شقاق سینه
شقاق سینه نوعی زخم، شکاف و یا تحریک شدگی نوک پستان می باشد. بروز شقاق سینه در شیردهی شایع می باشد. خیلی از خانم ها عنوان می کنند که شقاق نوک سینه به قدری در آن ها آزاردهنده می گردد که سبب قطع شیردهی می شود. شقاق سینه علاوه بر شیردهی در بین ورزشکارانی مانند دوندگان نیز شایع است زیرا آن ها مستعد عرق سوز شدن در ناحیه نوک پستان می باشند.
مگر در مواردی که عفونت رخ داده باشد، شقاق نوک سینه می تواد به راحتی در خانه درمان شود.
علائم شقاق سینه
علائم شقاق سینه می تواند در یک یا هر دوی سینه ها اتفاق بیفتد. علائم شقاق سینه به لحاظ شدت و دوره متفاوت می باشد. عمده ترین علائم شقاق سینه عبارت است از:
- درد و احساس ناراحتی
- قرمزی
- زخم
- عرق سوز شدن یا ظاهر خشک نوک سینه ها
- پوسته پوسته شدن
- عفونت
- خونریزی
- ترک یا زخم های باز(شکاف نوک سینه)
زخم نوک سینه در شیردهی
شیردهی علی رغم تمامِ لذت ها و عشقی که در آن نهفته است، کار ساده ای نیست. خصوصاً برای کسانی که به تازگی طعم شیرین مادر شدن را چشیده اند، یک چالش جدید را پیش رویشان قرار می دهد.
نوک پستان آسیب دیده و به شدت دردناک، در نتیجه گرفتن نادرست پستان بوجود می‌آید. به گفته پزشکان، وقتی نوزاد در حال مکیدن است، نباید دردی خارجی وجود داشته باشد. اگر احساس درد می‌کنید، او را از پستان جدا کنید، وضعیت نوزاد را تغییر دهید و دوباره از سر بگیرید. اگر نوک پستان‌هایتان ترک خورده است، آنرا به پزشک یا متخصص زنان و زایمان اعلام کنید و درباره‌ی درمان با او مشورت کنید.
ترک خوردن یا خونریزی نوک سینه‌ها در دوران شیردهی یک اتفاق طبیعی نیست و شیردهی نباید با درد همراه باشد. در واقع، درد یک علامت هشداردهنده است که نشان می‌دهد شما مشکلی دارید که نیازمند درمان است. پس اگر نوک سینه‌های شما شروع به ترک خوردن یا خونریزی کند، لازم است پزشکتان را ببینید. ضروری است که ریشۀ مشکل را شناسایی و رفع کنید تا بتوانید شیردهی راحتی داشته باشید. در این مطلب می‌توانید با دلایل بروز و خونریزی نوک سینه، تأثیر عارضه ترک و خونریزی نوک سینه در کودک، راهکارهای برطرف کردن و بهبود ترک و خونریزی نوک سینه و زمان مراجعه به پزشک برای این عارضه آشنا شوید.
دلایل بروز ترک و خونریزی نوک سینه
علت اصلی ترک خوردن یا خونریزی نوک سینه، چفت شدن نامناسب سینه در دهان نوزاد است که می‌تواند باعث درد شدید در نوک سینه نیز شود. اصلاح روش شیردهی می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در التیام ترک‌های سینه داشته باشد. گاهی فقط یک تغییر جزئی در وضعیت های شیردهی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. پزشک می‌تواند به شما کمک کند که برای شیردهی، کودک خود را در وضعیتی قرار دهید که بتواند به بهترین شکل دهان خود را به دور نوک سینه چفت کند.
استفادۀ نادرست ازشیردوش های برقی نیز می‌تواند باعث درد و آسیب در نوک سینه‌ها شود. برای مثال، برخی زنان به اشتباه درجۀ مکش را خیلی زیاد می‌کنند. از پزشکتان بخواهید به شما در انتخاب شیردوش مناسب کمک کند و استفادۀ درست از آن را به شما یاد دهد. اگر کودک شما دچار عارضه برفک دهان است، امکان دارد آن را به شما نیز منتقل کند که باعث درد یا آسیب در نوک سینه‌ها می‌شود. علائم برفک در مادران شیرده شامل خارش، قرمزی، براق بودن، درد و تیر کشیدن در نوک سینه‌ها در طول شیردهی یا پس از آن است.
