کشمش، توت یا دیگر میوه های خیلی شیرین استفاده کنند.

دیابتی ها همچنین می توانند روزه شان را با مقداری آب یا شیر گرم کم چرب همراه 1 یا حداکثر 2 خرمای کوچک باز کنند زیرا هنگام افطار قند خون افت پیدا می کند و باید سریع جبران شود. البته مقادیر مجاز مصرف شیرین و قند برای هر دیابتی متفاوت است، بنابراین در این مورد باید حتما از متخصص تغذیه کمک گرفت.

توصیه های پزشکی برای دیابتی هایی که اصرار به روزه گرفتن دارند

با اینکه بسیاری از بیماران دیابتی نباید روزه بگیرند شاید برخی از آنها اصرار به گرفتن روزه داشته باشند. چنین افرادی باید بدانند روزه گرفتن اصلا برای سلامت آنها مناسب نیست و دین اسلام این فریضه را بر آنها واجب نمی داند. افراد دیابتی باید توصیه های لازم برای حفظ سلامت را از پزشک خود دریافت کنند. آنها چند روز پس از شروع ماه رمضان بهتر است دوباره به مطب پزشک مراجعه کنند تا پس از معاینه دوز داروهای دریافتی آنها بررسی شود. به بیماران دیابتی که روزه می گیرند توصیه می شود: قبل از ماه رمضان دستورالعمل های مربوط به فعالیت بدنی، برنامه ریزی وعده غذایی، نظارت بر قند خون، دوز دارو و زمان بندی داروها را بیاموزند. همیشه همراه خود دستگاه کنترل قند خون داشته باشند و مرتب قند خون خود را چک کنند. هرگونه کاهش قند خون ممکن است بیمار را در خطر به کما رفتن قرار دهد. حتما وعده ی سحری را میل کنند. معمولا پزشک برای این وعده برنامه خاص به آنها می دهد. پس از افطار کمی ورزش کنند. پیاده روی از ساده ترین و تاثیر گذارترین گزینه ها است.

کنترل قند خون و مصرف دارو

بهترین حالت این است که بیماران دیابتی که روزه میگیرند به وسیله گلوکومتر قند خونشان را پیش از افطار،2 ساعت پس از افطار و نیز پیش از سحری اندازه بگیرند.در صورتی که قندخون فرد دیابتی 2 ساعت پس از افطاربالای250  بود شب بعد باید 20 درصد از میزان کالری خود را در زمان افطار کم کند. در مورد سحرهم  اگر قند خون پیش ازسحر بیش از 200 میلی گرم در دسی لیتربود باید20  درصد ازمیزان کالری دریافتی در زمان سحرکم شود، اما  اگر قند خون بیمار قبل ازسحربیش از 350 میلی گرم در دسی لیتر بود بهتر است اصلاً روزه نگیرد.در مورد مصرف قرصهای پایین آورنده قند خون توصیه میشود که قرصهای مصرفی صبح و ظهر همزمان هنگام افطار و قرصهای مصرفی شبانه پیش از سحرمصرف شود.

مهمترین وخطرناک ترین عارضه ای که بیماران دیابتی را در زمان روزه داری تهدید می کند افت شدید قند خون درطی روز (هیپوگلسیمی) است.  این وضعیت خطرناک که باعلائمی چون عرق کردن، احساس گیجی، تپش قلب ، لرزش بدن، تاری دید، بی حالی و در نهایت بیهوش شدن مشخص میشود، درصورتی که بلافاصله با مصرف مواد قندی درمان نشود میتواند منجربه اغماء وحتی مرگ بیمارشود.نکته مهم این است که در افرادی که دچار هیپوگلیسمی مکرر میشوند ممکن است نخستین علامت کاهش سطح هوشیاری واغماباشد.بیماران دیابتی که قصد روزه گرفتن دارند باید حتما به پزشک معالج شان مراجعه و نام داروهایی را که مصرف میکنند به او بگویند، زیرا برخی از این داروها که نیمه  عمر طولانی داشته و مدت زیادی دربدن میمانند، میتوانند خطر افت قندخون(هیپوگلیسمی) را افزایش دهند.ازجمله این داروها میتوان به قرص گلی بنکلامید اشاره نمود.درچنین مواردی ممکن است پزشک متخصص اقدام به تعویض داروی مصرفی نموده و داروی دیگری راکه مناسب تراست جایگزین نماید.