همچنین نوک سینه‌ها ممکن است به علت خشکی شدید پوست یا ابتلا به اگزما، دچار ترک‌خوردگی یا خونریزی شود. اگزما می‌تواند به شکل تکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته‌ای که ممکن است همراه با خارش یا درد باشد ظاهر شود. اگر فکر می‌کنید اگزما دارید، لازم است به یک متخصص پوست مراجعه کنید. یک احتمال دیگر این است که کودک شما دچار عارضه چسبندگی زبان به کف دهان باشد، به این معنی که بافت یا پرده‌ای که زبان را به کف دهان متصل می‌کند کوتاه است یا بیشتر از معمول به سمت نوک زبان پیشروی کرده است. این وضعیت می‌تواند به مشکلات شیردهی مثل زخم نوک سینه‌های مادر منجر شود، اما میتوان آن را به آسانی با یک جراحی جزئی درمان کرد. اگر نوک سینه‌های شما زخم شده، لازم است پزشک زبان نوزادتان را برای بررسی احتمال وجود این عارضه معاینه کند.
درمان زخم نوک سینه در شیردهی
اگر دچار نوک پستان ترک خورده هستید، نحوه گرفتن و مکیدن فرزندتان را تصحیح کنید تا مشکل دوباره رخ ندهد. پوزیشن درست شیر دادن به کودک یکی از اصلی ترین عوامل برای جلوگیری از بروز مجدد آسیب نوک سینه است.
بعلاوه یک راه درمان زخم شدن نوك سينه در شيردهي استفاده از پماد های ترمیم کننده است. پمادهای مربوط به شقاق ها و زخم های پستانی را می توانید از داروخانه ها تهیه کرده و در فواصل بین شیردهی استفاده کنید.
از پمادهای لانولین با خلوص 100% استفاده کنید: استفاده از پمادهای حاوی لانولین که مشخصا برای مادران شیرده طراحی شده است می تواند سریعا باعث ترمیم زخم ها شود . بعد از هربار شیردهی از این پماد روی نوک سینه بمالید . دیگر لازم نیست قبل از شیردهی سینه را بشویید ، زیرا این محصولات برای نوزاد ایمن هستند و هیچ عارضه ای برای نوزاد و مادر ندارند . و اما از برترین کرم های رفع شقاق سینه میتوان به موارد زیر اشاره داشت .
لانسینو با لانولین 100% خالص و شی باتر ساخت کشور(انگلستان)
مامیلان با لانولین 100% خالص ساخت کشور (آلمان)
ژنوبایوتیک با لانولین 100% خالص ، موم زنبور عسل و روغن زیتون ساخت کشور (ایران)
همچنین اگر علت درد در نوک پستان، شیردهی است، می توانید از شیر خود برای بهبودی نوک پستان درد، ترک خوردگی، خونریزی یا تاول استفاده کنید. شیر مادر دارای خواص ضد باکتری و همچنین درمانی است که به درمان زخم سینه کمک می کند.
- قبل از شیردهی چند قطره شیر خود بر روی نوک پستان آسیب دیده قرار دهید.
- بعد از شیردهی دوباره از مقداری شیر استفاده کنید.
- اجازه دهید کاملاً در هوا خشک شود.
- همین کار را برای نوک پستان دیگر نیز تکرار کنید.
- این درمان را چند بار در روز دنبال کنید تا زمانی که درد کاهش یابد.
کمپرس گرم
برای تسکین درد پستان، می توانید کمپرس گرم را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. گرمای حاصل از کمپرس می تواند باعث کاهش ناراحتی و بهبودی شود.
- دستمال پارچه ای را در آب گرم فرو ببرید.
- سپس آن را برای چند دقیقه روی پستان خود قرار دهید.
- این کار را حداقل 10 دقیقه قبل از شیردهی انجام دهید.
- این درمان را چند بار در روز تکرار کنید تا زمانی که درد از بین برود.
دوش آب گرم یا پد گرمایی همچنین می تواند به رفع ناراحتی های نوک پستان کمک کند.
ماساژ با روغن
همچنین می توانید با ماساژ دادن با روغن هایی مانند روغن زیتون، نارگیل یا بادام شیرین، درد نوک سینه را درمان کنید. خاصیت مرطوب کنندگی این روغن ها به مرطوب نگه داشتن منطقه آسیب دیده و کاهش خشکی کمک می کند. بعلاوه، مشکلات ترک، پارگی یا زخم را کاهش می دهد. هر گونه ترک پوستی و زخم می تواند وضعیت را بدتر کند و بهبودی را به تأخیر بیندازد.
- مقدار کمی از روغن مورد نظر خود را در مایکروویو گرم کنید تا گرم شود.
- روغن گرم را روی نوک سینه ها بمالید و به آرامی ماساژ دهید.
- این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
توجه: قبل از شیردهی حتماً نوک پستان را کاملاً با آب گرم بشویید تا روغن باقیمانده از بین برود.
برگ ریحان
برگ ریحان دارای خواص درمانی است که به درمان بسیاری از مشکلات پوستی از جمله زخم پستان کمک می کند. این گیاه روند بهبودی نوک پستانک را تسریع می کند و همچنین باعث تسکین خشکی، ترک، درد و حتی خونریزی می شود.
- یک مشت برگ ریحان را بشویید و سپس آنها را به صورت خمیر خرد کنید.
- این خمیر را روی نوک سینه ها بمالید و اجازه دهید تا در هوا خشک شود.
- قبل از شیر دادن به کودک خمیر را بشویید.
- این درمان ساده را روزانه سه تا پنج بار و به مدت حدود یک هفته دنبال کنید.
یخ
برای تسکین موقتی درد ناشی از شیردهی و زخم شدن نوک سینه، می توانید ناحیه آسیب دیده را با یک تکه یخ ماساژ دهید. دمای سرد ناحیه حساس را بی حس کرده و همچنین تورم را کاهش می دهد.
- چند قطعه یخ را در یک حوله نازک بپیچید.
- چند دقیقه حوله را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید.
- چند بار در روز بین زمان تغذیه کودک خود این کار را تکرار کنید.
حتی می توانید از کیسه های نخود فرنگی یخ زده یا هویج به عنوان کیسه یخ استفاده کنید.
آلوئه ورا
آلوئه ورا یکی دیگر از روش های بسیار موثر برای درمان زخم است. دارای قدرت طبیعی درمانی و خاصیت تسکین دهنده درد است.
- یک برگ آلوئه ورا را باز کرده و ژل را خارج کنید.
- این ژل تازه را روی مناطق آسیب دیده بمالید و اجازه دهید خودش خشک شود.
- محل را با آب ولرم تمیز کرده و با حوله نرم خشک کنید.
- این روش را حدود سه تا چهار روز هر روز چندین بار تکرار کنید.
توجه: هرگز تا زمانی که آلوئه ورا را با آب گرم بشویید، به کودک خود شیر ندهید. آلوئه ورا می تواند در نوزادان کوچک باعث اسهال شود.
گل همیشه بهار
از گل همیشه بهار می توان برای تسکین التهاب و درد، دو علامت شایع زخم پستان نیز استفاده کرد. همچنین، خواص ضد باکتریایی گل همیشه بهار می تواند خطر عفونت را کاهش دهد.
- یک تا دو گل گل همیشه بهار را خرد کرده و به صورت خمیر درآورید. این خمیر را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید و اجازه دهید خشک شود.
- گزینه دیگر مخلوط کردن مقدار مساوی روغن گل همیشه بهار و روغن زیتون و سپس استفاده از آن بر روی نوک سینه ها است.
- حتی می توانید روی نوک سینه های آسیب دیده پماد گل همیشه بهار بزنید. هر کدام از این روش های درمانی را دو یا سه بار در روز دنبال کنید تا درد کاملاً بهبود یابد؛ اما باید قبل از تغذیه کودک، محل را با آب ولرم تمیز کنید.
روغن درخت چای
روغن درخت چای دارای خاصیت ضد قارچی و همچنین ضد عفونی کننده است که می تواند به درمان زخم های روی پستان و کوتاه شدن زمان بهبودی کمک کند. به علاوه، خطر وقوع بیشتر زخم نوک پستان را به حداقل می رساند.
- یک یا دو قطره روغن درخت چای را به یک لیوان آب ولرم اضافه کنید. یک پارچه نخی نرم را به مایع آغشته کرده و روی ناحیه آسیب دیده بکشید. اجازه دهید تا در هوا خشک شود و سپس آن را با آب ولرم بشویید. چند بار در روز تکرار کنید.