ورزش دیابتی ها هنگام روزه داری

بدنی مبتلایان دیابت باید در حد معمول باشد و استراحت زیاد به نفع آنها نیست. ضمن اینکه این افراد، امور نیازمند به فعالیت جسمی شدید را بهتر است بعد از ظهرها انجام ندهند تا از افت شدید قند خون پیشگیری کنند.
ورزش سبک 10 تا 15 دقیقه ای هنگام صبح احتمالا برایشان مناسب است اما ورزش هنگام بعد از ظهر و قبل از افطار مشکل ساز خواهد شد؛ این بیماران باید در صورت امکان شب ها چند ساعت بعد از افطار زمانی را به ورزش اختصاص دهند.

بهترین زمان برای آزمایش قند خون در ماه رمضان چه زمانی است؟

هر بیمار دیابتی که روزه می گیرد بهتر است گلوکومتر در اختیار داشته باشد و قبل از افطار، دو ساعت بعد از افطار و پیش از سحری، قند خون خود را اندازه گیری کند.
در صورتی بیمار مبتلا به دیابت، گلوکومتر در دسترس ندارد، بهتر است آزمایش های خود را تحت نظارت پزشک و در زمان تعیین شده انجام دهد. بررسی قند خون ناشتا در ماه رمضان باید قبل از افطار صورت گیرد که این امر بسیار کمک کننده است.

چگونه عسل بر روی زخم ها استفاده می شود؟

مردم هزاران سال از عسل برای ترمیم زخم استفاده کرده اند. در حالی که اکنون گزینه های بسیار موثر ترمیم زخم نیز داریم ، ممکن است عسل هنوز هم برای بهبود زخم های خاص مفید باشد.

عسل دارای خواص ضد باکتری و تعادل pH منحصر به فردی است که باعث ترشح اکسیژن و ترمیم کننده های زخم می شود.

قبل از هرچیز ، بدانید که متخصصان مراقبت از زخم از عسل برای بهبود زخم های مزمن و سایر آسیب ها استفاده می کنند.

آیا عسل برای بهبود زخم موثر است؟

عسل یک ماده شیرین است که نشان داده شده است دارای اجزای فعال است که می تواند به بهبود زخم کمک کند.

عسل فواید زیر را در بهبود زخم ها ارائه می دهد:

pH اسیدی عسل باعث بهبود می شود. عسل دارای pH اسیدی بین 3.2 تا 4.5 است. هنگامی که روی زخم ها اعمال می شود ، pH اسیدی خون را ترشح می کند تا اکسیژن آزاد کند ، که برای بهبود زخم مهم است. pH اسیدی همچنین باعث کاهش وجود موادی به نام پروتئاز می شود که روند بهبود زخم را مختل می کند.

شکر اثر اسمزی دارد. قندی که به طور طبیعی در عسل وجود دارد ، باعث بیرون کشیدن آب از بافت های آسیب دیده می شود (معروف به اثر اسمزی). این تورم را کاهش می دهد و جریان لنفاوی را ترمیم می کند تا زخم بهبود یابد. شکر همچنین آب را از سلولهای باکتریایی خارج می کند که می تواند از تکثیر آنها جلوگیری کند.

اثر ضد باکتری. ثابت شده است که عسل بر روی باکتریهایی که معمولاً در زخمها وجود دارند مانند استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) و انتروکوکهای مقاوم به ونکومایسین (VRE) اثر ضد باکتری دارد. بخشی از این مقاومت ممکن است از طریق اثرات اسمزی آن باشد.