- گزینه دیگر مخلوط کردن یک قطره روغن درخت چای خالص با یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا روغن زیتون است. آن را به نوک سینه بزنید و اجازه دهید خشک شود. قبل از تغذیه محل را به آرامی با آب گرم بشویید و خشک کنید.
هر کدام از این روش های درمانی را دو یا سه بار در روز دنبال کنید تا زخم برطرف شوند.
بابونه
بابونه می تواند به راحتی ناراحتی های مرتبط با زخم پستان را تسکین دهد. خواص ضد التهابی و ضد میکروبی بابونه در درمان درد موثر است.
- یک یا دو کیسه چای بابونه را به مدت 10 دقیقه در آب داغ قرار دهید.
- کیسه های چای را برداشته و آب اضافی آن را بگیرید.
- کیسه های چای مرطوب را به مدت چند دقیقه روی نوک سینه ها یا سایر نقاط دردناک پستان بمالید.
- قبل از شیردهی محل را با آب ولرم بشویید.
همچنین می توانید روزانه دو بار چای بابونه بنوشید تا باعث بهبودی شود.
ویتامین C
داشتن یک رژیم غذایی سالم برای سلامت خانم ها بسیار مفید و ضروری است. به خصوص، آنها باید غذاهای غنی از ویتامین C بیشتری بخورند. ویتامین C به بهبود بافت های آسیب دیده پوست کمک می کند. به علاوه، می تواند در جلوگیری از عفونت موثر باشد.
- برای افزایش میزان ویتامین C خود، از غذاهایی مانند پرتقال، لیمو، کیوی، توت فرنگی، کلم پیچ، سبزی خردل، کلم بروکلی و جعفری استفاده کنید.
- همچنین می توانید پس از مشورت با پزشک از مکمل های ویتامین C استفاده شود.
توصیه های مهم
- از سوتین خیلی تنگ استفاده نکنید.
- پس از شیردهی، سوتین خود را برای مدتی کنار بگذرید.
- نوک سینه ها باید تا حد ممکن در معرض هوا قرار بگیرند.
- هنگام ورزش، از یک سوتین ورزشی مناسب استفاده کنید.
- از شستن نوک پستان های خود با صابون یا الکل خودداری کنید.
- مطمئن شوید که کودک شما به درستی قرار گرفته و به سینه شما چسبیده است.
- در هنگام تغذیه مطمئن شوید که فک کودک به نوک سینه ها فشار کمی را وارد می کند.
- در هنگام شیردهی اغلب موقعیت خود را تغییر دهید تا از فشار مداوم به یک ناحیه جلوگیری شود.
- قبل و حین شیردهی آرام باشید و هرگز در زمان شیر دادن نوک پستان را از دهان کودک خود بیرون نکشید.
- سعی کنید در هر زمان تغذیه کودک خود را از هر دو پستان تغذیه کنید. این کار به روند بهبودی درد کمک می کند.
- در هنگام صورت استفاده از پد سینه، سعی کنید آنها را خشک نگه دارید و مرتباً آنها را عوض کنید.
مشکلات و عوارض شقاق سینه
در صورتی که شقاق سینه درمان نشده باقی بماند می تواند به ورم سینه و یا التهاب آن بیانجامد. ورم سینه ها یا ماستیت سبب ایجاد آبسه هایی در سینه می گردد که ممکن است برای درمان آن به تخلیه احتیاج باشد.
به دنبال شقاق سینه درمان نشده، عفونت های سینه همچنین می تواند در اثر عوامل عفونی مانند قارچ ها تشدید شود و این در خانم های شیرده شایع می باشد. قارچ می تواند در شیر مادر رشد کند. اگر شما یا فرزندتان دچار برفک شدید بعد از شیردهی نوک سینه خود را در آب گرم بشویید تا شیر اضافی را از روی آن پاک کنید. عفونت برفک در نوزادان بسیار شایع می باشد. برفک می تواند سبب ترک، درد و خارش نوک سینه ها شود و به این ترتیب شقاق نوک سینه پدید می آید.
پیشگیری از بوجود آمدن زخم نوک سینه (شقاق سینه)
- معمولاً تازه مادران، حالت مناسب برای شیردهی به نوزادشان را نمی‌دانند. بهتر است قبل از این که برای سینه شما اتفاقی بیوفتد مناسب ترین وضعیت را با امتحان کردن پیدا کنید. بهترین وضعیت برای چفت کردن دهان نوزاد، وسط قرار نگرفتن نوک سینه در دهان است، به شکلی که بیشتر هالۀ زیر دور سینه در دهان نوزاد باشد. یک راه برای رسیدن به چنین وضعیتی، این است که بینی نوزاد را با نوک سینه در یک خط قرار دهید. به شکلی که وقتی نوزاد دهان خود را باز کند، لثۀ پایین او از زیر نوک سینه دور باشد. هنگامی که دهان او باز می‌شود، فوراً نوک سینۀ خود را با آغوش گرفتن و چسباندن او به سینه در عمق دهانش جای دهید. زمانی که شیر خوردن نوزادتان تمام شد، سینه را به سرعت از دهانش بیرون نکشید. ابتدا انگشتتان را در دهان او بگذارید سپس نوک سینه را به آرامی بیرون بکشید.
- بهتر است بدانید که پوزیشن شما در هنگام شیر دادن هم می‌تواند در بوجود آمدن این نوع زخم‌ها تأثیر گذار باشد. بنابراین به گونه‌ای بنشینید که خود و نوزادتان تحت فشار نباشید. سعی کنید در هنگام شیر دادن احساس آرامش داشته باشید. احساس آرامش در زمان شیر دادن باعث می‌شود شیر راحت‌تر از سینه شما خارج شود.
- مرطوب و یا چرب نگه داشتن نوک سینه از بوجود آمدن شقاق سینه جلوگیری می‌کند. شیر مادر علاوه بر اینکه بهترین غذا برای نوزاد است، یکی از بهترین راه‌حل‌ها جهت جلوگیری و درمان شقاق سینه نیز می‌باشد. پس از شستشوی سینه با آب خالص ، مقداری از شیر سینه خود را بوسیله دست خارج نموده و به دور تا دور نوک سینه بمالید به طوریکه نوک و هاله سینه را کاملا چرب کند و بلافاصله پس از این عمل، سینه را در دهان نوزاد شیرخوار قرار دهید. این بهترین راه حلِ جلوگیری از زخم نوک سینه یا همان شقاق سینه است.
- از کرم مرطوب کننده سینه استفاده کنید. بسیاری از پزشکان معتقداند در صورت استفاده از کرم سینه در دوران بارداری، پوست سینه نرم و آماده فرآیند شیردهی می‌شود و از مشکلات بسیاری که مادران در دوران شیردهی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند جلوگیری می‌کند.
آموزش نحوه صحیح قرار دادن نوک سینه در دهان نوزاد
اولین و شاید هم مهم ترین مسأله در هنگام شیردهی، قرار دادن صحیح نوک سینه در دهان نوزاد است. این کار باید به صورتی انجام شود که هم نوزاد و هم مادر احساس راحتی کنند. این کار را گام به گام به روش زیر انجام دهید:
- با یک دست سینه خود را بگیرید طوری که چهار انگشت زیر و انگشت شصتتان بالای سینه قرار داشته باشد.
- با دست دیگر طوری نوزاد را در آغوش بگیرید که بر روی سر او کاملا تسلط داشته باشید. سایر بخش های بدن نوزاد از جمله دست ها، بدن و پاها نیز باید در وضعیت مناسبی قرار داشته باشند.
- تمام بدن نوزاد را به خود نزدیک کنید نه فقط سر او را!
- دستان خود را کمی به نوک سینه نزدیک کنید و با کمک نوک سینه تان لب بالای نوزاد را به سمت بالا بکشید.
- به این ترتیب نوزاد گرسنه نیز دهان خود را باز خواهد کرد.
- تمام نوک سینه بعلاوه هاله آن را در دهان نوزاد قرار دهید. در حقیقت برای خوردن شیر، نوزاد باید نوک سینه شما را بین زبان و سقف دهان خود فشار دهد.
- درنتیجه ی قرار دادن درست پستان در دهان نوزاد، لب پایین نوزاد باید به سمت عقب برگردد.
- مراقب باشید که سایر بخش های پستان، انگشتان و یا هر چیز دیگری مجراهای بینی نوزاد را مسدود نکند.
- وقتی موفق شدید، برای حفظ پوزیشن مناسب یک بالش زیر دست و آرنج خود قرار دهید تا بتوانید برای مدتی آن وضعیت مناسب را حفظ کنید.