اکثر متخصصان پزشکی از نوع خاصی از عسل روی زخم ها استفاده می کنند که عسل مانوکا نام دارد. این عسل از درختان مانوکا حاصل می شود. عسل مانوکا از آنجا که حاوی ترکیب متیل گلوکسال است بی نظیر است. این ترکیب سیتوتوکسیک است (باکتری ها را از بین می برد) و یک مولکول کوچک است که ممکن است به راحتی به پوست و باکتری ها منتقل شود.

برای زخم های شدید ، بهتر است پزشک یا پرستار مراقبت از زخم به شما نشان دهند که چگونه اولین بار عسل را استفاده کنید. دلیل این امر این است که میزان عسل و نحوه استفاده از پانسمان می تواند بر میزان ترمیم زخم موثر باشد.

همیشه با دست ها ی تمییز و اپلیکاتورهایی مانند گاز استریل و نوک پنبه شروع کنید.

ابتدا عسل را روی پانسمان بمالید و سپس پانسمان را به پوست بمالید. این به شما کمک می کند تا هنگامی که مستقیماً روی پوست قرار می گیرد ، کثیف بودن عسل کاهش یابد. همچنین می توانید از پانسمان های آغشته به عسل مانند پانسمان های برند MediHoney را که چندین سال است در بازار وجود دارد خریداری کنید. اگر بستر عمیق زخم مانند آبسه دارید ، یک استثنا است. قبل از استفاده از پانسمان ، عسل باید بستر زخم را پر کند.

یک پانسمان خشک و تمیز روی عسل قرار دهید. این می تواند نوارهای گاز استریل یا یک باند چسب باشد.

هنگام تخلیه زخم از پانسمان ، پانسمان را تعویض کنید. همانطور که عسل شروع به بهبود زخم می کند ، تغییرات پانسمان احتمالاً کمتر اتفاق می افتد.

دستان خود را پس از پانسمان زخم بشویید.

10 نکته ای که باید درباره عسل برای سوختگی بدانید:

1.عسل می تواند در سوختگی جزئی درجه یک ایمن باشد

بله ، شما می توانید برخی از سوختگی های جزئی را در خانه با روش های درمانی طبیعی درمان کنید ، اما قبل از انجام این کار ، می خواهید انواع مختلف سوختگی را درک کنید.

چهار طبقه بندی اولیه سوختگی وجود دارد.

سوختگی درجه یک. این سوختگی های خفیف دردناک هستند و باعث قرمزی جزئی لایه خارجی پوست می شوند.

سوختگی درجه دو. این موارد شدیدتر از سوختگی خفیف هستند زیرا روی لایه زیرین پوست نیز تأثیر می گذارند و باعث درد ، تورم ، تاول و قرمزی می شوند.

سوختگی های درجه سه. این سوختگی های بسیار جدی می تواند به هر دو لایه پوست آسیب برساند یا به طور کامل از بین ببرد. اینها نیاز به رسیدگی فوری پزشکی دارند.

سوختگی درجه چهار. علاوه بر آسیب ناشی از سوختگی درجه سه ، سوختگی درجه چهار نیز به چربی گسترش می یابد. باز هم ، توجه فوری پزشکی لازم است.

علاوه بر این چهار طبقه بندی اولیه ، سوختگی های درجه پنجم به عضله شما و آسیب ناشی از سوختگی های درجه ششم تا استخوان گسترش می یابد.

2. همیشه از عسل درجه پزشکی استفاده کنید

به جای اینکه به عسلی که روی ساندویچ کره بادام زمینی له می کنید ، دست پیدا کنید ، انواع متفاوتی از محصولات عسلی وجود دارد که با آنها روبرو می شوید ، از جمله عسل های درجه پزشکی.

عسل با درجه پزشکی استریل شده و حاوی عسل زنبورهایی است که گرده درختان استرالیا و نیوزیلند را جمع می کنند.

مقاله ای در سال 2014 گزارش داد که استفاده کنونی از عسل درجه پزشکی شامل سوختگی های درجه اول و دوم ، زخم های حاد و مزمن ، خراش ، زخم های فشاری و زخم های پا است.

رابرت ویلیامز ، می گوید محصولات عسل درجه پزشکی به صورت ژل ، خمیر و افزودن به پانسمان چسب ، آلژینات و کلوئید موجود است.

3. استفاده از عسل ممکن است در زخم های سوختگی خفیف تا متوسط ​​بی خطر باشد

اگر شما یک سوختگی سطحی خفیف تا متوسط ​​دارید ، شواهد کافی وجود دارد که می توانید از عسل برای مدیریت زخم استفاده کنید. عسل دارای خواص ضد باکتری ، ضد ویروس ، ضد التهاب و آنتی اکسیدان است.

اگر سوختگی ای دارید که فراتر از مرحله متوسط ​​است ، حتما با پزشک یا ارائه دهنده خدمات بهداشتی تماس بگیرید.

4. پانسمان عسل می تواند بهبود زخم را بهبود بخشد

یک منبع معتبر اثرات عسل را در مقایسه با پانسمان های زخم و مواد موضعی برای زخم های حاد ، مانند سوختگی ارزیابی کرد.

این مطالعه نشان داد که به نظر می رسد استفاده موضعی از عسل باعث تسریع سوختگی ضخامت جزئی نسبت به سایر روش های درمانی مانند گاز پارافین ، پارچه پارچه ای استریل ، فیلم پلی اورتان یا در معرض سوختگی قرار گرفتن آن می شود.

5. برای جلوگیری از چسبندگی، عسل را روی پانسمان قرار دهید

مگر اینکه می خواهید انگشتان چسبنده را برای بقیه روز داشته باشید ، به جای استفاده مستقیم بر سوختگی ، عسل را روی یک پد یا گاز استریل قرار دهید. سپس ، پانسمان را روی محل سوختگی قرار دهید. برای جلوگیری از خراب شدن ، می توانید یک پانسمان درجه پزشکی خریداری کنید که همراه با عسل استفاده شده باشد.

6. استفاده ایمن از عسل به مراحل خاصی نیاز دارد

ویلیامز می گوید: “استفاده از عسل درجه پزشکی ابتدا نیاز به مراجعه به پزشک برای ارزیابی زخم ها و اطمینان از عدم وجود عفونت یا نیاز به مداخله جراحی دارد.”

ویلیامز می گوید پس از تمیز كردن و دفع مناسب سوختگی ، در صورت لزوم توسط یك فرد متخصص ، می گوید عسل به یكی از انواع استریل آن ممكن است حداكثر سه بار در روز استفاده شود و هر بار پانسمان زخم عوض شود.

7. به دنبال تولید کنندگان معتبر محصولات عسل باشید

قبل از مراجعه به فروشگاه دارو ، در مورد تولیدکنندگان مختلفی که عسل را برای سوختگی می فروشند تحقیق کنید.

8- برخی از پانسمان های زخم و سوختگی از عسل مانوکا استفاده می کنند

پانسمان زخم و سوختگی ژل Medihoney مارک خاصی از عسل های دارای درجه پزشکی است که حاوی عسل مانوکا است که در اصطلاح دیگر به آن Leptospermum scoparium می گویند. همراه با یک پانسمان عسلی طبی است که می توانید آن را روی محل سوختگی قرار دهید. قبل از استفاده از این محصول با پزشک خود مشورت کنید.

9. از استفاده عسل در قسمتهای خاصی از بدن خودداری کنید

از درمان های خانگی صرف نظر کنید و برای هر نوع سوختگی که شامل مناطق حساس تری باشد ، به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

دست ها

صورت

پا

ناحیه کشاله ران

اگر سوختگی درجه یک سطح وسیعی را شامل می شود ، قطر آن بیش از 3 اینچ است ، یا اگر فرد بالغ تری هستید یا سوختگی را در یک نوزاد درمان می کنید ، باید به پزشک خود مراجعه کرده و از درمان سوختگی در خانه خودداری کنید.

10. استفاده از عسل برای درمان سوختگی نیاز به تحقیقات بیشتری دارد

عسل ممکن است برای ضخامت جزئی یا سوختگی های سطحی تأثیر داشته باشد ، اما ویلیامز می گوید شواهد امیدوار کننده است اما نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.